موزه سنگ‌ها

سنگ قبرهای قدیمی که در این آرامگاه پس از گذشت سال‌ها بر جای مانده است، با خطوط کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کنده‌کاری شده‌اند و بر روی برخی از آن‌ها تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل‌های در گور خفتگان حک شده است. آرامگاه شاه داعی‌‌الله و پسرش، از سادات حسینی که نسبتشان با 19 پشت به زید بن علی بن حسین(ع) می‌رسد نیز در همین قبرستان قرار دارد. شمار فراوانی از ائمه جمعه شیراز از دوره زندیه تا قاجار در این آرامستان آرامیده‌اند.

یک روایت تاریخی

بر اساس گفته‌های تاریخی، در زمانی نامعلوم که در شهرهای نجف و کربلا خشکسالی شده بود، حاکم شیراز در مقابل فرستادن 800 بار شتر غلات به آن سرزمین، درخواست خاک تربت کربلا می‌کند و شیخ سلم این مسوولیت را عهده‌دار می‌شود و بعدها که وی در همین آرامستان دفن شد، گورستان درب سلم نام گرفت که بعدها به دارالسلام شهرت یافت.

گفته می‌شود که این آرامستان حدود 10 هکتار مساحت دارد و تا سال 57 نیز اجساد در آن دفن می‌شدند.

نمادهایی بر سنگ قبور

یک کارشناس باستان شناسی با اشاره به نقوشی که بر سنگ قبرهای قدیمی این آرامستان حک شده است، بیان می‌کند: نقش سرو به اشکال مختلف بر روی این سنگ مزارهاقابل مشاهده است.

صادق اولایی ادامه می‌دهد: سرو از عهد باستان، نزد ایرانیان نماد طراوت و جاودانگی به شمار می‌رفته است و به عنوان نماد جاودانگی پس از مرگ بر روی این سنگ قبرها حکاکی می‌شد.

وی اضافه می‌کند: تصویر پرنده که بر بلندترین نقطه سرو نشسته و پشت سر خود را نگاه می‌کند، نشان از خروج روح از بدن است.

اولایی با اشاره به نقوشی که برای سنگ قبر شاغلان اصناف مختلف در نظر گرفته می‌شد می‌گوید: با توجه به پیشه افراد، تصاویر گرافیکی بر سنگ قبرها حک می‌شد.

وی تاکید می‌کند: به این ترتیب هر سنگ قبر یک اثر تاریخی از زمان خود به شمار می‌رود و به همین دلیل است که شهرداری شیراز با همکاری سازمان میراث فرهنگی احیا و مرمت این قبرستان را مورد توجه قرار داده‌اند.

سامان‌دهی اصولی

مدیرعامل آرامستان‌های شیراز با اشاره به اهمیت طرح سامان‌دهی دارالسلام به خبرگزاری فارس ‌می‌گوید: در بازسازی این گورستان تاریخی محلی برای راهنمایی گردشگران، نگهبانی و انتظامات در نظر گرفته شده است.

چراغی ادامه می‌دهد: تا کنون 8.6 هکتار از این آرامستان دیوارگذاری شده و علاوه بر پاکسازی ضایعات موجود، یک هزار و 200 متر مربع در فاز اول تسطیح و خاکبرداری شده است.

وی اضافه می‌کند: تثبیت قبور و مناسب‌سازی فضاها، احداث فضاهای خدماتی همچون دفتر اداری، سرویس بهداشتی و انبار، بررسی شبکه آبرسانی برای اجرای فضای سبز و ... از دیگر اقدامات انجام شده برای سامان‌دهی این آرامستان است.

چراغی دارالسلام را یک هویت تاریخی کهن برای شیراز می‌داند و بیان می‌کند: آرامگاه شاه داعی الله، شیخ احمد شهره، داش آکل، نوادگان لطفعلیخان زند و ... در این گورستان کهن قرار دارد.

وی معتقد است: این آرامستان به عنوان قدیمی‌‌ترین، وسیع‌ترین و تنها گورستان تاریخی باقی مانده تاریخی شهر، دارای ارزش معماری، هنری، فرهنگی، شخصیتی، اجتماعی و تاریخی است که باید با مرمت اصولی برای آیندگان حفظ شود.

فارس