به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، افزایش دما و رطوبت محیط، شرایط ایده‌آلی برای رشد باکتری‌ها و فساد سریع‌تر مواد غذایی فراهم می‌کند. بنابراین، رعایت اصول صحیح نگهداری مواد غذایی در این فصل نه تنها به حفظ کیفیت و طعم خوراکی‌ها کمک می‌کند بلکه از بروز مسمومیت‌های غذایی و مشکلات گوارشی نیز جلوگیری خواهد کرد.

در این فصل، توجه به روش‌های نگهداری مواد غذایی، از انتخاب محل مناسب تا بسته بندی اصولی، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.

برخی مواد غذایی مانند لبنیات، گوشت و میوه‌های آبدار در برابر گرما حساس‌تر هستند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند. در این مطلب، به بررسی بهترین روش‌های نگهداری مواد غذایی در تابستان، از جمله استفاده صحیح از یخچال و فریزر، انتخاب ظروف مناسب و مدت زمان ماندگاری مواد مختلف می‌پردازیم تا بتوانید این فصل را با تغذیه‌ای سالم و ایمن سپری کنید.

۱. اصول نگهداری در یخچال
میوه‌ها و سبزیجات حساس مانند انواع توت و قارچ باید فوراً در یخچال قرار داده شوند.

برخی میوه‌ها و سبزیجات کامل مانند موز و سیب‌زمینی نیازی به نگهداری در یخچال ندارند.

میوه‌ها و سبزیجات بدون پوست و قطعه قطعه شده را حداکثر ظرف ۲ ساعت، به یخچال منتقل کنید.

باقیمانده میوه‌ها و سبزیجات برش خورده که بیش از ۲ ساعت در دمای اتاق مانده‌اند را، دور بریزید.

از مصرف سبزیجات پخته شده، پس از گذشت ۳ الی ۴ روز، خودداری نمایید.

سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج را در کیسه پلاستیکی قرار داده و در یخچال نگهداری کنید.

کاهو شسته شده را در پارچه‌ای تمیز پیچیده و در یخچال بگذارید.

سبزی خوردن را پس از شست و شو و خشک شدن کامل، در ظرف رویی با درب بسته نگهداری کنید.

سبزیجاتی مانند انواع کلم و گل کلم را نَشُسته در یخچال بگذارید و فقط قبل از مصرف بشویید «شستن میوه و سبزی رطوبت کافی را برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند، بنابراین بهتر است که دقیقاً قبل از مصرف، شست و شو انجام شود؛ مگر در مواردی که میوه و سبزی به طور کامل خشک و سریع مصرف شوند».

با توجه به اینکه سبزی آلوده یکی از شایع‌ترین عوامل انتقال بیماری‌های میکروبی مانند وبا و اسهال است، در مواقعی که احتمال آلودگی و بیماری وجود دارد، حتماً سبزی را پس از انگل زدایی و ضدعفونی به طور کامل پخته «در صورت امکان» و سپس مصرف نمایید؛ از مصرف سبزیجات خام خودداری کنید. برای شستشوی میوه و سبزی ابتدا گل و لای را از آن جدا کرده و در محلول آب و نمک به مدت ۵ الی ۱۰ قرار دهید تا ضدعفونی شود. سپس آنها را کاملاً آبکشی کرده و مصرف نمایید.

۲. آماده‌سازی و شستشوی مواد غذایی

همیشه میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف با آب سرد، به خوبی بشویید.

میوه‌ها و سبزیجات را قبل از پوست کندن، به خوبی تمیز کنید تا سطح آنها عاری از هرگونه آلودگی باشد.

از بُرُس مخصوص برای شستشوی میوه‌ها و سبزیجات سفت مانند خربزه، خیار و... استفاده نمایید.

هنگام شست و شوی میوه، قسمت‌های آسیب دیده یا له شده را جدا کنید.

هنگام شست و شوی سبزیجات برگ‌دار، برگ‌های بیرونی را جدا کنید.

میوه‌ها و سبزیجات شسته شده را با حوله کاغذی خشک نمایید.

