دنیای اقتصاد- مهرنوش سلوکی: آغاز دومین ماه از فصل پاییز، برای بازار سهام خوش‌یمن بود. بر همین اساس، روز گذشته تالار شیشه‌ای شاهد رشد قابل توجه شاخص کل و ورود به سطح 79 هزار واحدی بود. با این حساب نماگر بازار سهام به بیشترین مقدار خود طی 6 ماه اخیر رسید. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد عوامل مختلفی بر رشد روز گذشته بازار اثرگذار است که از آن جمله می‌توان به سیگنال‌های تحلیلگران تکنیکال، ورود نقدینگی‌های جدید به بازار و برخی عوامل بنیادی (افزایش قیمت کالاهای جهانی و خوشبینی به برخی گزارش‌های فصلی شرکت‌ها) اشاره کرد. همچنین کارشناسان بیان می‌کنند با توجه به اینکه بازار در شرایط کنونی از نظر نسبت قیمت به درآمد در سطح بالایی قرار دارد امکان ادامه این رشد در بلندمدت چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
ثبت رکوردهای جدید دربورس
بورس تهران دیروز با رشد قابل توجه 537 واحدی، به کانال 79 هزار واحدی وارد شد و بیشترین سطح را از 25 فروردین سال جاری به ثبت رساند. آمار‌ها حاکی از آن است که بیشترین رشد شاخص قبل از صعود روز گذشته مربوط به 13مردادماه است. به این ترتیب زیان بازار سهام از ابتدای سال به 2/ 1 درصد رسید که این رقم در مقایسه با بیشترین سطح زیان از ابتدای سال جاری افت (5/ 9 درصدی در 31 خرداد)، نشان‌دهنده جبران بخش قابل توجهی از افت شاخص در امسال است.
رشد به اتکای بزرگان بازار
بررسی روند رشد بازار در روز گذشته حاوی نکات قابل توجهی است که از آن جمله می‌توان به سنت شکنی بازار نسبت به عملکرد ماه‌های قبل درخصوص نمادها و صنایع بزرگ اشاره کرد. نگاهی به رشدهای اخیر بازار نشان می‌دهد که عمده دلیل روند صعودی ماه‌های گذشته، رشد نمادها در صنایع کوچک‌تر بوده است که این امر حاکی از کوچ نقدینگی موقت سهامداران به این گروه‌ها است، اما روز گذشته بازار شاهد رشد قابل توجهی بود که به اتکای گروه‌های بزرگ بازار صورت گرفت. گروه‌هایی نظیر استخراج کانه‌های فلزی، فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی از صنایعی بودند که بیشترین اثر را بر شاخص کل روز چهارشنبه گذاشتند.
در نمادهایی نظیر «کگل»، «کچاد»، «وامید» و «ومعادن» مجموعه عوامل اثرگذار بر خوشبینی سهامداران را می‌توان در دو بخش بیان کرد. موضوع اول درخصوص قیمت‌های جهانی کالاهای اساسی به خصوص سنگ آهن است. آمارهای جهانی در روز چهارشنبه نشان داد که سنگ آهن با رشد 5/ 4 درصدی به 62دلار و 45 سنت رسید. همچنین قیمت شمش روی هم با رشد 67 دلاری شگفتی‌ساز شد و 2هزار و 358دلار معامله شد. این موضوع در کنار اتفاقات مثبت در صورت‌های مالی میاندوره‌ای این شرکت‌ها و عدم مشاهده نکته منفی خاصی که تهدیدکننده رشد سودآوری آنها باشد، باعث شد جذابیت این نمادها در میان سهامداران افزایش یابد و با اقبال قابل توجهی میان سهامداران مواجه شود.
از سوی دیگر در گروه فرآورده‌های نفتی و به‌خصوص در پالایشی‌ها مهم ترین خبر روزهای اخیر درخصوص محاسبه نرخ خوراک مایع پتروشیمی‌ها با نرخ ارز آزاد است. امری که باعث شده طی این روزها عمده نمادهای این گروه از قبیل «شپنا»،«شبهرن»، «شاوان» عمدتا با رشد قابل توجه و افزایش تقاضای قابل توجه مواجه شوند.به زعم بسیاری از کارشناسان این موضوع تا حد زیادی می‌تواند در صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی که از خوراک مایع استفاده می‌کنند اثرگذار باشد و باعث بهبود عملکرد آنها شود.
