کلانشهرهای جدیدی که امروزه با فناوری‌های نوین آینده‌نگرانه ساخته می‌شوند، چشم‌اندازی از شهرهایی هستند که در آینده انتظار جوامع انسانی را می‌کشند. با تعدادی از شهرهای جهان که به این فناوری‌های نوین مجهز شده‌اند، آشنا می‌شویم.

لوسیل؛ قطر
قطری‌ها که کشورشان در سال 2010 از سوی فیفا به میزبانی جام جهانی 2022 انتخاب شد، در تدارک این میزبانی به جای بازسازی و نوسازی شهرهای موجود، به ساخت شهر جدیدی اقدام کردند که لوسیل (Lusail) نام دارد. شهر لوسیل با بودجه 45 میلیارد دلاری (حدود 172هزار میلیارد تومان) و با مساحت 72 کیلومتر مربع در 23 کیلومتری شمال دوحه بنا می‌شود و در نهایت 200هزار تا 450هزار نفر بیشتر از جمعیت کل قطر را در خود اسکان خواهد داد. شهر لوسیل که با استفاده از درآمدهای کلان نفتی و گازی دولت قطر ساخته می‌شود، به علت این‌که از اولین خشت بنا می‌شود، هیچ‌یک از مشکلاتی را که اکنون گریبانگیر شهرهای بزرگ شده است، نخواهد داشت. به‌عنوان مثال، می‌توان به شبکه‌های برق، آب‌رسانی، گاز و فاضلاب اشاره کرد که برای سهولت حفاظت و نگهداری و عدم ایجاد مشکلات برای شهروندان، درون‌شبکه‌ای از تونل‌های خاص قرار می‌گیرند. همچنین سازندگان این شهر برای تامین امنیت، دوربین‌های مدار بسته‌ای را در سطح شهر برای نظارت بر اماکن قرار داده‌اند.

در سامانه‌های سرمایشی، برای خنک‌کردن ساختمان‌های شهر از انرژی خورشیدی استفاده می‌شود. همچنین این ساختمان‌ها به شبکه وسیعی از لوله‌های آب سرد مجهز هستند که براساس برآوردهای انجام شده بسیار مقرون به صرفه‌تر از سامانه‌های تهویه فعلی است. در شبکه فاضلاب شهری نیز از لوله‌های خلأ استفاده می‌شود و لوله‌های پنوماتیکی زباله‌های شهری را به شکل کارآمدی بازیافت می‌کنند. سنجش‌گرهای هوشمندی که در شهر لوسیل به کارگرفته می‌شود، نسل بعدی سنجش‌گرهای انرژی هستند که با عملکرد هوشمند و از طریق صفحه‌های نمایشگر تعبیه شده در داخل منازل، امکان مشاهده میزان مصرف انرژی را برای مالکان فراهم کرده و به برنامه‌ریزان شهری در مدیریت بهینه تقاضا برای آب و برق کمک می‌کند. ساخت این شهر تا سال 1398/ 2019 به پایان می‌رسد.

پنا استیشن نِکست؛ ایالات متحده

شهر هوشمند پنا استیشن نکست (Pena Station Next)، در رقابت با فوجی ساوای ژاپن و در نزدیکی شهر دنور آمریکا بنا شده است. ساخت این شهر در مراحل پایانی است و در ماه‌های اخیر، محدوده‌های هوشمند پارک خودور در این شهر به صفحه‌های خورشیدی و یک ریزشبکه ذخیره‌سازی انرژی مجهزشده‌اند. محل‌های هوشمند پارک خودرو، از قابلیت تشخیص پلاک خودروها و همچنین تشخیص فضاهای پارک خالی برخوردارند و قابلیت دارند که خودروها را به مکان‌های خالی راهنمایی کنند. دوربین‌های امنیتی تعبیه شده در چراغ‌های راهنمایی که همه چیز از ذرات گرد و غبار گرفته تا صداها، دما و رطوبت را ثبت می‌کنند،شمارش ترافیکی انجام داده و از کودکان در زمین بازی مراقبت می‌کنند. برخلاف فوجی ساوا که صرفا یک جامعه شهری هوشمند است، پنا استیشن نکست، شهری آزمایشگاهی و هوشمند به شمار می‌آید که فناوری‌هایی را آزمایش می‌کند که در آینده به پروژه‌های هوشمند این شهر ملحق می‌شوند. خانه‌ها در این شهر هوشمند به تجهیزات علمی شگفت‌انگیزی مانند صفحه‌های تلویزیونی شفاف مجهزند که جایگزین پنجره‌ها، سطح میزها و درِ یخچال‌ها شده‌اند. میزهای چند منظوره آشپزخانه از قابلیت‌هایی مانند نمایش ویدئویی، گرمایش مایکروویو و شارژکردن گوشی‌هایی برخوردارند که روی آنها قرار می‌گیرد. همچنین قابلیت دارند که به رایانه منزل متصل شده و مانند یک نمایشگر عمل کنند. ساخت این شهر، هنوز تکمیل نشده و ساخت 220 آپارتمان اولیه آن در اواسط سال 1397/ 2018 به پایان می‌رسد.

فوجی ساوا؛ ژاپن

شهر هوشمند فوجی ساوا (Fujisawa) در ژاپن ـ که با بودجه 740 میلیون دلاری (حدود 2830میلیارد تومان) حول محور انرژی سبز ساخته می‌شود ـ را شرکت پاناسونیک طراحی می‌کند. ساخت این شهر که در سال 1393/ 2014 آغاز شده واکنون حدود هزار نفر در آن ساکن هستند، در سال 1399/ 2020 به پایان می‌رسد. فوجی‌ساوا، شهری است با هزار خانه که به صفحه‌های خورشیدی مجهز شده‌اند. انرژی سایر فضاهای شهری نیز با 400 متر صفحه خورشیدی که در بیرون شهر قراردارند، تامین می‌شود. ساکنان فوجی ساوا این امکان را دارند که انرژی اضافی تولید شده را در ساختمان خود بفروشند. همچنین ساکنان این شهر می‌توانند از گزینه بسیار فناورانه پیل‌های سوختی هیدروژنی استفاده کنند. پیل‌های سوختی، فناوری جدیدی برای تولید انرژی است که بدون ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی و صوتی، از طریق ترکیب مستقیم سوخت و اکسیدکننده، انرژی الکتریکی با بازدهی بالا تولید می‌کند. علاوه بر این، در این شهر از شبکه‌ای ویژه و هوشمند برای تبادل اطلاعات بین دستگاه‌ها و تجهیزات استفاده می‌شود که هدف آن کاهش مصرف انرژی است. شهر به سیستم هشدار آب و هوا و بلایای طبیعی نیز مجهز است. همچنین برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، خودروهای الکتریکی اجاره‌ای، همواره در دسترس شهروندان قرار دارد. فوجی ساوا همچنین مجهز به «سیستم امنیتی بدون در» است که درعین حال ک به ساکنان احساس آزادی می‌دهد، رفتار آنها را از طریق 50 دوربین مداربسته پایش می‌کند.

آستانه؛ قزاقستان

شهر آستانه قزاقستان که میزبان نمایشگاه اکسپو 2017 با شعار «انرژی آینده» است (Astana Expo City)، به فناوری‌های قابل توجهی مجهز شده است. از جمله مزایای فناورانه این شهر، شبکه هوشمند یکپارچه‌ای است که زمینه ذخیره‌سازی بین فصلی انرژی حرارتی را به صورت زیرزمینی فراهم می‌کند. صفحه‌های خورشیدی و توربین‌های بادی، انرژی برق این شهر را تامین می‌کنند. صد درصد آب باران مدیریت شده و برای تامین آب شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین فناوری به‌کار رفته در پوشش شیشه‌ای ساختمان‌ها، از فرار گرما در زمستان جلوگیری کرده و با ایجاد سایه و کاهش تابش خورشیدی در تابستان به ذخیره بیشتر انرژی کمک می‌کند. این شهر قطعا نمونه‌ای از شهرهایی است که در آینده شاهد آنها خواهیم بود.

شهرفناوری کنزا؛ کنیا

شهر فناوری کنزا (Konza Techno City) در کشور کنیا و در حومه شهر نایروبی پایتخت این کشور، با هدف تبدیل شدن به فناورانه‌ترین شهر قاره آفریقا ساخته می‌شود. کنیایی‌ها می‌خواهند با احداث یک آرمان‌شهر دیجیتال خیره کننده، دیدگاه‌ها را نسبت به فناوری در قاره آفریقا تغییر دهند. این شهر که ساخت آن در سال 1392/ 2013 با اختصاص هزینه 5/14میلیارد دلاری (حدود 55هزار و 500 میلیارد تومان) آغازشد، بهترین امکانات و خدمات فناورانه جهان را ارائه خواهد کرد. در ماه‌های اخیر، برنامه‌ریزان شهری با اتصال شهر به کابل‌های ارتباطی فیبر نوری، آن را به دیجیتالی‌ترین منطقه در آفریقا تبدیل کردند. همچنین شهر کنزا ضمن به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیا، سامانه کارآمدی را برای اداره شهر ایجاد کرده است. ساخت شهر کنزا تا سال 1394/ 2015، نزدیک به 20 هزار شغل در حوزه فناوری اطلاعات ایجادکرده و تا سال 1409/ 2030، این عدد به 200هزار شغل خواهد رسید. این شهر فناورانه به دنبال برون‌سپاری فرآیندهای کسب و کار، توسعه نرم‌افزارها، ایجاد مراکز گردآوری داده و همچنین مراکز بازیابی داده‌ها و سخت‌افزارها در مشاغل اجرایی عمده پس از بروز فاجعه‌ها و بلایای طبیعی است. ایجاد پارک‌های دانش و مدارس بین‌المللی نیز از دیگر پروژه‌های در دست اجرا در این شهر است.

نایاریپور؛ هندوستان

کشور هند مدت‌هاست با مشکلات مدیریت فاضلاب و پساب روبه‌روست. به همین علت برنامه‌ریزان شهری در نایا ریپور (Naya Raipur) سامانه‌ای طراحی کرده‌اند که این شهر را به نخستین شهر هندوستان با خروجی فاضلاب صفر تبدیل می‌کند. نایاریپور همچنین نخستین شهر جهان است که به سیستم یکپارچه‌ای مجهز شده تا عملکرد داخلی شهر را از طریق گردآوری اطلاعات مورد ارزیابی قراردهد و بهترین راه‌حل را برای مشکلات ایجاد شده ارائه کند. در این شهر گام‌هایی نیز برای ذخیره آب برداشته شده و ساختمان‌ها در نایا ریپور به سامانه کارآمد و اجباری ذخیره آب باران مجهز می‌شوند. نایا ریپور همچنین دارای یک سامانه نظارت همه‌جانبه برای پوشش‌دادن همه نقاط ورود و خروج، ایستگاه‌های اتوبوس، اتوبوس‌های عمومی، ادارات دولتی و سایر نقاط مهم شهر است. مسئولان شهر تلاش کرده‌اند با ایجاد پارک‌های دانش و مراکز آموزشی در دسترس، یادگیری و دانش‌اندوزی را به یک فعالیت سرگرم‌کننده و مفرح برای مردم تبدیل کنند.

هادسون یاردز؛ آمریکا

این شهر با داشتن آسمانخراش‌های کاملا جدیدی که نگرانی درمورد امکان فروریختن آنها در شرایط فاجعه بار وجود ندارد و پارک‌هایی که با فناوری‌های سبز پیشرفته کنترل می‌شوند، هوشمندترین شهر آمریکا به‌شمار می‌آید. یکی از ساختارهای اصلی هادسون‌یاردز (hudson yards)، کارخانه‌های تولید همزمان برق و حرارت است که با تولید تقریبا 70درصد نیازهای انرژی، شهر را از این نظر خودکفا می‌کند. بررسی دقیق خروجی مصرف انرژی با استفاده از حسگرها، امکان کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از اتلاف آن را فراهم می‌کند.

در پارک‌های پیشروی این شهر، جت‌فن‌ها و سامانه‌های تهویه هوا با جلوگیری از خروج گرمای حاصل از عبور قطارهای زیرزمینی، دمای خاک را در حد بهینه نگه می‌دارند و تانکرهایی با ظرفیت 60 هزار بشکه، برای آبیاری پارک‌ها و صرفه‌جویی در مصرف آب باران وجود دارد. سال گذشته ساخت نخستین آسمانخراش‌ها به اتمام رسید و پروژه ساخت شهر در سال 1398/ 2019 تکمیل می‌شود.

منبع:جام جم