برای جلوگیری از آلودگی، از تخته‌های برش جداگانه برای گوشت و سبزیجات استفاده نمایید و استفاده از ۲ تخته برش با رنگ‌های متفاوت می‌تواند راهکار مناسبی باشد.
 
۳. اصول انجماد مواد غذایی

فریزر خود را در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد یا کمتر تنظیم نمایید.

شما می‌توانید تقریباً هر ماده غذایی را به استثناء برخی موارد مانند کنسروهای باز نشده یا تخم‌مرغ در پوسته را منجمد نمایید.

گوشت، مرغ، غذاهای دریایی و سایر سبزیجات، موارد مناسبی برای انجماد هستند، زیرا این مواد غذایی قابلیت فسادپذیری بالایی دارند؛ بنابراین انجماد به حفظ ایمنی و کیفیت آنها کمک می‌کند.

می‌توانید اقلامی مانند سس مایونز، رب گوجه‌فرنگی و حتی کاهو را فریز کنید، اما در نظر داشته باشید که کیفیت آنها کاهش می‌یابد. به طور کلی ممکن است کیفیت مواد غذایی با نگهداری طولانی مدت در فریزر، کاهش یابد.

۴. بسته‌بندی برای فریزر

برای فریز کردن از کیسه‌های فریزری یا ظروف مخصوص فریزر استفاده نمایید.

هنگام بسته بندی مواد غذایی، سعی کنید هوای اضافی را از کیسه خارج کنید. در صورت انبساط مواد غذایی، مقداری فضا، داخل ظروف بگذارید.

هنگام فریز کردن، بهتر است روی بسته‌های مواد غذایی تاریخ گذاری نمایید.

اگر رطوبت ماده غذایی از بین برود، غذای منجمد می‌تواند خشک و سفت شود و اصطلاحاً ممکن است دچار «سوختگی فریزر» شود. برای ممانعتِ از دست دادن رطوبت، از بسته بندی‌های طراحی شده برای انجماد مانند ظروف انجماد پلاستیکی، کیسه فریزر یا روکش پلاستیک، بسته بندی و کیسه‌های پلی‌اتیلن استفاده کنید.

سوختگی فریزر، لکه‌های سفید و خشک شده‌ای هستند که روی سطح غذاهای منجمد ظاهر می‌شوند. اگرچه سوختگی فریزر شما را بیمار نمی‌کند، اما مواد غذایی مانند گوشت و محصولات گوشتی را سفت و بی‌مزه می‌کند. غذاهایی که دچار سوختگی فریزر می‌شوند، هنوز هم قابل مصرف می‌باشند، کافی است قسمت‌های سفید و خشک شده را قبل از پخت جدا کنید.

برای جلوگیری از سوختگی مواد غذایی در فریزر، موارد زیر را رعایت نمایید: 

حتماً از بسته‌بندی‌های مناسب که پیش‌تر ذکر شد، استفاده کنید.

مواد غذایی قدیمی‌تر را در دسترس قرار دهید تا زودتر مصرف شوند.

هنگام مصرف مواد غذایی، قسمت‌های سوخته شده «در فریزر» را جدا کنید.

۵. مدت زمان نگهداری مواد غذایی

کنسرو ماهی باز شده: ۱ تا ۲ روز در یخچال «برای نگهداری کنسروهای باز شده، آن را به یک ظرف شیشه‌ای با درب محکم یا کیسه‌های پلاستیکی منتقل کنید.»

کره مغزها «بادام‌زمینی، فندق، پسته و...»: ۲ الی ۳ ماه در کابینت یا ۳ الی ۴ ماه در یخچال

گوشت تازه: ۳ تا ۵ روز در یخچال یا ۲ ماه در فریزر

غلات: ۲ تا ۳ ماه در کابینت

روغن زیتون: ۳ الی ۵ ماه در کابینت

با رعایت این اصول می‌توانید مواد غذایی را در تابستان به بهترین شکل نگهداری کنید و از فساد آنها جلوگیری نمایید.
 
 نویسنده: ساره موزه

 کارشناس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز