جلسه چهارم تفسیر قرآن استاد سیدعلی خامنه ای؛
ایمان زاینده همراه با تعهدات عملی
متن پیش رو حاصل چند هفته خوانش و چند هفته خلاصه کردن متن کتاب شریف «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» است. در خلاصه‌سازی سعی بر این شد تا عبارات و جملات تغییر نکند تا فضا و حال و هوای سخنرانی حفظ شود. امید است تا خواندن خلاصه جلسات، شما را به سَمت خواندن اصل کتاب سوق دهد.
ایمان بی ارزش
ایمان قلبی خشک و خالی که در جوارح و اعضای مومن مشهود نباشد، ارزشمند نیست. ابلیس سالیان دراز خدا را عبادت می‌کرد و دلش کانون معرفت خدا بود اما در بزنگاه، در هنگام تعیین راه حل نهایی این ایمان به کار ابلیس نیامد. کسانی که فرض می‌کنند ایمان یک چیزی است برای منطقه قلب آدمی و اگر انسان به لوازم و تعهدات ایمان هم پای‌بند نباشد باز در جمع مومنین است، یا کسانی که خیال می‌کنند بدون مجاهدت بهشت را به آدمی می‌دهند یا حکومت روی زمین را به یک امر قلبی می‌دهند، باید در قرآن بیشتر تدبر کنند. عمل در تلازم با ایمان است.
اگر تصدیق و پذیرش در صدق کلمه ایمان کافی بود که اول مومن به پیغمبر ابولهب و اول شیعه به امیرالمومنین، عمروعاص بود. چون اینها به خوبی می‌فهمیدند که پیغمبر دروغ نمی‌گوید. عمروعاص هنگام مرگ اظهار ندامت می‌کرد، اما او شیعه نیست. چون لازمه تعهد به امامت امام علی(ع)، بیعت نکردن با معاویه است. ایمان تعهدآور است.
ایمان زاینده مثل سرچشمه فیاض، عمل می‌زاید. ایمان همراه با تعهد، باری بر دوش مومن می‌گذارد و به دنبالش عمل خواهد بود. در قرآن هم تعبیر ایمان با عمل صالح آمده، چون ایمان بی‌تعهد که همراهش مسئولیتی نباشد نه به درد دنیا می‌خورد و نه عقبی.
ایمان زاینده مثل سرچشمه فیاض، عمل می‌زاید. ایمان همراه با تعهد، باری بر دوش مومن می‌گذارد و به دنبالش عمل خواهد بود. در قرآن هم تعبیر ایمان با عمل صالح آمده، چون ایمان بی‌تعهد که همراهش مسئولیتی نباشد نه به درد دنیا می‌خورد و نه عقبی.
در این باره قرآن می‌گوید «انتم الاعلون ان کنتم مومنین» اگر می‌بینید مومنین برتر نیستند بواسطه آنست که ایمانشان با عمل همراه نیست.
عمل پاک لازم است نه دل پاک
اگر ایمان با تعهد و عمل همراه نبود، منتظر نتیجه‌هایش هم نباش. منتظر نصرت در دنیا نباش. منتظر امنیت در دنیا نباش. پندارهای بیهوده ناشی از راحت‌طلبی، ضد این را تلقین می‌کنند. مثلا فرمول درست کنیم که رفتن بیکاره‌ی تنبلی را به بهشت نتیجه می‌دهد. در صورتی‌که در روایت معتبری داریم که شفاعت ما نمی‌رسد مگر به کوشش و جد و جهد؛ و این دقیقا در تقابل است با تنبلی، زانوی غم بغل گرفتن و غم گذشته و آینده را با بی‌غیرتی خوردن.
امام سجاد شبی گریه می‌کردند؛ فردی به ایشان گفت: «شما که فرزند پیغمبر و علی و فاطمه و حسین هستی. شما چرا گریه می‌کنی؟ گریه را برای ما بگذار!» حضرت فرمودند: «چه می‌گویی؟ بیانداز دور صحبت پدر و مادر و جد را. بهشت از آنِ فرمانبران است.»
سال‌ها روی مسلمین کار شده که فکر کنند برای مسلمان بودن دل پاک لازم است نه عمل پاک. حتی معاویه هم وصیت می‌کند که ناخن و ذرات موی پیغمبر را در قبرش بگذارند. یعنی حتی معاویه هم به امید شفاعت پیغمبر کار می‌کند و تا جایی که آسان است و مایه‌ای ندارد به قرآن هم گوش می دهد.
امام سجاد شبی گریه می‌کردند؛ فردی به ایشان گفت: «شما که فرزند پیغمبر و علی و فاطمه و حسین هستی. شما چرا گریه می‌کنی؟ گریه را برای ما بگذار!» حضرت فرمودند: «چه می‌گویی؟ بیانداز دور صحبت پدر و مادر و جد را. بهشت از آنِ فرمانبران است.»
سال‌ها روی مسلمین کار شده که فکر کنند برای مسلمان بودن دل پاک لازم است نه عمل پاک. حتی معاویه هم وصیت می‌کند که ناخن و ذرات موی پیغمبر را در قبرش بگذارند. یعنی حتی معاویه هم به امید شفاعت پیغمبر کار می‌کند و تا جایی که آسان است و مایه‌ای ندارد به قرآن هم گوش می دهد.
ای ملت اسلام! خدا شما را مثل دردانه‌های نازپرورده‌ای جدا نکرده که اگر گناه و اشتباه هم کردید به بهشت ببرد. این نگاه یهود هم بود؛ دوستی و ولایت در گرو عمل به فرمان خداست. مسلمانان هر چند شایسته‌ترین‌اند، اما اگر بار امانت را برندارند، در دنیا مورد خواری و خشم خدا قرار گرفته و در آخرت هم جهنم برایشان برپا می‌شود. شبیه آنچه برای بنی‌اسرائیل رفت. مسئول مستقیم شما پیغمبر است و مسئول همه بشریت شمائید. شما دیده‌بان قافله‌‌اید! خواب نمانید و جز خدا از هیچ قدرت دیگری نترسید.
نظرات بینندگان
