براستی امروز همسایگی چه معنایی دارد ؟آیا فرهنگ همسایه داری رعایت می شود؟ دین مبین اسلام به همسایه اهیت ویژه ای داده است گاهی در برخی مشکلات همسایه ها بیشتر مشکلات ما را حل می کنند اما همسایه داری آدابی دارد که باید رعایت شود . امام سجاد(علیه السلام ) پیشوای چهارم شیعیان اسلام برخی از حقوق همسایه را اینگونه می دانند .

1- اگر حاضر باشد با او صحبت کنی

2- عیب هایش را جستجو نکنی

3- به هنگام سختی تنهایش نگذاری

4- با او معاشرتی کریمانه داشته باشی (تحف العقول ص256)

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم ) در حدیثی می فرمایند :جبرئیل انقدر درباره همسایه داری سفارش کرد که تصور کردم همسایه از انسان ارث میبرد (محجه البیضا ج3ص422)

آپارتمان نشینی نباید باعث فاصله شود به طوری که همسایه همسایه را نشناسد و هیچ کس در یک خانه به دیگری کاری نداشته باشد . امام صادق(علیه السلام ) فرمودند :چهل خانه از چها طرف روبرو پشت سر از راست و از چپ همسایه محسوب می شوند .(محجه البیضا ج3ص427)

نیکی به همسایه از اصول ایمان و اسلام است پیامبر اکرم( صلی الله علیه واله )می فرمایند :با همسایه ات نیکو رفتار کن تا مؤمن باشی (امالی صدوق ص 168 )

و یا در حدیث دیگر فرمودند: به من ایمان نیاورده کسی که شب سیر بخوابد در حالی که همسایه اش گرسنه است و به من ایمان نیاورده است کسی که پوشیده بخوابد و همسایه اش لباسی نداشته باشد.

اثرات همسایه داری

فراوانی روزی از اثرات همسایه داری است امام صادق علیه السلام می فرمایند :خوش همسایگی باعث افزایش روزی است .

خانه های دیوار به دیوار امروز باعث شده که حریم خصوصی افراد دچار خدشه شود به طوری که شاید براحتی صدای همسایه و مکالمات شنید .امام صادق علیه السلام می فرمایند :خداوند نهی فرمود که انسان بر خانه همسایه اش اشراف و اطلاع پیدا کند و اگر کسی به دنبال یافتن اسرار برادر مسلمانش یا دیگران باشد خداوند او را همراه با منافقان وارد جهنم می کند . آنها کسانی هستند که دنبال پیدا کردن بدی مردم اند

آمرزش گناهان :

در احادیث آمده است که هر کس همسایه خود را آزار ندهد خداوند در قیامت گناهانش را می آمرزد (وسایل الشیعه ج8 ص489)

سعادت و خوش بختی

همسایه خوب باعث آرامش و راحتی بشر است و انسانی که در مجاورت انسان های بد زندگی میکند انسان خوشبختی نیست .پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله )همسایه خوب را از سعادت بشر می دانند (اثنی عشریه ص 177 )

طولانی شدن عمر :یکی دیگر از اثرات همسایه داری طولانی شدن عمر است امام صادق علیه السلام می فرمایند :نیکی کردن به همسایگان به یکدیگر خانه را آباد و عمرها را طولانی میکند .(تفسیر نمونه ج3ص282)

اثرات آزار همسایه

خداوند در مورد آزار همسایه فرمودند :دو کس در روز قیامت به نظر رحمت نمی نگرد :آن که به خویشاوندان ببرد و قطع رحم کند و آن کس که به همسایه بدی کند .

خارج شدن از اسلام و مسلمین

هرکس به ناروا همسایه را آزار دهد خداوند بهشت را برا او حرام می کند و او از دایره اسلام و مسلمین خارج می شود . آزار همسایه فقط آزار او نیست بلکه هر چه که به او نسبت دارد را شامل می شود. پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمودند :اگر سگ همسایه را سنگ بزنی آزار او محسوب می شود (محجه البیضا ج3 ص422)

واگذار شدن به خود

از اثرات سوء آزار دادن همسایه واگذاری شخص به خودش است در همسایگی در زندگی امروز که آپارتمان ها و ساختمان ها ی چند طبقه هستند ، همسایه داری ضرورتش بیشتر شده است چرا که فاصله ها کمتر شده و تزاحم بیشتر پیش می آید. پیامبر(صلی الله علیه و آله ) می فرمایند :هر کس کالایی را از همسایه خود که به آن محتاج است دریغ کند خداوند روز قیامت خیر خود را از او دریغ می کند و او را به خودش وامیگذارد و هلاک می شود و هیچ عذری از وی قبول نخواهد شد (عقاب الاعمال ص652)

حقوق همسایه

نگاه نکردن به خانه همسایه

هرکس باید در خانه اش احساس امنیت کند و نباید کسی با نگاهش و رفتارش احساس آرامش و امنیت را از او بگیرد .

فراوانی روزی از اثرات همسایه داری است امام صادق علیه السلام می فرمایند :خوش همسایگی باعث افزایش روزی است

پیامبر(صلی الله علیه ) می فرمایند :هر کس به خانه همسایه سرکشی کند ...موی سر یا بدن زنی را ببیند خداوند او را به آتش جهنم می برد و با منافقین و آنهایی که در صدد پیدا کردن عیوب مردم بودند همدم می سازند و....

(عقاب الاعمال صدوق ص 648 )

تجاوز به حریم خصوصی و ملک همسایه

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند :هر کس زمین همسایه خویش را به قدر یک وجب غاصبانه تصرف کند خداوند متعال در روز قیامت آن را تا هفتمین طبقه زمین چون طوقی از آتش بر گردن او می پیچد و او را به جهنم وا میدارد(عقاب الاعمال ص645)

گوش نکردن :خانه های دیوار به دیوار امروز باعث شده که حریم خصوصی افراد دچار خدشه شود به طوری که شاید براحتی صدای همسایه و مکالمات شنید .امام صادق علیه السلام می فرمایند :خداوند نهی فرمود که انسان بر خانه همسایه اش اشراف و اطلاع پیدا کند و اگر کسی به دنبال یافتن اسرار برادر مسلمانش یا دیگران باشد خداوند او را همراه با منافقان وارد جهنم می کند . آنها کسانی هستند که دنبال پیدا کردن بدی مردم اند.

از دنیا نمی روند تا خداوند آنها را رسوا کند مگر اینکه توبه کنند .(سیری در رساله حقوق آیت الله یثربی ج 3ص89)

از این روایات و احادیث بر می آید که همسایه مانند یک دوست و همسر از اهمیت برخوردار است و احکام اسلام منحصر به 1400سال گذشته نیست و احکام آن پویاست و برای زندگی و بشر خسته و دلزده امروز نیز کاربرد فراوانی دارد و آپارتمان نشینی و شهر نشینی نباید انسان را سنگدل و بی تفاوت کند تا همگی به آرامش و احساس امنیت و سعادت دنیا و آخرت دست یابیم .

نرگس زارعی