روز اول شهریورماه 96 بود که نجفی با رای تمامی اعضای شورای شهر پنجم، شهردار تهران و روانه ساختمان بهشت شد. ساختمانی که حالا بعد از 15 سال دوباره کلیدش قراربود در دستان اصلاح طلبان قرارگیرد. در برخی از اخبار درگوشی مشهور است که یکی از شهرداران دوران سازندگی زمانی که خبر رفتن نجفی به بهشت را شنید، به کنایه گفته بود نجفی اگر بتواند یک میخ بر دیوار بکوبد هم من تعجب می کنم.

ابتدا کسی این سخنان را جدی نگرفت و در عالم سیاست به نوعی حسادت یا رقابت تعبیر شد اما حالا که زمزمه های کناره گیری یا برکناری محمدعلی نجفی از درودیوار اصلاح طلبان به گوش می رسد، می بایست با تامل و جدیت بیشتری به این سخنان نگریست.

 عملکرد شهردار جدید تهران در همین چند ماهه شورایی ها و البته زعمای اصلاح طلب را هاج و واج کرد. از همان روزهای اول، همان روزی که در مراسم قدردانی از زحمات 12 ساله قالیباف «سیدحسن خمینی»، «علی مطهری» و «سیدمحمود دعایی» را دعوت کرد و «محمد موسوی خویینی ها» دبیرکل مجمع روحانیون مبارز به او نامه زد که بدون پرداخت به ضعف های گذشته، تهرانی آبادتر بسازد.

شروع دلخوری ها از نجفی

اصلاح طلبان بایکوتش کردند؛ اما هنوز به آرامی میان ساختمان شورا و شهرداری رفت و آمد می کرد. تا اینکه وقت انتخاب معاونان و مدیران رسید. انتخاب سه بازنشسته برای معاونت های مالی و اقتصاد شهری، حمل و نقل و ترافیک و شهرسازی زمینه انتقاد اعضای شورای شهر را فراهم کرد.

محمد علیخانی، رئیس کمیسیون حمل ونقل شورای شهر تهران، پا را از نقد هم فراتر نهاد و به نجفی بابت این انتخاب تذکر دادگفت: «قانون مداری، شعار و وعده اصلی فهرست اصلاح طلبان شورای شهر بوده است و باید به آن تمکین کنیم. براساس قانون، به کارگیری بازنشستگان در شهرداری تهران ممنوع است، اما سه نفر از معاونان شهردار که به تازگی منصوب شده اند، بازنشسته هستند.»

اعتراضات چه در جلسات علنی و چه گفتگوهای غیرعلنی ادامه یافت، نجفی گاهی سکوت می کرد و گاهی توجیه. اما دوازدهم آبان، هم رضایت مردم از مدیریت قبلی را اعلام کرد و هم راه و رسمش در اداره شهر و انتصاباتش را در یادداشتی شرح داد: «مصلحت شهر چیزی فراتر از تعلقات جناحی و گرایش‌های سیاسی است. مصلحت شهر فقط به امروز محدود نمی‌شود بلکه به آینده نیز معطوف است.»

محمدعلی نجفی صراحتا اعلام کرد که برای او استراتژی مهم تر از ایدئولوژی است؛ همانی که محمد قوچانی هم بر آن تاکید کرده بود؛ در مقاله 5 شهریور هفته نامه سازندگی: «بیرون از قواعد دموکراسی، افراد و ارکانی از قدرت وجوددارند که قدرت خود را از رابطه اکثریت و اقلیت نمی گیرند.»

نجفی با این یادداشت نشان داد که راه و رسمش از اصلاحاتی ها که می خواستند او را متوجه رای اکثریت مردم به لیست امید کنند، جداست. هرچند دو روز بعد محمد علیخانی، در صحن شورا گفت: «جناب آقای نجفی مصلحت شهر را شهروندانش، همان کسانی که 4 تا 6 ساعت در صف های طویل ایستادند و به تغییر رای دادند، بهتر از هر کس دیگری تشخیص می دهند.»

علیخانی تنها نبود، حضور مدیرانی در شهرداری، صدای محمدجواد حق شناس را هم درآورد: «انتظار می‌رود در این دوره وجه قالب انتخاب همکاران مربوط به اصلاح طلبان باشد چراکه مجموعه مدیریت شهری تهران در دوره جدید امانتدار رای اصلاح طلبان است.»

از نظر اعضای شورا انتصاب های نجفی بی تناسب بود، اما نجفی کوتاه نیامد. نه به اعضای شورا خبر می داد که می خواهد چه کند و نه به اعتراض و نقدشان توجه می کرد.

تا اینکه تنش ها بالا گرفت، یکی تایید کرد و یکی تکذیب اما واقعیت این بود که شورایی ها ادامه حضور و فعالیت برخی از مدیران قبلی در شهرداری تهران و برخی از انتصابات محمدعلی نجفی را بر نمی تافتند.

حجت نظری هم رسما از اینکه شهردار به‌هیچ‌عنوان با اعضای شورا هماهنگ نیست و انتصاباتش به‌گونه‌ای بوده که جای هیچ‌گونه دفاعی ندارد انتقاد کرد و  از بزرگان جریان اصلاحات خواست به این موضوع ورود پیدا کنند تا شکاف میان شورا و شهرداری بیش از این نشود.

چرکین شدن دمل اختلافات

شکافی که اصلاح طلبان از آن می ترسند و به زعم این عضو شورای شهر، این‌گونه اختلافات باعث بروز تنش بسیار زیادی میان شورا و شهردار شد که نتیجه آن انحلال شورای شهر اول و ناامیدی مردم از شوراها بود.

