به گزارش شیرازه، روزنامه الیوم به قلم خالد الجیوسی نوشت:

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا طی روزهای گذشته در اظهاراتی کاملا صریح از خروج «بسیار نزدیک» ارتش آمریکا از سوریه خبر داده است. ترامپ سخنان خود درباره سوریه را در جریان سخنرانی در مراسم ویژه پرونده زیرساخت‌ ها در ایالت «اوهایو» ایراد کرد. وی با طرح این ادعا که آمریکا به سرکوب داعش نزدیک می ‌‌شود، گفته است: «ما از سوریه خیلی زود خارج خواهیم شد و آن را به دیگران واگذار می‌کنیم. ما خیلی زود صد درصد قلمروی آنها را که به آن خلافت می‌گفتند، بازپس گرفتیم!». رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه تأکید کرده است: «واشنگتن 7 تریلیون دلار در خاورمیانه خرج کرده و این هزینه نابود شده است». بسیاری از ناظران سیاسی بر این باورند که اظهارات ترامپ درباره عقب ‌نشینی قریب ‌الوقوع از سوریه، با بیشتر پیش‌بینی ‌ها و تحلیل ‌ها درباره موضع دولت آمریکا درباره حضور نظامی ‌اش در سوریه و رویارویی با ایران در میدان و همچنین به شکست کشاندن «طرح روسیه در آینده سوریه» در تضاد است.

اعلام خروج قریب الوقوع نیروهای ایالات متحده آمریکا از سوریه توسط رئیس جمهوری این کشور، همگان را شگفت زده کرد. این اقدام آنقدر تعجب برانگیز بود که حتی وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنش به آن دچار دستپاچگی شد. کار تا جایی پیش رفت که مقامات وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا زمانی که با سؤالات فراوانی پیرامون اظهارات ترامپ مواجه شدند، اینگونه پاسخ دادند که اطلاع دقیقی از برنامه ها برای عقب نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه ندارند. اکنون این سؤال، افکار عمومی را به خود مشغول ساخته است که آیا عقب نشینی قریب الوقوع آمریکایی ها از سوریه صحت دارد یا خیر؟ و یا اینکه چه چیزی موجب شده تا ترامپ چنین سخنانی را به زبان بیاورد. در این میان، احتمالاتی وجود دارد که بدان اشاره می شود؛

یک فریبکاری دیگر در راه است؟

این احتمال نیز وجود دارد که ترامپ با مطرح کردن اظهاراتش در خصوص عقب نشینی قریب الوقوع از سوریه به دنبال یک فریب کاری دیگر است و اساسا قصد عملیاتی ساختن این تصمیم را ندارد. هنگامی که مشاهده می کنیم رئیس جمهوری ایالات متحده به زمان دقیق عقب نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه اشاره نمی کند و یا به صورت مبهم از «دیگران» به عنوان کسانی که پس از آمریکا زمام امور را در سوریه به دست می گیرند، سخن می گوید، اینگونه به نظر می رسد که وی به دنبال فریبکاری جدیدی است. این را نیز در نظر بگیرید که طبق تجربه، آمریکایی ها وارد هر کشوری که شدند، تلاش کرده اند تا از طریق تأسیس پایگاه های بزرگ، حضور موقت خود در آنجا را به حضور دائمی تبدیل کنند؛ اتفاقی که عملا در استان «دیرالزور» سوریه افتاده است. اعلام وزارت خارجه آمریکا مبنی بر عدم آگاهی از برنامه ها برای عقب نشینی نیروهای این کشور از سوریه نیز دلیل دیگری است که نشان می دهد احتمالا فریب دیگری در پس پرده اظهارات اخیر ترامپ نهفته است.

غلبه رویکرد تاجرمسلکی بر سیاستمداری

امروز دیگر هیچکس در این مسأله شک ندارد که ترامپ فردی تاجرمسلک است تا سیاستمدار. دونالد ترامپ طی بیش از یک سال گذشته که بر مسند قدرت در ایالات متحده تکیه زده ثابت کرده است که بیش از سیاست به دنبال تحقق منافع اقتصادی است. رفتار رئیس جمهوری ایالات متحده به ویژه با کشورهای عربی و در رأس آنها با عربستان سعودی به خوبی نشان دهنده این واقعیت است. در همین سفر اخیر «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و ولیعهد سعودی به واشنگتن نیز شاهد گوشه ای از شخصیت حریص ترامپ از لحاظ اقتصادی بودیم. وی آشکارا نشان داد که به اموال عربستان سعودی چشم طمع دوخته است. او حتی لیستی از رقم قراردادها و توافقنامه های مشترک میان واشنگتن و ریاض طی سال گذشته را در مقابل دوربین ها گرفت و خطاب به سعودیها اعلام کرد که این مبالغ برای شما چیزی نیست و بیشتر از این ها باید هزینه کنید. لذا با توجه به این رویکرد اقتصادی دولت کنونی آمریکا، اگر عقب نشینی قریب الوقوع آمریکایی ها از سوریه واقعیت داشته باشد، بعید نیست که یکی از دلایل این اقدام احتمالی، هزینه های سرسام آوری باشد که آمریکا در سوریه خرج می کند؛ هزینه هایی که شاید ترامپ به دنبال خلاص شدن از آنهاست.

توافق پشت پرده با ترکیه

علاوه بر آنچه که گفته شد، بعید به نظر نمی رسد که ایالات متحده آمریکا در مسأله خروج قریب الوقوع از سوریه توافق پشت پرده ای با ترکیه داشته باشد. این عقب نشینی احتمالی ـ اگر صحت داشته باشد ـ شاید به مصلحت ترکیه و با توافق پشت پرده صورت بپذیرد. مسأله عفرین هنوز به پایان نرسیده است. از سوی دیگر، ترکیه همچنان قصد خروج از خاک سوریه را ندارد و به گفته مقامات این کشور می خواهد تا منبج و قامشلی نیز پیشروی کند. همه می دانند که مقامات آنکارا از حضور آمریکا در سوریه به ویژه در شمال این کشور بسیار ناخرسند است. بنابراین، بعید نیست که خروج احتمالی آمریکایی ها از سوریه با هدف هموارتر کردن مسیر در برابر نیروهای ترکیه ای باشد و مقصود واشنگتن از «دیگران» همان آنکارا باشد.

واشنگتن از تاریخ عبرت گرفته است؟

نگاهی هرچند گذرا به تاریخ و سوابق جنگی ایالات متحده نشان می دهد که نیروهای این کشور پس از متحمل شدن شکست های نظامی سنگین مجبور به ترک خاک کشورهایی شدند که با توسل به زور به آنجا ورود پیدا کرده بودند. امروز از ویتنام و عراق و یا حتی افغانستان می توان به عنوان بارزترین نمونه ها در این زمینه اشاره کرد که تجربه این جنگ ها همچنان در برابر دیدگان آمریکایی هاست. این احتمال وجود دارد که آمریکایی ها با عبرت گرفتن از تجربه هایی که همچنان همراه آنهاست، تصمیم گرفته اند تا پیش از متحمل شدن ضربات سهمگین همچون گذشته، با اختیار خود خاک سوریه را ترک کنند تا بدین صورت، تجربه های تلخ تاریخ بار دیگر برایشان تکرار نشود. در غیر این صورت، بدون شک اتفاقاتی در پشت پرده رخ داده است که طی روزها و هفته های آتی ابعاد مختلف آن مشخص می شود.

خالد الجیوسی: نویسنده و تحلیلگر فلسطینی