ردپای معماری هخامنشی در دل پاسارگاد
با ورود به محوطه جهانی پاسارگاد می توان بقایای 8 مجموعه بنای هخامنشی را دید، بناهایی که در نوع خود بینظیرند و از نظر قدمت و اصالت همچنین از نظر نوع معماری و کاربری نمی توان مشابه آن را در هیچ کجای دنیا دید.
به گزارش شیرازه، هم اکنون با ورود به محوطه جهانی پاسارگاد می توان بقایای 8 مجموعه بنای هخامنشی را دید، بناهایی که در نوع خود بینظیرند و از نظر قدمت و اصالت همچنین از نظر نوع معماری و کاربری نمی توان مشابه آن را در هیچ کجای دنیا دید. محوطه ای 2 هزار و 500 ساله که به اصلی ترین جاذبه گردشگری فارس تبدیل شده و تمامی تورهای ورودی به این استان، بازدید از این محوطه را در بسته سفر خود دارند.
اين روزها سوالي كه در ذهن بسياري از گردشگران تداعي مي شود ارتباط اين مجموعه بناها با يكديگر است به طوري كه اين سوال همواره مطرح است كه آيا به جز 8 مجموعه بناي موجود، در اين محوطه بناها و ساخت وسازهاي ديگري هم وجود داشته است يا خير؟
همان طور كه در كتب و اسناد تاريخي ديده مي شود در اطراف آرامگاه كوروش باغي وجود داشته كه هم اينك جز قسمتي از آبراهه اي آن، چيز ديگري ديده نمي شود، هرچند كه به استناد همين تاريخ، حدود 6 سال قبل باغ پاسارگاد در فهرست جهاني به ثبت رسيد.
به گزارش خبرنگار سرويس گردشگري «خبرجنوب»، مجموعه آثار پاسارگاد در محوطه اي به طول 3 كيلومتر و عرض 2 كيلومتر پراكنده است و شامل مجموعه بناهايي چون آرامگاه كوروش، برج سنگي، محوطه مقدس، مسجد اتابكي، تل تخت و كاخ ها مي باشد كه هم اكنون اين مجموعه ها در فاصله بسياري از يكديگر قرار دارد به طوري كه گردشگران با وسايل نقليه چون اتوبوس در مسير گردشگري تعيين شده به ديدن آثار مي روند، آثاري كه به گفته مدير پايگاه ميراث جهاني پاسارگاد، ارتباط مستقيم با يكديگر دارد و با اندازه گيري هاي ژئوفيزيك كه در محل انجام شده، اين ارتباط قطعي شده، چرا كه در فاصله بين سازه هاي موجود، آثاري در دل خاك نهفته است.حميد فدايي در گفت وگو با خبرنگار ما، با بيان اينكه در حال حاضر ردي از ديوارهاي هخامنشي نيز در اين مجموعه ديده شده، افزود: در واقع اين محوطه تاريخي، زماني پايتخت هخامنشي بوده و نوع ساختار و مصالح به كار رفته نشان مي دهد بناها كاملاً سلطنتي بوده است.
وي با اشاره به اينكه مطالعات باستان شناسي در محل صورت گرفته و مشخص شده كه شبكه ارتباطي بزرگي بين بناهاي هخامنشي پاسارگاد وجود داشته است، گفت: با توجه به كاربري هاي بناها و مسير دسترسي موجود، پاسارگاد محوطه اي هخامنشي است كه تنها با مطالعات و كاوش هاي باستان شناسي مي توان ديگر بناهاي موجود در اين محوطه كه هم اكنون در زير خاك مدفون است را به صورت دقيق شناسايي كرد.
فدايي از انجام برنامه هاي مطالعاتي توسط گروه هاي متخصص ايراني و خارجي در محوطه پاسارگاد خبر داد و افزود: بي شك براي رسيدن به پاسخ سوالات مطرح شده و ابهاماتي كه در محوطه وجود دارد اين تيم هاي متخصص شروع به فعاليت كرده اند و اميد است در آيندهاي نزديك با كاوش هاي باستان شناسي، اين آثار از دل خاك بيرون بيايد و گردشگران نيز از نزديك اين بناها را ببينند.
