كودكان كار به كارگران كوچكي گفته مي شود كه به صورت مداوم و پايدار به خدمت گرفته مي شوند و اين امر آنها را در بيشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه دوران كودكي بي بهره مي سازد، همچنين سلامت روحي و جسمي آنها را تهديد مي كند. كار كودك نزد بسياري از سازمان هاي بين المللي، فعاليتي استثماري تلقي مي شود. براساس آمار سازمان جهاني كار، سالانه 250 ميليون كودك 5 تا 14 ساله در جهان از كودكي محروم مي شوند. طبق اين آمار، 120 ميليون نفر از آنها وارد بازار شده و مشغول به كار تمام وقت هستند.
در شيراز نيز مانند ديگر كلانشهرهاي كشور، هر روز با كودكاني مواجه مي شويم كه براي خريدن آدامس، فال و ديگر اقلام مشابه به رهگذران التماس مي كنند! آنها كه در مناطق مختلف شهر از جمله دروازه كازرون، پارامونت، سينماسعدي، حافظيه، پارك آزادي و ديگر مناطق تفريحي دائم حضور دارند كسب و كار برايشان عادت شده و حتي از اين وضع گلايه هم نمي كنند. بيشتر آنها به دليل بدسرپرستي مجبور به درآوردن خرج خود و حتي اعضاي خانواده هستند. طبق مشاهدات و مصاحبه با اين كودكان، حتي حق الزحمه برخي صرف خريد مواد توسط پدر معتاد مي شود.
معاون امور اجتماعي بهزيستي فارس در اين خصوص گفت: بسياري از اين كودكان پس از جمع آوري و ساماندهي در شيراز، بعد از مدتي به دليل بدسرپرست بودن دوباره براي كسب درآمد به خيابان ها فرستاده مي شوند.
معصومه فروتن افزود: اين كودكان چون بيش از كودكي كردن، درگير كار و خيابان هستند، نگاهشان به آسيب هاي اجتماعي هم تغيير مي كند و اين وضعيت نه تنها سلامت روان آنها را دچار مشكل مي كند بلكه بر رفتارهاي اجتماعي اين كودكان هم تاثير منفي مي گذارد.
وي يادآور شد: نوع برخورد و رفتارهاي كودكان كار با توجه به اينكه برگرفته از رفتارهاي خياباني است در بزرگسالي نابهنجار مي شود چرا كه در سنين كودكي، وقت مفيد خود را در خيابان مي گذرانند و توقع بيشتري هم از آنها نمي رود.
فروتن گفت: جواني كه رفتارهاي او ناشي از يافته هاي دوران كودكي در خيابان بوده، ممكن است قبح آسيب ها و دچارشدن به آن نيز براي او از بين برود، همچنين دعواكردن، مشاجره و مقايسه خود با ديگر كودكان، او را به فردي سرخورده تبديل مي كند، بنابراين از نظر رفتار اجتماعي هم در آينده دچار آسيب مي شود.
****ریيس بهزيستي شهرستان شيراز: تنها 20 درصد كودكان كار و خياباني شيراز ايراني هستند
ریيس بهزيستي شهرستان شيراز هم در اين مورد گفت: بيشتر كودكان كار و خيابانی ايراني كه در شيراز به سر مي برند از ساير نقاط كشور به اين كلان شهر آمده اند و به نظر مي رسد ساماندهي وضعيت موجود مي تواند حداقل از آسيب هايي كه در انتظار كودكان ياد شده است بكاهد.
حميد آزرمي افزود: خانواده هاي اين افراد به دليل فقر اقتصادي ناشي از خشكسالي در مناطق آسيب خيز و حاشيه نشين ساكن شده اند كه فرزندان برخي به دليل كسب درآمد مجبور هستند ساعت هايي از روز را به جاي مدرسه و بازي بر سر چهار راه آدامس، بستني و گل فروخته و دستفروشي كنند.
وي يادآور شد: 20 درصد كودكان كار و خياباني كه در شيراز ساماندهي مي شوند ايراني هستند و بيشتر آن ها جزو افرادي هستند كه طي چند سال گذشته به شيراز مهاجرت كرده و در مناطق حاشيه اي و كم برخوردار به سختي زندگي مي گذرانند.
آزرمي گفت: اگر ما قصد داريم با پديده كودكان كار و خياباني مقابله كنيم بايد از مبدا به فكر ساماندهي آن باشيم؛ با تقويت وضعيت معيشتي، شغلي و رفاهي افراد مناطق كم برخوردار مي توان در اين زمينه تاثير گذار بود.
مدير بهزيستي شيراز ادامه داد: با ايجاد مشاغل جايگزين براي افرادي كه به دليل خشكسالي و موارد مشابه كار خود را از دست داده اند مي توان از مهاجرت به كلان شهرها و اجبار كودكان به كار جلوگيري كرد.
آزرمي يادآور شد: خانواده هاي بيشتر اين كودكان در حاشيه شهر شيراز به سر مي برند و با توجه به عدم انطباق فرهنگ ها، كودكاني كه براي كسب درآمد بر سر چهار راه ها، خيابان ها و معابر فرستاده مي شوند در معرض آسيب هاي جبران ناپذيري قرار دارند.
وي گفت: حتي برخي از اين بچه ها مورد سوء استفاده افراد قاچاقچي و خرده فروشان مواد مخدر قرار مي گيرند و به نظر مي رسد بايد در وضعيت مهاجرت اتباع خارجي شيراز تجديدنظر شود چرا كه اين شهر ظرفيت پذيرش اين تعداد را ندارد.
وي گفت: بيش از 70 درصد كودكان خياباني و كار در شيراز پسر هستند و بيشتر اينها 8 تا 14 ساله اند و از تحصيل و كودكي كردن محروم مانده اند.
آزرمي يادآور شد: كودكان كار و خياباني توسط نيروي انتظامي و اداره آسيب ها جمع آوري و تحويل مراكز كودكان كار و خياباني بهزيستي در شيراز مي شوند، مردم عادي نيز مي توانند به منظور ساماندهي كودكان كار و كمك به آن ها موارد را به شماره هاي 123 و 137 اطلاع دهند.
****عضو نظام روانشناسي فارس: كودكان كار 50 درصد بيشتر از همسالان خود در معرض آسيب هستند
عضو نظام روانشناسي و مشاوره هم گفت: با توجه به اين كه بچه هاي كار كودكي نمي كنند، آموزش هاي پلكاني لازم و مهارت ها را نمي آموزند و در معرض آسيب هاي بسياري هستند. اين مساله بايد از سوي متخصصان و متوليان امر جدي گرفته شود.
كاظم احمديان افزود: كودكان كار 50 درصد بيشتر از بچه هايي كه براي كسب و كار به خيابان فرستاده نمي شوند، در معرض آسيب هاي اجتماعي از جمله اعتياد هستند.
وي يادآور شد: بهداشت روان از طريق كسب اعتماد به نفس و آموزش انجام مي گيرد، كودكان كار زيرنظر باندها و يا پدر و مادري كه توان نگهداري آنها را ندارند روزها را مي گذرانند و اين امر به بروز مشكلات بسياري منجر مي شود و سلامت روان آن ها را به خطر مي اندازد.
احمديان گفت: به كار گرفتن كودكان در مشاغل مختلف جرم است و طبق قوانين بين المللي با اين افراد بايد برخورد شود تا عوارض آن در آينده گريبانگير جامعه نگردد.

 خبرجنوب