به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، خداوند در آیه ۱۳ سوره آل‌عمران می‌فرماید:

«قَدْ کَانَ لَکُمْ آیَةٌ فِی فِئَتَیْنِ الْتَقَتَا ۖ فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَأُخْرَیٰ کَافِرَةٌ یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ ۚ وَاللَّهُ یُؤَییّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یَشَاءُ ۗ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصَارِ»

«تحقیقاً برای شما در دو گروهی که [در جنگ بدر] با هم روبه‌رو شدند، نشانه‌ای [از قدرت خدا و حقّانیّت نبوّت پیامبر] بود، گروهی در راه خدا می‌جنگیدند، و گروه دیگر کافر بودند که اهل ایمان را به چشم خویش دو برابر می‌دیدند [به همین خاطر شکست خوردند] و خدا هر که را بخواهد با یاری خود تأیید می‌کند؛ مسلماً در این [واقعیت] عبرتی برای دارندگان بصیرت است.»

نکته‌های آیه ۱۳ سوره آل‌عمران

این آیه مربوط به جنگ بدر است که دو گروهِ مسلمانان و کفّار در برابر یکدیگر قرار گرفتند.

در این نبرد تعداد مسلمانان سیصد و سیزده نفر بود که هفتاد و هفت نفر آنها از مهاجران و دویست و سی شش نفر از انصار بودند. پرچم‌دار مهاجران حضرت علی علیه‌السلام و پرچم‌دار انصار سعدبن عباده بود. مسلمانان هفتاد شتر، دو اسب، شش زره و هشت شمشیر داشتند، ولی لشکر کفر بیش از هزار رزمنده و صد اسب‌سوار داشت. مسلمانان در آن جنگ با دادن بیست و دو شهید - چهارده نفر از مهاجران و هشت نفر از انصار - بر دشمن کافر که هفتاد کشته و هفتاد اسیر داده بود، پیروز شدند.

جنگ بدر با پیش‌بینی قبلی انجام نشد. هدف، مصادره اموال کفّار به تلافی مصادرهٔ اموال مسلمانان مهاجر از مکّه بود که به جنگ و برخورد نظامی انجامید. «فِی فِئَتَیْنِ الْتَقَتا»

سؤال: در این آیه می‌خوانیم که کفّار، مسلمانان را دو برابر دیدند؛ «یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ» در حالی که در آیهٔ ۴۴ سوره انفال می‌خوانیم: مسلمانان در چشم کفّار کم جلوه کردند؛ 
جلد ۱ - صفحه ۴۷۷
«یُقَلِّلُکُمْ فِی أَعْیُنِهِمْ» چگونه چنین چیزی ممکن است؟

پاسخ: ممکن است چنین گفته شود: در آغاز جنگ، مسلمانان را کم دیدند تا جرأت هجوم پیدا کنند و از کفّار مکّه کمک نخواهند، ولی در هنگام جنگ، آنان را زیاد دیدند و خود را باختند.

بنابراین کم دیدن و زیاد دیدن در دو مرحله و دو زمان بود، لذا تناقضی وجود ندارد. «۱»

پیام‌های آیه ۱۳ سوره آل‌عمران

۱- هدف جنگ باید برای خدا و دین خدا باشد. «فِی سَبِیلِ اللَّهِ»

2- رزمندگان مسلمان دارای یک هدف هستند. «فِئَةٌ تُقاتِلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»

۳- آنجا که خدا بخواهد دیدها، برداشت‌ها و افکار عوض می‌شود. با همین چشم همین جمعیّت را دو برابر می‌بیند. «یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ»

۴- یکی از امدادهای غیبی، ایجاد رُعب در دل دشمنان است. «یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ... وَ اللَّهُ یُؤَییّدُ»

۵- جنگ بدر نشان داد که اراده خداوند بر اراده خلق غالب و تنها امکانات مادّی، عامل پیروزی نیست. «یُؤَییّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یَشاءُ»

۶- گرچه خداوند هر کس را بخواهد یاری می‌کند؛ «مَنْ یَشاءُ» ولی شرط یاری آن است که مردم در مقام یاری دین او بپاخیزند. «فِی سَبِیلِ اللَّهِ» در جای دیگر نیز می‌فرماید: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ» «2»

۷- هدف از بیان تاریخ باید عبرت و پندگیری باشد. «لعبرة»

۸- گرچه حوادث برای همه مایهٔ پند و عبرت است؛ «کانَ لَکُمْ آیَةٌ» ولی درس گرفتن از نشانه‌ها، بصیرت و بینش می‌خواهد. «لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصارِ»

۹- کسانی که از جنگ بدر درس نگیرند، صاحب بصیرت نیستند. «لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصارِ»

«۱». تفسیر صافی.
«2». محمّد، ۷.
تفسیر نور (۱۰ جلدی)، ج ۱، ص: ۴۷۸
انتهای خبر/2242274