برج سنگی : يکي از بناهای این مجموعه برج سنگی است که ساخت آن مربوط به آغاز دوره هخامنشيان است. بنایي چهار گوش و برج مانند که اکنون تنها يک ديواره از آن باقي مانده است. ارتفاع برج نزديک به 14 متر است که بر سکويي سه پله اي قرار گرفته است.در مورد کاربری بنا نظرهای گوناگونی مطرح است. گروهي آن را مقبره کمبوجيه پسر و جانشين کوروش مي دانند و بعضي هم آن را آتشکده يا نيايشگاه بشمار مي آورند و برخي نیز آن را (گنج خانه کوروش) خوانده اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی بایگانی می شده است.به احتمال زیاد این بنا با توجه به نقشه و معماری آن کارکردی آیینی داشته است. نمونه ای از این بنا در نقش رستم با نام کعبه زرتشت وجود دارد که از روی این بنا الگوبرداری شده است.این بنا در دوره اسلامی به نام زندان سلیمان معروف بوده است.
کاخ اختصاصی : یکی دیگر از بناهای مجموعه پاسارگاد کاخ اختصاصی است که در 1300 متری شمال شرق آرامگاه کوروش واقع شده است. وسعت این کاخ 3192 متر مربع است که از یک تالار مرکزی و دو ایوان شرقی و غربی تشکیل شده است. در گوشه های شمالی و جنوبی ایوان غربی کاخ دو اتاق وجود داشته که آثار کمی از آنها باقی مانده است.
نقوش برجسته درگاه ها تصویری از شاه را به همراه چتر دار یا مستخدم نشان می دهد که پیکر شاه بزرگتر نشان داده شده است. از ترکیب سنگ های سفید و سیاه در قسمت پایه ستون ها و کف ایوان ها یک نوآوری و سبک ویژه معماری به وجود آمده است.
کاخ دروازه : کاخ دروازه با وسعت 726 متر مربع در شرق مجموعه پاسارگاد واقع است. این بنا دارای تالاری به وسعت 686 متر مربع است که سقف آن را هشت ستون سنگی با ارتفاع تقریبی 16 متر نگاه می داشته اند. وجود این زیر ستون های بزرگ نشان دهنده عظمت ستون های کاخ است که متاسفانه هیچ اثری از آنها بدست نیامده است. این تالار، دارای دو درگاه اصلی در سمت شمال غربی و جنوب شرقی و دو درگاه فرعی در سمت شمال شرقی و جنوب غربی بوده است. در قسمتی از این محوطه نقش انسانی را با چهار بال در حال نیایش حجاری کرده اند. این نقش تنها سنگ نگاره تقریبا سالم موجود در بناهای پاسارگاد است.
محوطه مقدس: در فاصله حدود 1200 متری شمال غرب مجموعه پاسارگاد و پشت تپه ماهوری های سنگی مشرف به دشت، محوطه ای باستانی وجود دارد که شامل دو سکوی سنگی سفید رنگ و یک تپه مستطیل شکل پله ای است که معروف به محوطه مقدس است.در این محوطه با استفاده از سنگ های سفید دو سکوی نزدیک به هم ایجاد شده که یکی دارای پله و دیگری بدون پله است.مطالعه و بررسی سکوها نشان می دهد که آنها در دوره کوروش و به عنوان آتشدان جهت اجرای مراسم آیینی ساخته شده اند. درون آتشدان ها جهت سبک کردن وزن، خالی شده و روی شالوده ای به عمق حدود یک متر قرار داده شده که پیرامون آنها را نواری از سنگ سیاه دربر گرفته است.
کاخ بارعام : کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش، وسعت این کاخ 2472 متر مربع است که در محور شمال غربی ـ جنوب شرقی ساخته شده است. این کاخ شامل یک تالار گسترده مرکزی با هشت ستون است که وسعت آن 705 متر مربع است. چهار ایوان در چهار سمت کاخ با ستون هایی کوچکتر و دو اتاق، دیگر قسمت های اصلی بنا را تشکیل می دهد.
تلِ تخت : تل تخت در فاصله 2300 متری شمال شرق آرامگاه کوروش بر بلندای تپه ای طبیعی ساخته شده و نزدیک به دو هکتار وسعت دارد. ارتفاع تختگاه از کف دشت50 متر است که پس از صاف کردن قسمتی از تپه تختگاه را به صورت مصنوعی روی آن ایجاد کرده اند و نخستین جایی است که در مجموعه پاسارگاد ساخته شده و به صورت قلعه ای است که از بالای تپه بر همه دشت مشرف بوده است. این تختگاه را احتمالا کوروش جهت ساختن کاخ هایی روی آن ساخته است.
