علی اصغر سلطانیه سفیر و نماینده دائم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین روز نشست شورای حکام که به موضوع ایران اختصاص داشت، طی سخنانی با بیان اینکه گفت:

مشروح این سخنرانی از نظر خوانندگان می‌گذرد.

آقای رئیس

اجازه می‌خواهم سخنرانی خود را آغاز کنم با نقل قول سخنان رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران در مورد انرژی هسته‌ای و سلاح‌های هسته‌ای که در جمع رئیس و مقامات سازمان انرژی اتمی ایران و دانشمندان هسته‌ای در تاریخ 19 فوریه 2012 ایراد شده است: ملت ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و هرگز هم به دنبال آن نخواهد رفت. بی تردید تصمیم گیرندگان در کشورهای مخالف ما، به خوبی آگاهند که ایران در پی سلاح‌های هسته‌ای نیست زیرا جمهوری اسلامی ایران به لحاظ منطقی، مذهبی و اصولی، داشتن سلاح‌های هسته‌ای را به عنوان یک گناه تلقی می‌کند و اعتقاد دارد که اشاعه چنین سلاح‌هایی، غیر معقول، مخرب و خطرناک است. اگر کشورها اجازه یابند که مستقلاً در زمینه انرژی هسته‌ای، هوا فضا، علوم، فناوری و صنعت پیشرفت کنند جایی برای سلطه ظالمانه قدرت‌های جهانی باقی نخواهد ماند. تحریم‌ها از زمان پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشته‌اند در حالی که موضوع هسته‌ای مربوط به چند سال اخیر است، لذا مشکل واقعی آنها (دشمنان) با ملتی است که تصمیم گرفته مستقل باشد."

آقای رئیس

حمایت ارزشمند بیش از یکصد کشور جنبش عدم تعهد برای حدود یک دهه از موضوع هسته‌ای ایران یک پیام دارد: کشورهای در حال توسعه، حق مسلم برای استفاده از علوم و فناوری از جمله انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز دارند و عصر آپارتاید، استعمار و انحصار طلبی به سر رسیده است. در این چار چوب مفتخرم از همه اعضای خانواده جنبش عدم تعهد برای حمایت اساسی انعکاس یافته در سخنرانی که توسط بردار گرامی ام یعنی خالد شمعا، سفیر محترم مصر، قرائت شد صمیمانه تشکر کنم.

آقای رئیس

جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا اعتقاد به حل و فصل اختلافات از طریق مشارکت و همکاری سازنده و مذاکرات عادلانه داشته و همواره بر احترام به حقوق همه طرف‌ها و تفوق حقوق اصرار ورزیده است. بنا بر این جمهوری اسلامی ایران توجه دارد که شناسایی حقوق، مستلزم تحقق صادقانه آن است، همانطور که اظهار مسئولیت در بردارنده تعهد است.

عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و پذیرش الزامات آنها، با حقوق و مزایای مناسب، ملازمت دارد. انکار حقوق و امتیازات به منزله به چالش کشیدن دلایل عضویت در این سازمان‌هاست. هیچ دولتی نمی‌تواند حقوقی را برای خودش در نظر بگیرد و در عین حال، دیگران را از  همان حقوق محروم کند. هیچ کشوری نمی‌تواند مسئولیت‌هایی را برای دیگران متصور شود در حالیکه خود را از این مسئولیت‌ها مبرا می‌دارد.

جمهوری اسلامی ایران متعهد به همه مسئولیت‌هایش است، از توسعه مناسباتش با همه کشورهای صلح دوست جهان استقبال و هرگونه تجاوز و تهدید که موجد بی ثباتی و جنگ است را رد می‌کند.

آقای رئیس

ناگزیرم به کشورهایی که به بهانه ممانعت از یا متوقف کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران بویژه غنی سازی اورانیوم، تحریم‌هایی را وضع می‌کنند، پیام روشنی بدهم: آنها مردم را هدف قرار داده‌اند و نه ماشین‌های سانتریفیوژ را؛ لذا من از این کـشورها می‌خواهم که به مردمشان و به جهانیان حقیقت را بگویند. 