حقیقی‌ها برندگان تغییر مالکیت
در این بین بررسی تغییر مالکیت‌های بازار نیز قابل توجه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد روز گذشته حدود16 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی حقوقی‌ها به پرتفوی حقیقی‌ها منتقل شد. نکته مهم درخصوص تغییر مالکیت روز گذشته نقش بازیگران خرد است. حقیقی‌ها روز گذشته مشارکت بیشتری در بازار داشتند. این معامله‌گران در نمادهای بزرگ و موثر بر شاخص حمایت قابل توجهی داشتند. به‌عنوان مثال در شرکت معدنی و صنعتی گل گهر، بیش از 86 درصد از سهم خرید متعلق به سهامداران خرد است که حجمی حدود 19 میلیون سهم را شامل می‌شود. همچنین در شرکت پالایش نفت اصفهان حقیقی‌ها بیش از 91 درصد در سمت خرید مشارکت داشتند.
علت رشد فزاینده بازار چیست؟
با وصف شرایط کلی بازار در روز چهارشنبه، بررسی علل رشد قابل توجه بازار و ورود به کانال 79 هزار واحدی مهم است. در این خصوص چند مورد مطرح است که طی روزهای اخیر از سوی کارشناسان دلیل رشد بازار عنوان شده است. موضوع اول نگاه تکنیکالی به شاخص است، تحلیلگران تکنیکالیست از روزها پیش سطح 78 هزار واحد را یک سطح مقاومتی دانسته و عبور از این سطح را به منزله رشد شاخص در سطوح بالاتر در نظر گرفته بودند. موضوع دوم درخصوص ورود نقدینگی جدید به بازار سهام است.به نظر می‌رسد روزهای اخیر موج جدیدی از نقدینگی وارد بورس شده است که همچنان دلایل بنیادی برای آن وجود ندارد. سومین نگاه، تحلیل بنیادی بازار است که نشأت گرفته از رشد قیمت‌های جهانی در کالاهای اساسی و همچنین نگرش مثبت به برخی از گزارش‌های مالی شرکت‌ها است. در این بخش تحلیلگران خوشبینی به این دو موضوع را عامل رشد شاخص می‌دانند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که کدام عامل بیشترین اثر را بر رفتار این روزهای شاخص داشته است. آیا کلیه این عوامل باعث خوش اقبالی این روزهای بازار شده است؟ بازار تا چه حد پتانسیل ادامه این روند را دارد؟
در همین خصوص، علی اسلامی بیدگلی، رئیس هیات مدیره شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری آرمان آتی در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد» با اشاره به تاثیر تمامی عوامل یاد شده می‌گوید: اثرگذاری موضوعات مطرح شده در دو روز اخیر باعث شد که این بازار با رشد فزاینده همراه باشد. با وجود تمامی انتقاد‌هایی که به تحلیل‌های تکنیکال وارد است، در سال‌های اخیر بازار سهام با حجم قابل توجهی از نقدینگی جدید (FRESH MONEY)از سوی تحلیلگران تکنیکالیست و سهامداران پیرو این نوع تحلیل مواجه بوده است. همین موضوع باعث شده که بسیاری اثر سیگنال‌های این گروه در بازار زیاد شده و در مواردی نظیر روند روز گذشته بازار تاثیر قابل توجهی داشته باشد. همان‌طور که اشاره شد در هفته‌های اخیر این تحلیلگران سطح78 هزار واحد را سطح مقاومتی برای شاخص می‌دانستند. حال با عبور از این سطح این خوشبینی‌ها به وجود آمد که بازار می‌تواند تداوم یک روند صعودی را داشته باشد.
خوشبینی به بازارهای جهانی
اسلامی بیدگلی در بخش دوم صحبت‌هایش با اشاره به گزارش‌های 6 ماهه و میاندوره‌ای شرکت‌ها طی روزهای اخیر بیان کرد: هر چند در گزارش‌های 6 ماهه شاهد رشد معنادار EPSها نبودیم و میانگین میزان پوشش بودجه‌ها از 50 درصد افزایش پیدا نکرد اما خوشبینی‌ها در برخی صنایع با توجه به قیمت‌های جهانی همچنان وجود دارد. انتشار گزارش بانک جهانی در روزهای اخیر نکات قابل توجهی داشت که از آن جمله می‌توان به شناسایی کف قیمتی در بسیاری از کالاها اشاره کرد. بر اساس این گزارش بسیاری از کامودیتی‌ها و نفت در شرایط کنونی و نسبت به دو سال اخیر در کف تاریخی قیمتی قرار داشته و برخی نیز بعضا از این کف فاصله گرفته‌اند. به همین دلیل انتظار ریزش شدید در آنها وجود ندارد. همچنین بر اساس این گزارش پیش بینی می‌شود میانگین رشد این کالا در سال 2017 نسبت به سال 2016 روند منطقی‌تر و رشد ملایم‌تری داشته باشد. با این حساب به نظر می‌رسد صنایع و شرکت‌های وابسته به این کالاها در آینده شرایط بهتری را تجربه کنند.