ماجرا همین نبود؛ شایعات عدم حضور محمدعلی نجفی دقیقا در روزهایی که مردم شهر با آلودگی هوای بی سابقه و البته زلزله دسته و پنجه نرم می کردند، تیر اصلاح طلبان را دوباره و این بار با دلیلی دیگر به سمت نجفی نشانه گرفت.

بارش برف و عملکرد ضعیف آقای شهردار در برفروبی از سطح شهر، انباشت زباله در گوشه گوشه کوچه ها و خیابان ها، بی توجهی به سرمایه های طبیعی شهر، ارائه طرح ترافیک جدید و... تیر خلاص اعضای شورا به نجفی بود. این بار نمایندگان اصلاح طلب مجلس هم به میدان آمدند تا اعضای شورای شهر را برای اجرای سناریوی «استعفای نجفی» کمک کنند.

تیرهایی که به سنگ خورد

کسانی پشت پرده هم بودند؛ آنها که گزارش صد روزه نجفی را آماده کردند تا نجفی دست به تخریب قالیباف بزند. براساس برخی شنیده ها، مشاورین نجفی در تهیه گزارش با آمارسازی و اطلاعات غلط، پوست موز را زیر پای وی انداختند تا در عمل نتیجه معکوس آنچه شهردار تهران انتظارش را داشت به دست آید. گزارشی که نجفی ارائه داد به گونه ای ساختگی و پراز اغراض سیاسی بود که حتی رسانه های اصلاح طلب نیز نتوانستند بیش از دو روز بر آن مانور دهند.

محمدعلی نجفی که در دو ماه نخست فعالیتش سعی کرد کمتر به دنبال چالش و سیاست بازی باشد، پس از انتقادات شدید از سوی اصلاح طلبان به خاطر انتصاباتش، مجبور شد گزارشی تهیه و ارائه کند که آنها را راضی سازد ولی با این وجود نیز عملکرد ضعیف وی در 6 ماه اخیر، هیچ جای دفاعی برای وی باقی نگذاشته است.

شنیده می شود که شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان نقدهای جدی به عملکرد شهردار اصلاح طلب دارند. تهران ویترین سیاست ایران است و هر شکستی در خیابان بهشت می تواند موقعیت اصلاح طلبان را در انتخابات آینده با خطر جدی مواجه سازد. بر همین اساس شورای عالی اصلاح طلبان به دنبال خروج از این وضعیت دنبال یک بازی کم هزینه هستند.

بازی ای که براساس برخی گزارش ها قرار است هزینه آن نه به پای اصلاح طلبان بلکه رقبای آن ها نوشته شود. حذف یا کناره گیری نجفی نتیجه ای است که باید از این بازی حاصل شود. سیر عملکردی نجفی و اتهاماتی که علیه مدیریت سابق شهری عنوان داشته، عملا وی را در مقابل انتقادات سختی قرار داده است. حتی کار به آنجا کشید که اتهام انتخاباتی شهردار تهران به نیروی انتظامی منجر به شکایت این نهاد از نجفی شد.

از سوی دیگر انتقاد نجفی به بودجه های مساجد و حسینه ها، خدمات رسانی در اربعین و عدم فعالیت قابل توجه در مراسمی همچون 9 دی، هم عاملی بود تا سطح انتقادات رقیب علیه وی افزایش یابد.

در همین حال براساس دستورکار تعریف شده ای، رسانه ها و فعالین اصلاح طلب نیز دفاع تمام قدی از عملکرد نجفی ندارند و این شائبه ها نسبت به تمایل بالای این جریان برای کناره گیری شهردار را افزایش می دهد.

مساله ای که اصلاحاتی ها منتظرش بودند. موضوعی که می تواند کارگزارانی ها را از روند مدیریت در شهر حذف و به جای آن گزینه ای همچون اسحاق جهانگیری را بر کرسی ریاست ساختمان بهشت بنشاند. او که از این رهگذر تا افق 1400 جلوی چشم همه خواهدبود. البته از اسامی دیگری همچون محسن هاشمی نیز برای سکانداری شهر تهران نام برده می شود و می توان انتقادات صریح هاشمی رفسنجانی به برخی از مشکلات شهری و حتی عکس های تک نفره وی در بامداد برفی در کنار خیابان را نشانه هایی از برنامه جدی اصلاح طلبان برای خداحافظی زودهنگام با نجفی دانست. محمدعلی نجفی بدترین گزینه ممکن برای اداره شهر در میان افرادی بود که نام شان برای اداره شهر مطرح شد. وخامت این گزینه زمانی جدی تر شد که وی قرار بود جانشین کسی شود که اساسا حتی یک روز نماز صبحش را در منزل نخواند و در مساجد شهر میان مردم محلات مناطق مختلف بود.

بازی دو سر برد و البته کم هزینه اصلاح طلبان برای حذف کارگزارانی ها از شهرداری و سپردن صندلی نجفی به گزینه دلخواه شان. بازی ای است که سهم بالای هزینه حذف نجفی را به گردن رقیب و البته یاران قالیباف خواهد انداخت. اما آنچه امروز دشمن نجفی است انتقادات پشت پرده، محفلی و رسانه ای بزرگان اصلاح طلب است که آرام آرام وی را از کرسی ریاست ساختمان شهرداری به زیر خواهد کشید.

فارس