به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، خداوند در آیه 284 سوره بقره میفرمایند:

«لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ ۗ وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ ۖ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، فقط در سیطره مالکیّت و فرمانروایی خداست، و اگر آنچه [از نیت‌های فاسد و افکار باطل] در دل دارید آشکار کنید یا پنهان سازید، خدا شما را به آن محاسبه می‌کند؛ پس هر که را بخواهد می‌آمرزد، و هر که را بخواهد عذاب می‌کند؛ و خدا بر هر کاری تواناست.

نکته‌های آیه 284 سوره بقره:

علامه طباطبائی در تفسیر المیزان می‌فرماید: حالات قلبی انسان دو نوع است: گاهی خطور است که بدون اختیار چیزی به ذهن می‌آید و انسان هیچ‌گونه تصمیمی بر آن نمی‌گیرد که آن خطور گناه نیست، چون به دست ما نیست.
امّا آن حالات روحی که سرچشمه‌ی اعمال بد انسان می‌شود و در عمق روان ما پایگاه دارد، مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد.
 جلد ۱ - صفحه ۴۵۴
 
 ممکن است مراد آیه از کیفر حالات باطنی انسان، گناهانی باشد که ذاتاً جنبه درونی دارد و عمل قلب است، مانند کفر و کتمان حقّ، نه مواردی که مقدّمه گناه بیرونی است.
انسان، در برابر روحیّات، حالات و انگیزه‌هایش مسئول است و این مطلب مکرّر در قرآن آمده است. از آن جمله: 

«یُؤاخِذُکُمْ بِما کَسَبَتْ قُلُوبُکُمْ» «۱» خداوند شما را به آنچه دلهای شما کسب نموده است مؤاخذه می‌کند. 

«فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ» «2» براستی که کتمان کننده، دل او گناهکار است. 

«إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» «۳» همانا گوش و چشم و دل، هر کدام مورد سؤال هستند. 

«إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ» «4» علاقه قبلی به شیوع گناه و فساد در میان مؤمنان، سبب عذاب دنیا و آخرت است.

حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند: مردم بر اساس افکار و نیّات خود مجازات می‌شوند. «۵»

پیام‌های آیه 284 سوره بقره:

۱- خداوند، هم مالک مطلق است؛ «لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ» و هم عالم مطلق؛ «إِنْ تُبْدُوا... أَوْ تُخْفُوهُ» و هم قادر مطلق. «وَ اللَّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»

2- از کوزه همان برون تراود که در اوست. اعمال انسان‌ها نشانگر طرز تفکّر و اعتقادات درونی آنهاست. «تُبْدُوا ما فِی أَنْفُسِکُمْ»

۳- مربّی باید مردم را میان بیم وامید نگه دارد. «یغفر، یعذب»

«۱». بقره، ۲۲۵.
«2». بقره، ۲۸۳.
«۳». اسراء، ۳۶.
«4». نور، ۱۹.
«۵». نهج‌البلاغه، خطبه‌ی ۷۵.
تفسیر نور (۱۰ جلدی)، ج۱، ص: ۴۵۵

انتهای خبر/224224