یادداشت؛
راهکارهای کاهش تصادف
به طور کلی در بروز حوادث ترافیکی، چهار عامل اصلی؛ انسان، وسیله نقلیه، جاده «زیرساخت‌ها» و عوامل محیطی نقش دارند. که فرهنگ‌سازی و ارتقای سواد سلامت در جهت اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، تا حدود زیادی باعث پیشگیری از این معظل میشود.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، به طور کلی در بروز حوادث ترافیکی، چهار عامل اصلی؛ انسان، وسیله نقلیه، جاده «زیرساخت‌ها» و عوامل محیطی نقش دارند. از این بین، علل انسانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل، موجب بیشترین میزان تخلفات و تصادفات است. این عامل، با آموزش، فرهنگ‌سازی و ارتقای سواد سلامت در جهت اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، تا حدود زیادی قابل‌پیشگیری است. در این امر مهم «ارتقای فرهنگ پیشگیری از حوادث در خانوارها» معاونت بهداشتی دانشگاه‌ها می‌توانند بسیار مهم و جدی وارد عمل شوند.
وظایف اجتماعی و فردی خانواده‌ها
وظایف اجتماعی و فردی خانواده‌ها در زمینه حوادث ترافیکی، عبارت است از بهره‌مندی از ظرفیت واحدهای بهداشتی و دریافت آموزش‌های لازم در جهت خودمراقبتی، ایجاد حساسیت در افراد خانواده در خصوص پیشگیری از حوادث ترافیکی با دیدگاه مسئولیت اجتماعی، مشارکت در پویش‌های ملی کاهش حوادث ترافیکی با آموخته‌ها و تجربیات مربوطه، آگاه‌سازی، حساس‌سازی و مطالبه‌گری «با استفاده از ظرفیت‌های کل کشور مانند سمن‌ها»، پرهیز از بی‌تفاوتی و عادی‌انگاری تصادفات مرگبار و بروز مرگ.
راهکارهای کاهش حوادث رانندگی بر مبنای خودمراقبتی
شعار «پیشگیری بهتر از درمان است»، همواره سرمشق حوزه بهداشت قرار داشته و باور این موضوع که هزینه در جهت پیشگیری خود سرمایه‌گذاری محسوب میشود، سرلوحه برنامه‌های این حوزه قرار دارد. در این زمینه رعایت برخی موارد ضروری است.
پیشگیری از رفتارهای پرخطر و تخطی از سرعت مجاز
حین رانندگی باید با خود به عواقب شتاب و عجله حین رانندگی بیندیشیم و اختلاف زمانی رانندگی ایمن و غیرایمن را مقایسه کنیم، از تحریک و تهییج برای تعقیب خودروهایی که سرعت غیرمجاز دارند، امتناع کنیم، زمان سفر را به نحوی مدیریت کنیم که نیاز به عجله نداشته باشیم و اگر سرنشین خودرو هستیم نسبت به رفتار راننده حساس باشیم و تذکر بدهیم.
جلوگیری از بی‌توجهی به جلو
حواس‌پرتی ناشی از استفاده از تلفن همراه «به‌ویژه نوشتن متن و پیام»، مشغولیت ذهنی و غرق‌شدن در افکار، بحث و مشاجره با سرنشینان، اشیای داخل خودرو و مناظر مسیر از عوامل اصلی هستند که باید از آنها پرهیز کرد.
استراحت کافی و عدم رانندگی در حین خواب‌آلودگی و خستگی
رانندگی باحالت خواب‌آلودگی خطر تصادفات را سه تا چهار برابر افزایش می‌دهد؛ لذا قبل از رانندگی طولانی استراحت کافی (حداقل ۷ ساعت) داشته باشید. اگر به‌عنوان سرنشین در خودرو نشسته‌ایم به راننده اجازه رانندگی هنگام خستگی و خواب‌آلودگی ندهیم، زیرا این مسئله باعث کاهش قابل‌توجه توانایی راننده در دیدن، فکرکردن و تصمیم‌گیری، عکس‌العمل و در نتیجه ازدست‌رفتن زمان طلایی برای اقدام مناسب میشود.
قبل از رانندگی داروهای خواب‌آور استفاده نکنیم و به‌محض احساس خستگی و خواب‌آلودگی توقف و استراحت کنیم.
در طول سفر به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که به ازای هر ۲ ساعت رانندگی ۱۵ دقیقه استراحت داشته باشیم. از آنجا که بی‌حرکتی حین رانندگی هم موجب خواب‌آلودگی میشود، حین رانندگی به تهویه مناسب داخل خودرو توجه کنیم، از نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای و آب استفاده کرده و سعی کنیم شکر و شیرینی مصرف نکنیم؛ البته جویدن آدامس به هوشیاری فرد کمک می‌کند.