مسجد اتابکی: ر اطراف آرامگاه كوروش با فواصل نامنظمي (10 ، 11 و12 متر) به طور متفاوت و بدون رعايت جهات و نكات معماری و مهندسی در ادوار اسلامی ستون هايی گذاشته و آنجا را به صورتی در آورده اند كه درب ورودی اين مسجد به سمت غرب بوده است.
اين مسجد از نظر معماری قابل توجه نبوده اما از نظر فلسفی و آئينی بسيار اهميت داشته و نمودار احترامی بوده كه مردمان روزگار به كوروش و آرامگاه او می داشته اند.
خبرجنوب
اين روزها سوالي كه در ذهن بسياري از گردشگران تداعي مي شود ارتباط اين مجموعه بناها با يكديگر است به طوري كه اين سوال همواره مطرح است كه آيا به جز 8 مجموعه بناي موجود، در اين محوطه بناها و ساخت وسازهاي ديگري هم وجود داشته است يا خير؟
همان طور كه در كتب و اسناد تاريخي ديده مي شود در اطراف آرامگاه كوروش باغي وجود داشته كه هم اينك جز قسمتي از آبراهه اي آن، چيز ديگري ديده نمي شود، هرچند كه به استناد همين تاريخ، حدود 6 سال قبل باغ پاسارگاد در فهرست جهاني به ثبت رسيد.
به گزارش خبرنگار سرويس گردشگري «خبرجنوب»، مجموعه آثار پاسارگاد در محوطه اي به طول 3 كيلومتر و عرض 2 كيلومتر پراكنده است و شامل مجموعه بناهايي چون آرامگاه كوروش، برج سنگي، محوطه مقدس، مسجد اتابكي، تل تخت و كاخ ها مي باشد كه هم اكنون اين مجموعه ها در فاصله بسياري از يكديگر قرار دارد به طوري كه گردشگران با وسايل نقليه چون اتوبوس در مسير گردشگري تعيين شده به ديدن آثار مي روند، آثاري كه به گفته مدير پايگاه ميراث جهاني پاسارگاد، ارتباط مستقيم با يكديگر دارد و با اندازه گيري هاي ژئوفيزيك كه در محل انجام شده، اين ارتباط قطعي شده، چرا كه در فاصله بين سازه هاي موجود، آثاري در دل خاك نهفته است.حميد فدايي در گفت وگو با خبرنگار ما، با بيان اينكه در حال حاضر ردي از ديوارهاي هخامنشي نيز در اين مجموعه ديده شده، افزود: در واقع اين محوطه تاريخي، زماني پايتخت هخامنشي بوده و نوع ساختار و مصالح به كار رفته نشان مي دهد بناها كاملاً سلطنتي بوده است.
وي با اشاره به اينكه مطالعات باستان شناسي در محل صورت گرفته و مشخص شده كه شبكه ارتباطي بزرگي بين بناهاي هخامنشي پاسارگاد وجود داشته است، گفت: با توجه به كاربري هاي بناها و مسير دسترسي موجود، پاسارگاد محوطه اي هخامنشي است كه تنها با مطالعات و كاوش هاي باستان شناسي مي توان ديگر بناهاي موجود در اين محوطه كه هم اكنون در زير خاك مدفون است را به صورت دقيق شناسايي كرد.
فدايي از انجام برنامه هاي مطالعاتي توسط گروه هاي متخصص ايراني و خارجي در محوطه پاسارگاد خبر داد و افزود: بي شك براي رسيدن به پاسخ سوالات مطرح شده و ابهاماتي كه در محوطه وجود دارد اين تيم هاي متخصص شروع به فعاليت كرده اند و اميد است در آيندهاي نزديك با كاوش هاي باستان شناسي، اين آثار از دل خاك بيرون بيايد و گردشگران نيز از نزديك اين بناها را ببينند.
برج سنگی : يکي از بناهای این مجموعه برج سنگی است که ساخت آن مربوط به آغاز دوره هخامنشيان است. بنایي چهار گوش و برج مانند که اکنون تنها يک ديواره از آن باقي مانده است. ارتفاع برج نزديک به 14 متر است که بر سکويي سه پله اي قرار گرفته است.در مورد کاربری بنا نظرهای گوناگونی مطرح است. گروهي آن را مقبره کمبوجيه پسر و جانشين کوروش مي دانند و بعضي هم آن را آتشکده يا نيايشگاه بشمار مي آورند و برخي نیز آن را (گنج خانه کوروش) خوانده اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی بایگانی می شده است.به احتمال زیاد این بنا با توجه به نقشه و معماری آن کارکردی آیینی داشته است. نمونه ای از این بنا در نقش رستم با نام کعبه زرتشت وجود دارد که از روی این بنا الگوبرداری شده است.این بنا در دوره اسلامی به نام زندان سلیمان معروف بوده است.