رئیس هیات مدیره شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری آرمان آتی در پاسخ به سوالی درخصوص تداوم این رشد می‌گوید: نسبت قیمت به درآمد (P/ E) بازار سهام حدود 5/ 7 تا 8 است که با توجه به میانگین تاریخی آن رقم نسبتا بالایی به نظر می‌رسد. با توجه به اینکه در برخی شرکت‌ها تعدادی از بانک‌ها انتظار عدم پوشش بودجه تا پایان سال وجود دارد وکماکان بازار پول به‌عنوان یک بازار با فرصت سرمایه‌گذاری بدون ریسک مطرح است، بر این اساس انتظار می‌رود حتی با فرض ثبات قیمت‌ها در شرایط کنونی، کاهش رقم سودآوری شرکت‌ها در کسر این نسبت موجب افزایش نسبت قیمت به درآمد شود. بنابراین به‌طور کلی می‌توان گفت در بلند مدت، افزایش P/ E به‌عنوان ترمز رشد شاخص عمل می‌کند و نمی‌گذارد شاخص رشد بسیاری داشته باشد. وی در پایان گفت: تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد با توجه به رکود سنگین بازار شاهد افت چندانی نبوده است. در شرایط کنونی که چشم‌انداز منفی برجسته‌ای در بازار وجود ندارد تقاضای خرید در بازار بسیار است که این موضوع در کوتاه‌مدت می‌تواند به تداوم رشد بازار منجر شود.
در بازار چه گذشت؟
بازار سهام روز گذشته با رشد 68/ 0 درصدی به سطح 79هزار و 300 واحد رسید تا رکورد جدیدی را از ابتدای سال به ثبت برساند. در این بین بررسی حجم و ارزش معاملات نشان می‌دهد این دو مولفه نسبت به روز قبل به ترتیب با رشد 20 و 28 درصدی مواجه بودند. به این ترتیب حجم معاملات روز چهارشنبه به حدود 939هزار میلیون سهم و ارزش معاملات به 2302میلیارد ریال رسید. 5 نماد موثر بر رشد شاخص کل در روز گذشته به ترتیب «فولاد»، «کگل»، «شپنا»، «کچاد» و «ومعادن» بودند. بیشترین رشد قیمتی را سیمان خزر و بیمه ما به ثبت رساند و بیشترین تقاضا نیز در نماد «آپ» به ثبت رسید.
در گروه رایانه، بازگشایی نمادهای «رانفور» و «رکیش» مورد توجه بازار بود. پس از انتشار اسامی شرکت‌کنندگان احتمالی در طرح تامین صندوق‌های فروشگاهی شرکت‌های بورسی که نام آنها در این لیست قرار داشت با صف خرید مواجه شدند. ناظر بازار به منظور شفاف‌سازی درخصوص اثر احتمالی این موضوع بر صورت‌های مالی این شرکت‌ها، نمادهای معاملاتی آنها را متوقف کرد. با وجود اینکه طی شفاف‌سازی مدیران این شرکت‌ها به بی اثر بودن این موضوع بر صورت‌های مالی سال جاری اشاره کرده بودند، اما در معاملات دیروز نیز شاهد تشکیل صف‌های خرید در این نمادها بودیم. بر این اساس پس از مجاز شدن «رانفور» و «رکیش» با محدودیت نوسان قیمتی شاهد تشکیل صف‌های خرید برای این نمادها بودیم. علاوه بر این «مداران» نیز دیگر شرکت این گروه بود که در ادامه روزهای قبل با صف خرید معاملات دیروز را به پایان رساند. با ادامه توقف نمادهایی مانند «آکنتور» و «مرقام» (از دیگر شرکت‌هایی که در این لیست قرار داشتند) جولان فعالان بازار را در سایر نمادها شاهد بودیم.
