به گزارش سرویس سلامت شیرازه،هر ساله به مناسبت  روز جهانی بدون دخانیات، 31 ماه می ، اقدامات و فعالیت های گسترده ای در سطح کشور با همکاری ارگان های ذیربط به منظور حمایت طلبی برای اجرای سیاست های موثر بر کاهش مصرف دخانیات و ارتقای سطح آگاهی عمومی به ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به مضرات استعمال دخانیات انجام می پذیرد.

این روز برای جلب توجه نسبت به شیوع گسترده تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان در نظر گرفته شده که منجر به مرگ و میر میلیون‌ها نفر در هر سال می‌شود و در کنار این معضل، صدها هزار مرگ غیرمستقیم، تنها به دلیل استنشاق دود سیگار افراد سیگاری اتفاق می‌افتد.

مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر افراد از زمان نوجوانی و یا جوانی شروع به کشیدن سیگار کرده‌اند؛ هرچه سن فرد کمتر بوده و مصرف دخانیات را در سنین پایین‌تری شروع کند، احتمال اعتیاد او به تنباکو و محصولات نیکوتینی بیشتر می‌شود. به همین علت بسیار مهم است که جوانان از سیگار کشیدن و هرگونه دستگاه‌های استعمال دخانیات دوری کنند.

سازمان جهانی بهداشت، هر سال شعاری را برای این روز در نظر میگیرد که بر اساس آن سیاست ها و برنامه های این هفته و این روز طراحی و اجرا می گردد. این سازمان شعار امسال را "تعهد برای ترک دخانیات " و با هدف تمرکز بر افزایش آگاهی عمومی به خصوص جوانان در خصوص تاثیرات مضر مصرف دخانیات از سرطان تا بیماری های تنفسی مزمن، اهمیت کاهش و ترک مصرف دخانیات و خطرات مواجهه با دود دست دوم و سوم، نامگذاری کرده است.

با توجه به اپیدمی کووید 19 و اهمیت ترک مواد دخانی به ویژه قلیان در ارتقای سلامت مردم، همچنین اجرای برنامه شهرها و روستاهای بدون دخانیات با تاکید بر ممنوعیت پایدار عرضه قلیان، شعار ملی امسال "تعهد من، ترک قلیان" تعیین گردیده است که در این راستا گفتگویی با شهلا کوثری، کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز انجام داده ایم

وی به مصرف دخانیات به عنوان عامل تشدید کننده بیماری کرونا ویروس اشاره کرد و گفت: مصرف دخانیات یک عامل خطر برای بسیاری از بیماری ها است و سالانه موجب مرگ بیش از ۸ میلیون نفر در جهان می شود. در دوران کرونا این خطر می تواند با شدت بیشتری سلامت افراد را تحت تاثیر قرار داده و عامل تشدید کووید۱۹ باشد.

کوثری در ادامه به برخی از مهم ترین آسیب های ناشی از مصرف دخانیات برای سلامت افراد اشاره کرد و افزود: به خوبی اثبات شده که مصرف دخانیات به هر شکل مضر است و به طور جدی بر تضعیف سیستم دفاعی، تخریب سیستم های تنفسی و سلامت قلبی، عروقی تاثیر داد.مصرف دخانیات به دلیل ایجاد کاهش مقاومت در بیماران مبتلا به دیابت، قدرت مقابله با بیماری های عفونی در این بیماران را تضعیف می کند.

این کارشناس سلامت محیط  با بیان اینکه ارتباط بین مصرف دخانیات و بروز سرطان ریه موضوعی به اثبات رسیده است و مصرف محصولات دخانی، شایع ترین علت بروز سرطان ریه می باشد، عنوان کرد:علاوه بر این، مصرف دخانیات به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری سل را افزایش می دهد و نیز مهم ترین عامل در ایجاد بیماری های انسدادی مزمن ریه (COPD) محسوب شده و باعث پارگی و التهاب کیسه های هوایی می شود که این امر باعث کاهش ظرفیت جذب اکسیژن و دفع دی اکسید کربن به کمک ریه ها می شود و در نهایت ایجاد مخاط می کند که منجر به بروز سرفه های خشک و دردناک و مشکلات تنفسی می شود.

وی ادامه داد: با استناد به اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، مصرف دخانیات به عنوان یک عامل خطر برای هرگونه عفونت دستگاه تنفسی تحتانی به شمار می آید و ویروسی که بیماری کووید ۱۹ را ایجاد می کند نیز در درجه اول سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار می دهد، به ریه ها حمله می کند و باعث بروز آسیب خفیف تا شدید تنفسی می شود، بنابراین مصرف کنندگان دخانیات در معرض خطر شدید عوارض ناشی از ابتلا به ویروس کرونا هستند.

کوثری اظهار کرد: با توجه به اینکه مصرف قلیان، به طور معمول فعالیتی است که در گروه ها و محیط های عمومی انجام می شود، خطر انتقال بیماری ها را افزایش داده و موجب تشدید خطر انتقال ویروس کرونا در محیط های اجتماعی می شود. عبور دود قلیان از مسیر مشترکی که در ساختار قلیان وجود دارد، شامل قسمت دهانی، شلنگ و جام، به ویژه در اجتماعات و محیط های عمومی موجب بقای میکروارگانیسم های انتقال یافته از افراد مصرف کننده در این قطعات می شود و با خطر انتقال بیماری همراه است.

کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز به این نکته نیز اشاره کرد که طبق شواهد موجود، ویروسی که باعث بیماری کووید ۱۹ می شود از خانواده مشابه با سندرم تنفسی خاورمیانه (مرس) و سندرم حاد تنفسی (سارس) بوده است که هر دو با ایجاد آسیب های قلبی و عروقی حاد و مزمن همراه است.

وی با بیان اینکه وجود ارتباط بین بیماری کووید ۱۹ و سلامت قلب و عروق از اهمیت زیادی برخوردار است، تصریح کرد: مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم محصولات دخانی یکی از دلایل عمده ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در سطح جهان به شمار می آید. بنابراین اثر بیماری کووید ۱۹ بر سیستم قلبی عروقی می تواند شرایط افرادی که از قبل مشکلات قلبی و عروقی داشتند را به مراتب وخیم تر سازد. از این رو وجود وضعیت قلبی عروقی ضعیف تر در بین بیماران مبتلا به کرونا که سابقه مصرف دخانیات را نیز دارند، می تواند نشانه های بیماری را در آنها تشدید کند و از این طریق احتمال مرگ را در بین این افراد افزایش دهد.

مصرف قلیان و پیامدهای آن برای سلامت افراد

 در ادامه محمداسماعیل نجفی، دیگر کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز به پیامدهای مصرف قلیان برای سلامت افراد اشاره کرد و گفت: باید بدانیم تنباکوی قلیان حاوی سموم زیادی از جمله مونوکسیدکربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی ایجادکننده سرطان است که حتی پس از عبور از آب نیز وجود دارد. این سموم باعث بروز بیماری های ریوی، سرطان، بیماری های قلبی و سایر بیماری ها می شود. میزان نیکوتین موجود در قلیان به میزان قابل توجهی بالاتر از سیگار است. به طوری که هر وعده مصرف تنباکوی بدون طعم قلیان معادل نیکوتین موجود در ۷۰ نخ سیگار است.

وی افزود:دود دریافتی در هر وعده یک ساعته استفاده از قلیان، ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از مصرف یک نخ سیگار است. همچنین زغال و خاکستر زغال که برای داغ کردن تنباکو در قلیان استفاده می شود، سمومی تولید می کند که حاوی مقادیر زیادی مونوکسید کربن، فلزات و مواد شیمیایی مولد سرطان می باشد.

نجفی با بیان اینکه استفاده از قلیان با برونشیت مزمن و بیماری های تنفسی مرتبط است، عنوان کرد: استفاده از قلیان باعث انتقال ویروس های هپاتیت و تبخال می شود و نیز در انتقال حدود ۱۷ درصد موارد بیماری سل نقش دارد؛حدود ۴۰۰۰ ماده شیمیایی در دود تنباکو وجود دارد و مشخص شده که بیش از ۴۰ نوع از این مواد، سرطان زا است.

این کارشناس سلامت محیط با اشاره به اینکه تنباکو حاوی نیکوتین دارویی بسیار اعتیادآور است که به صورت تقریبی مستقیم هنگام کشیدن سیگار و قلیان به مغز می رسد، اظهار کرد:هنگام کشیدن قلیان گاز مونوکسیدکربن ایجاد می شود. مونوکسیدکربن همان گاز سمی است که در دود اگزوز خودرو وجود دارد.

استفاده از قلیان تفریحی متداول و ناسالم بین جوانان و نوجوانان

وی در پایان به تبدیل شدن قلیان به یک تفریح و نشانه مد روز بودن اشاره کرد و گفت: متاسفانه استفاده از قلیان، به عنوان روشی متداول برای گذراندن وقت برای معاشرت با دوستان، در حال تبدیل شدن به بخشی از روند جدید زندگی در بسیاری از کشورها است. همچنین به عنوان مد و نشانه امروزی بودن تبلیغ می شود. حتی در برخی موارد هم برعکس عمل می شود و قلیان به عنوان یک فعالیت سنتی به تصویر کشیده می شود تا باعث احساس هویت و دلبستگی به میراث فرهنگی در جامعه شود.

به گزارش شیرازه، اگر چه در سال های اخیر به منظور مقابله با چنین تفریحات ناسالمی و جمع آوری قلیان از سطح رستوران ها، سفره خانه ها و کافی شاپ ها، دادستانی استان فارس اقداماتی را آغاز کرده و فروش و استفاده قلیان در سطح شهر و اماکن تفریحی را ممنوع کرد، اما گویا این طرح تنها برای مدت زمان اندکی اجرا شد و پس از آن مجدد شاهد این هستیم که در گستره وسیعی از اماکن تفریحی و تفرجگاه ها کشیدن قلیان نه تنها برای مردان بلکه بین بانوان نیز تبدیل به یک مدگرایی و نشانه به روز بودن شده است که این امر می طلبد دستگاه های متولی به صورت جدی ورود کرده و مصرف دخانیات در مکان های عمومی را تخلف تلقی کرده و با آن برخورد قاطع شود.

 انتهای پیام/س