جلسه شانزدهم تفسیر قرآن استاد سیدعلی خامنه ای؛
انبیا معتقد به کارهای اتوکشیده و نظیف نیستند
متن پیش رو حاصل چند هفته خوانش و چند هفته خلاصه کردن متن کتاب شریف «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» است. در خلاصه‌سازی سعی بر این شد تا عبارات و جملات تغییر نکند تا فضا و حال و هوای سخنرانی حفظ شود. امید است تا خواندن خلاصه جلسات، شما را به سَمت خواندن اصل کتاب سوق دهد.
هدف‌های نبوت
مردم برای معجزه نبوت، می گردند پی کارهای خارق العاده؛ شکافتن فلان دیوار یا فلان جسم یا آمدن درخت. بسیار خوب، آنها هم باشد، حرفی نیست، اما معجزه بزرگ نبوت ها عبارت است از ساختن انسانهای خوب و مزین به فضایل؛ این بزرگ ترین معجزه‌ی نبوت هاست، شوخی نیست!
هدف اولی پیغمبران این است که به این جهان می آیند تا انسان را به سر منزل تعالی و تکامل مقدرش برسانند. انسان به عنوان يك موجود که دارای استعدادها، قوه‌ها و انرژی های فراوان است، می تواند چیزی بالاتر، برتر، عزیز تر و شریف تر از آنچه هست بشود.
جلوه های انسانی، انسان را از فرشته و ملك بالاتر می برد، می کند انسان کامل، انسان درست، انسان تکامل یافته و متعالی. هدف واقعی انبیا این است که انسانها را این جوری بکند.
پیغمبر همین موجود را، همین سنگ سیاه را، همین صخره نتراشیده، نخراشیده ای را، که اسمش ابوذر است، این را می آورد زیر سابِ وحی و دعوت، از او يك انسانی می سازد، که هیچ فضیلتی از فضایل انسانی نیست که در او نشانی از آن نباشد؛ معجزه بزرگ پیغمبر این است. از او انسانی می سازد که همه چیز خودش، همه چیز این من، این منی که برای مردم معمولی محور تمام فعالیت‌هاست، همه چیز این من، هضم شده، حل شده، فدا شده و قربان شده‌ی راه هدف است.
هدف اولی پیغمبران این است که به این جهان می آیند تا انسان را به سر منزل تعالی و تکامل مقدرش برسانند. انسان به عنوان يك موجود که دارای استعدادها، قوه‌ها و انرژی های فراوان است، می تواند چیزی بالاتر، برتر، عزیز تر و شریف تر از آنچه هست بشود.
جلوه های انسانی، انسان را از فرشته و ملك بالاتر می برد، می کند انسان کامل، انسان درست، انسان تکامل یافته و متعالی. هدف واقعی انبیا این است که انسانها را این جوری بکند.
پیغمبر همین موجود را، همین سنگ سیاه را، همین صخره نتراشیده، نخراشیده ای را، که اسمش ابوذر است، این را می آورد زیر سابِ وحی و دعوت، از او يك انسانی می سازد، که هیچ فضیلتی از فضایل انسانی نیست که در او نشانی از آن نباشد؛ معجزه بزرگ پیغمبر این است. از او انسانی می سازد که همه چیز خودش، همه چیز این من، این منی که برای مردم معمولی محور تمام فعالیت‌هاست، همه چیز این من، هضم شده، حل شده، فدا شده و قربان شده‌ی راه هدف است.
می خواهیم ببینم، حالا يك نظامِ آبادِ آزادِ مرفهِ همراه با برابری و عدالتِ اجتماعی و نبودن طبقه تشکیل شد، انسان ها در آن جامعه عالی مشغول زندگی شدند، که چه؟ بعدش؟ هدف انسانیت چیست؟
معنی ندارد که ما بگوییم که می خواهیم مسجد بسازیم، تمام که شد، حالا می خواهیم چه کار کنیم؟ هیچی، بعدش هیچ هدفی نداریم، این مسخره است، این پاشکستن در نیمه راه است، مکتبهای مادی پایشان همه در نیمه راه شکسته است.
مکتب های مادی می گویند دنیا را آباد کنیم، فقر را براندازیم، جهل را براندازیم، جامعه عالی درست کنیم، جامعه انسانی درست کنیم، جامعه ای که در آن ظلم نباشد، طبقات نباشد، استثمار نباشد، تبعیض نباشد. خیلی خب، درست کردیم، حالا انسان می خواهد در این جامعه چه کار کند؟ جواب ندارند!
مكاتب الهی می گویند نه، هدف بعد از این است. هدف عالی، پیراسته شدن انسان است؛ هدف عالی، انسان شدن بنی آدم است.
