به گزارش شیرازه، طبق پیش‌بینی کارشناسان کشور ایران طی 40_30 سال آینده در معرض خشکسالی قرار خواهد گرفت. حال بحران کم آبی به مرحله‌ای رسیده که دولتمردان با دخیل بستن بر هر تکنیک و راهکاری درصدد تسکینی بر درد بدعلاج خشکسالی هستند. اکتشاف، استخراج و برداشت از آب های ژرف هم یکی از راهکارهایی است که در سال‌های اخیر مدیران وزارت نیرو بدان روی آورده‌اند تا شاید گره از کار فروبسته خشکسالی باز نمایند. چاه‌های عمیقی که آب‌های فسیلی نام دارد و آب‌هایی که 2500 متر زیر زمین است و مربوط به دوران گذشته و از ده‌ها میلیون سال پیش در اعماق زمین ذخیره شده است.

از فراز ابرهای عقیم به قعر زمین

حال وزارت نیرو از هزاران متر بالای زمین، محل پرواز‌های عقیم هواپیماهایی که قرار بود ابرها را بارور کند در جستجوی آب به هزاران متر زیر زمین سفر می‌کند. برخی مناطق مانند خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان در اولویت حفاری جهت استخراج آب ژرف هستند. حفاری هر حلقه چاه اکتشافی در بلوک‌ها و نقاط عمیق 30 میلیارد تومان اعتبار سالیانه لازم دارد. از این رو هیئت دولت با صدور بخشنامه ای مبلغ 250 میلیارد ریال اعتبار از محل منابع قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور، جهت تامین آب شرب اضطراری استان سیستان و بلوچستان در قالب انجام حفاری آب ژرف در اختیار وزارت نیرو قرار داده است.

ابهام فراوان در پروژه دسترسی به آب‌های ژرف

وزارت نیرو مدعی است برای حفر این چاه‌ها سال‌ها تحقیق انجام شده اما کارشناسان معتقدند هیچ اطلاع دقیقی از آب‌‌های فسیل در دسترس نیست و با توجه به اینکه اولین تجربه محسوب می‌شود قبل از هر اقدامی باید به سوالاتی از جمله حجم آب‌های ژرف، نوع و کیفیت آب‌ها، قابلیت تجدید پذیری یا تجدید ناپذیری، احتمال وجود آب در چه مناطق و عمقی از زمین و . . . پاسخ داده شود. همچنین آب‌های ژرف از جمله ذخایر فوق راهبردی کشور محسوب می‌شود و همچون نفت، اولویت اکتشاف آن‌ها باید از مناطق مشترک با کشورهای همسایه باشد. لذا تحقیق و مطالعات لازم جهت پاسخ به ابهامات موجود ابتدا باید در مناطق مرزی کشور صورت گیرد زیرا ممکن است در بعضی مناطق مرزی آب‌های ژرف در حال خروج از کشور باشد که لازم است در اولویت قرار گیرد.

لزوم وضع قوانین مشخص جهت عدم دستبرد به سرمایه نسل‌های آینده

همچنین استفاده از چاه‌های عمیق نوعی دستبرد به سرمایه نسل‌های آینده خواهد بود و در حالی‌که هیچ تضمینی جهت عدم استفاده بی‌رویه آب‌های ژرف وجود ندارد، تجربه چند دهه گذشته نشان می‌دهد در کشور ما بهره‌برداری از منابع آبی با افراط فراوانی همراه بوده از این رو لازم است قوانین شفاف و مشخصی در جهت صیانت از منابع غنی چاه‌های ژرف وضع و اجرا شود. از طرفی در حالی‌که در مورد قابلیت شرب آب‌های ژرف تردید وجود دارد مسئولان وزارت نیرو درصدد هستند این آب‌ها را پس از استخراج به مصرف شرب و صنایع کم مصرف برسانند. به نظر می‌رسد با توجه به عدم  وجود زیر ساخت‌های لازم بهتر است وزارت نیرو در استخراج و بهره‌برداری این چاه‌ها عجله به خرج ندهد.

احتمال مرگ خاک و فرو نشست زمین

روش‌های مختلفی برای مقابله با مشکل کم آبی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به سدسازی، حفر چاه های زیرزمینی، انتقال آب، استفاده از آب شیرین کن، تصفیه آب و فاضلاب و تغییر نوع آبیاری اشاره کرد که هر یک از این روش‌ها در زمان و مکان متناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه آب‌های ژرف معمولا شور است و اگر بدون مطالعه و پیش بینی‌های لازم به سطح زمین آورده شود احتمال مرگ خاک و از بین رفتن اراضی حاصلخیز افزایش می‌یابد، از این رو بهتر است تا حد امکان از سایر روش‌ها استفاده شود.


حتی اگر کیفیت آب‌های ژرف هم مورد تایید قرار گیرد باز هم این سوال باقی است که آیا چاه‌های ژرف پاسخگوی همه نیازهای کشور خواهد بود و چه ضمانتی جهت عدم افزایش بی‌رویه نیازها وجود خواهد داشت؟ به نظر می‌رسد حل بحران آب با استفاده از چاه‌های ژرف تصور اشتباهی است و حال با مطرح شدن آب‌های ژرف، به سراب این آب‌ها نباید دل خوش کرد و این چاه‌ها کلید گذر از بحران کم‌آبی نخواهد بود. زیرا با استخراج و استفاده آب‌های ژرف هیچ ضمانتی جهت حل مشکل خشکسالی وجود ندارد.