توجه به نکات ایمنی رانندگی
هنگام رانندگی در شب و شرایط جوی نامساعد به دلیل افزایش احتمال خطر به نکاتی مثل وضعیت سلامت خودرو، تمیز بودن شیشه و نیز خودرو به دلیل بازتاب نور و دیده‌شدن، بررسی مسیر و استراحت کافی، توجه کنیم. بررسی سلامت فنی خودرو را جدی بگیریم.
حفظ فاصله طولی و عرضی به‌ویژه در شرایط نامساعد جوی بسیاری ضروریست و باید آن را جدی گرفت.
در خصوص مسیر سفر از طرق مختلف به‌ویژه سامانه سازمان راهداری و پلیس اطلاعات لازم را کسب کنید. استفاده از وسایل ایمنی در خودرو به‌ویژه کمربند، نصب صندلی ویژه کودکان را رعایت کنید.
برای سرنشینان جلوی خودرو خطر مرگ در سرعت ۶۵ کیلومتر ۸۵ درصد است؛ بنابراین برخلاف شرایط تعارفات جاری، برای گروه‌های آسیب‌پذیر توصیه میشود این افراد در صندلی عقب خودرو مستقر شوند.
توجه جدی به هشدارها، علائم و توصیه‌ها را که منجر به حفظ ایمنی و سلامت راننده و سرنشینان خودرو و عابران است جدی بگیرید. همیشه ایمن‌ترین راه را انتخاب کنید، به دنبال راه میان بر نباشید. راه ایمن، بهترین راه است. وسایل کمک‌های اولیه و اطفای حریق در خودرو به همراه داشته باشید.
بعد از دو ساعت رانندگی یا طی ۲۰۰ کیلومتر، در جای مناسب توقف کنیم، یک فنجان چای یا قهوه بنوشید و ۱۵ دقیقه بخوابید.
سرنشینان خودرو، باید حواسشان به راننده باشد، هر چند وقت یکبار به صورتش نگاه کنند، با او صحبت کنند و از خواب‌آلود نبودن او مطمئن شوند.
همه سرنشینان خودرو «حتی سرنشینان عقب خودرو» باید کمربندهای ایمنی را ببندند.
با هر ۱۰ کیلومتر افزایش سرعت رانندگی، احتمال تصادف چندین برابر افزایش می‌یابد.
استفاده از صندلی مخصوص کودک در خودرو میزان مرگ و مصدومیت را کاهش می‌دهد.
به صفر رساندن حوادث، نیازمند ۱۰۰ درصد تعهد است.
عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و موتورسواران در مقایسه با رانندگان و سرنشینان اتومبیل‌ها و وسایل نقلیه دیگر، بیشتر در معرض خطر هستند و کاربران آسیب‌پذیر راه‌ها نام دارند. برنامه‌های آتی در این زمینه شامل تقویت و بازبینی برنامه‌های موجود است. یکی از اهداف مهم، ایجاد برنامه‌هایی برای فرهنگ‌سازی در خصوص فرهنگ ترافیکی به‌ویژه در میان خردسالان به‌منظور نهادینه‌شدن این فرهنگ است.
همچنین، تکمیل و بارگذاری محتواهای آموزشی در حوزه حوادث ترافیکی در وبگاه معاونت بهداشت برای دسترسی عمومی، و تدوین یا بازبینی کتاب راهنمای مراقبت از حوادث ترافیکی ویژه تیم سلامت به دانشگاه‌ها، به‌عنوان دستورالعمل کشوری، از برنامه‌های آینده است. بازبینی بسته‌های آموزشی سفر ایمن در برنامه سلامت نوروزی و تقویت برنامه‌های مشارکتی با سایر ذی‌نفعان به‌منظور هم‌افزایی اقدامات نیز در دستور کار قرار دارد.
پویش‌ها و فعالیت‌های اطلاع‌رسانی
پویش‌های متعددی در ایام نوروز، فصل تابستان و زمستان، روز جهانی قربانیان حوادث ترافیکی، و هفته جهانی ایمنی راه‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور برگزار میشود. این پویش‌ها با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط مانند سازمان اورژانس کشور، هلال‌احمر، وزارت راه و شهرسازی، راهداری، و پلیس راهور اجرا می‌گردد. پویش نوروزی، با شعار «نه به تصادف»، در تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به‌منظور اطلاع‌رسانی و ارتقای آگاهی مردم در راستای کاهش حوادث ترافیکی اجرا خواهد شد.
نویسنده: دکتر کوروش اعتماد
سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت
نظرات بینندگان