می گویی بعدش چه؟ می گوییم بَعد ندارد، انسان نامحدود است، به قدر قدرت خدا نامحدود است، بَعد ندارد.
پیغمبر ما می فرماید: مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را، اخلاق زیبا را، اخلاق خوب را تمام کنم، این حرف اول.
معنی ندارد که ما بگوییم که می خواهیم مسجد بسازیم، تمام که شد، حالا می خواهیم چه کار کنیم؟ هیچی، بعدش هیچ هدفی نداریم، این مسخره است، این پاشکستن در نیمه راه است، مکتبهای مادی پایشان همه در نیمه راه شکسته است.
مکتب های مادی می گویند دنیا را آباد کنیم، فقر را براندازیم، جهل را براندازیم، جامعه عالی درست کنیم، جامعه انسانی درست کنیم، جامعه ای که در آن ظلم نباشد، طبقات نباشد، استثمار نباشد، تبعیض نباشد. خیلی خب، درست کردیم، حالا انسان می خواهد در این جامعه چه کار کند؟ جواب ندارند!
مكاتب الهی می گویند نه، هدف بعد از این است. هدف عالی، پیراسته شدن انسان است؛ هدف عالی، انسان شدن بنی آدم است.
می گویی بعدش چه؟ می گوییم بَعد ندارد، انسان نامحدود است، به قدر قدرت خدا نامحدود است، بَعد ندارد.
پیغمبر ما می فرماید: مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را، اخلاق زیبا را، اخلاق خوب را تمام کنم، این حرف اول.
خودمان، خودمان را نجات می دهیم
اما حرف مهم تر، حرف دوم است. حرف اول، حرفی ست که زیاد زده می شود، بعضی ها هم خیلی دوست می دارند این حرف تکرار بشود؛ برای خاطر اینکه اگر مسئله، مسئله پیراستن بود، فقط تهذیب و تزکیه بود، يك نفر هم می گوید آقا، ما راهش را پیدا کردیم، ما فهمیدیم کجا برویم، غوغای اجتماع را بگذار به کنار و جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه؛ می رویم گوشه صومعه، مشغول رهبانیت، آنجا مشغول تهذیب و تزکیه‌ی نفس می شویم و خودمان، خودمان را نجات می دهیم.
این حرف، به همین جهت که می تواند بهانه ای باشد از برای تنبلی ها، عافیت طلبی ها، سهل گرایی ها، چون می تواند بهانه ای برای این صفت ها باشد، خیلی تکرار می شود!
انبیا برای پیراستن و آراستن مردم از چه راهی استفاده کردند؟
انبيا معتقد به تربیت فردی نیستند، انبیا معتقد به دانه دانه انسان سازی نیستند، انبیا معتقد به کارهای اتوکشیده و نظیف نیستند. انبيا می‌گویند برای ساختن انسان باید محیط متناسب، محیط سالم، محیطی که بتواند او را در خود بپروراند، تربیت کرد و بس. انبیا می‌گویند دانه دانه نمی‌شود قالب گرفت، کارخانه باید درست کرد.
يك عده ای نمی توانند این را بفهمند که انبیا می خواستند محیط متناسب و مساعد درست کنند، خیال می کنند انبیا می خواستند دانه دانه آدم درست کنند، در حالی که دانه دانه آدم درست کردن از شأن انبيا به دور است!
این حرف، به همین جهت که می تواند بهانه ای باشد از برای تنبلی ها، عافیت طلبی ها، سهل گرایی ها، چون می تواند بهانه ای برای این صفت ها باشد، خیلی تکرار می شود!
انبیا برای پیراستن و آراستن مردم از چه راهی استفاده کردند؟
انبيا معتقد به تربیت فردی نیستند، انبیا معتقد به دانه دانه انسان سازی نیستند، انبیا معتقد به کارهای اتوکشیده و نظیف نیستند. انبيا می‌گویند برای ساختن انسان باید محیط متناسب، محیط سالم، محیطی که بتواند او را در خود بپروراند، تربیت کرد و بس. انبیا می‌گویند دانه دانه نمی‌شود قالب گرفت، کارخانه باید درست کرد.
يك عده ای نمی توانند این را بفهمند که انبیا می خواستند محیط متناسب و مساعد درست کنند، خیال می کنند انبیا می خواستند دانه دانه آدم درست کنند، در حالی که دانه دانه آدم درست کردن از شأن انبيا به دور است!
پس انبیا دو هدف دارند. یکی ساختن انسان و دیگری تشکیل جامعه توحیدی. تشکیل نظام الهی، تشکیل حکومت خدا، تشکیل تشکیلاتی که با قوانین و مقررات الهی اداره بشود، این هدف همه انبیاست.
نظرات بینندگان