کاخ اختصاصی : یکی دیگر از بناهای مجموعه پاسارگاد کاخ اختصاصی است که در 1300 متری شمال شرق آرامگاه کوروش واقع شده است. وسعت این کاخ 3192 متر مربع است که از یک تالار مرکزی و دو ایوان شرقی و غربی تشکیل شده است. در گوشه های شمالی و جنوبی ایوان غربی کاخ دو اتاق وجود داشته که آثار کمی از آنها باقی مانده است.
نقوش برجسته درگاه ها تصویری از شاه را به همراه چتر دار یا مستخدم نشان می دهد که پیکر شاه بزرگتر نشان داده شده است. از ترکیب سنگ های سفید و سیاه در قسمت پایه ستون ها و کف ایوان ها یک نوآوری و سبک ویژه معماری به وجود آمده است.
کاخ دروازه : کاخ دروازه با وسعت 726 متر مربع در شرق مجموعه پاسارگاد واقع است. این بنا دارای تالاری به وسعت 686 متر مربع است که سقف آن را هشت ستون سنگی با ارتفاع تقریبی 16 متر نگاه می داشته اند. وجود این زیر ستون های بزرگ نشان دهنده عظمت ستون های کاخ است که متاسفانه هیچ اثری از آنها بدست نیامده است. این تالار، دارای دو درگاه اصلی در سمت شمال غربی و جنوب شرقی و دو درگاه فرعی در سمت شمال شرقی و جنوب غربی بوده است. در قسمتی از این محوطه نقش انسانی را با چهار بال در حال نیایش حجاری کرده اند. این نقش تنها سنگ نگاره تقریبا سالم موجود در بناهای پاسارگاد است.
محوطه مقدس: در فاصله حدود 1200 متری شمال غرب مجموعه پاسارگاد و پشت تپه ماهوری های سنگی مشرف به دشت، محوطه ای باستانی وجود دارد که شامل دو سکوی سنگی سفید رنگ و یک تپه مستطیل شکل پله ای است که معروف به محوطه مقدس است.در این محوطه با استفاده از سنگ های سفید دو سکوی نزدیک به هم ایجاد شده که یکی دارای پله و دیگری بدون پله است.مطالعه و بررسی سکوها نشان می دهد که آنها در دوره کوروش و به عنوان آتشدان جهت اجرای مراسم آیینی ساخته شده اند. درون آتشدان ها جهت سبک کردن وزن، خالی شده و روی شالوده ای به عمق حدود یک متر قرار داده شده که پیرامون آنها را نواری از سنگ سیاه دربر گرفته است.
کاخ بارعام : کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش، وسعت این کاخ 2472 متر مربع است که در محور شمال غربی ـ جنوب شرقی ساخته شده است. این کاخ شامل یک تالار گسترده مرکزی با هشت ستون است که وسعت آن 705 متر مربع است. چهار ایوان در چهار سمت کاخ با ستون هایی کوچکتر و دو اتاق، دیگر قسمت های اصلی بنا را تشکیل می دهد.
تلِ تخت : تل تخت در فاصله 2300 متری شمال شرق آرامگاه کوروش بر بلندای تپه ای طبیعی ساخته شده و نزدیک به دو هکتار وسعت دارد. ارتفاع تختگاه از کف دشت50 متر است که پس از صاف کردن قسمتی از تپه تختگاه را به صورت مصنوعی روی آن ایجاد کرده اند و نخستین جایی است که در مجموعه پاسارگاد ساخته شده و به صورت قلعه ای است که از بالای تپه بر همه دشت مشرف بوده است. این تختگاه را احتمالا کوروش جهت ساختن کاخ هایی روی آن ساخته است.
مسجد اتابکی: ر اطراف آرامگاه كوروش با فواصل نامنظمي (10 ، 11 و12 متر) به طور متفاوت و بدون رعايت جهات و نكات معماری و مهندسی در ادوار اسلامی ستون هايی گذاشته و آنجا را به صورتی در آورده اند كه درب ورودی اين مسجد به سمت غرب بوده است.
اين مسجد از نظر معماری قابل توجه نبوده اما از نظر فلسفی و آئينی بسيار اهميت داشته و نمودار احترامی بوده كه مردمان روزگار به كوروش و آرامگاه او می داشته اند.
خبرجنوب
نظرات بینندگان