آقای رئیس،

اجازه دهید قطعنامه 533 که توسط کنفرانس عمومی آژانس در سال 1990 تصویب شد را به همه یادآوری کنم که به صورت واضح بیان می‌دارد:

"هرگونه حمله یا تهدید علیه تاسیسات هسته‌ای با مقاصد صلح آمیز نقض اصول منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل و اساسنامه آژانس است"

"حمله مسلحانه به یک تاسیسات هسته‌ای می‌تواند منجر به انتشار رادیواکتیو با اثرات شدید درون و ورای مرزهای دولت هدف حمله شود"

"تصدیق می‌کند که حمله یا تهدید به حمله علیه تاسیسات هسته‌ای با مقاصد صلح آمیز می‌تواند توسعه انرژی هسته‌ای را در معرض خطر قرار دهد"

"تصدیق می‌کند که حمله مسلحانه یا تهدید به حمله مسلحانه علیه تاسیسات هسته‌ای تحت پادمان، اعم از فعال یا در حال ساخت، شرایطی را ایجاد می‌کند که شورای امنیت سازمان ملل براساس مقررات منشور ملل متحد بایستی سریعاً اقدام کند."

آقای رئیس،

حمله اسرائیل به راکتور عراق را یادآوری می‌کنم که براساس قطعنامه سال 1982 منجر به تعلیق حقوق و مزایای عضویت اسرائیل در آژانس شد. هر چند ایالات متحده تهدید کرده بود– که البته تنها یک بلوف بود – که چنانچه قطعنامه‌ای علیه اسرائیل تصویب شود، از عضویت آژانس خارج خواهد شد. جهان امروزه شاهد است که رژیم صهیونیستی اسرائیل، مکرراً تهدید به حمله علیه تاسیسات هسته‌ای می‌کند که بصورت کاملاً واضحی نقض قطعنامه مذکور است. موضع اخیر رژیم صهیونیستی – مبنی بر اینکه هر چه مایل است انجام خواهد داد - این فرضیه را ثابت می‌کند که آن رژیم تمام تعهدات بین‌المللی را به چالش کشانده و درخواست‌های متحدینش از جمله ایالات متحده، یعنی حامی‌اش، که در دهه‌های گذشته به هر قیمتی و به هزینه دشمنی با بسیاری کشورها، جهان اسلام و ایجاد تنفر از آمریکایی‌ها، از اسرائیل حمایت کرده است، را نادیده گرفته و بدان‌ها بی توجهی می‌کند.

سکوت اعضای آژانس، به ویژه شورای حکام، اعتبار آژانس را خدشه دار می‌کند. عدم اقدام از سوی شورای امنیت ملل متحد براساس بند 3 این قطعنامه عدم توانمندی در پیشگیری از درگیری بوسیله متوقف کردن تهدیدات علیه صلح و امنیت را نشان می‌دهد.

حمله علیه تاسیسات هسته‌ای تحت پادمان یک عضو معاهده منع اشاعه هسته‌ای توسط یک غیر عضو، ناگزیر به فروپاشی معاهده منجر خواهد شد.

در این چارچوب، از دولت‌های عضو آژانس می‌خواهم که نقض قطعنامه آژانس را محکوم کنند و از مدیرکل بخواهند که براساس قطعنامه مزبور، هرگونه تحول در این زمینه را به کنفرانس عمومی بعدی و شورای امنیت ملل متحد گزارش کند.

ترور دانشمند هسته‌ای، پدیده توحش در قرن بیست و یکم

آقای رئیس

جامعه بین‌المللی یکبار دیگر شاهد پدیده زشت تروریسم و به قتل رساندن دانشمندان و دانشگاهیان در تخلف آشکار از اصول بشردوستانه، روح منشور سازمـان ملل، اسـاسنامه آژانـس بین‌المللی انرژی اتمی و حقوق بین‌الملل بود. با تاسف عمیق پنج دانشمند ایران هدف حملات تروریستی قرار گرفته‌اند. نظر به ضیق وقت، من در وقت دیگری بیشتر به این موضوع خواهم پرداخت.

مروری گذرا به گزارش مدیر کل در خصوص راستی آزمایی عادی

گزارش مدیر کل به روشنی این واقعیت را منعکس می‌کند که:

• کلیه مواد هسته‌ای و فعالیت‌ها تحت پادمان‌های جامع بوده و برای استفاده صلح آمیز هستند؛

• ایران مسلط بر فن آوری غنی سازی است و علیرغم تحریم، فعالیت‌های هسته‌ای در حال پیشرفت است؛

• مدیرکل جزئیات فنی‌ای را گزارش کرده که حفاظت از اطلاعات حساس، تجاری و مبتنی بر مالکیت معنوی کشورهای عضو را نقض می‌کند. باید به این واقعیت تلخ توجه کرد که این گزارش علیرغم اینکه فرض این است که طبقه بندی اعلام شده آن محرمانه می‌باشد، مگر آنکه شورای حکام تصمیم بگیرد که آن علنی شود، در دسترس عموم قرار گرفته و باعث  سردرگمی زیاد خوانندگان غیر فنی شده است.

• از مدیرکل انتظار می‌رود که صرفاً وضعیت واقعی را گزارش کند. برای نمونه ایران بخاطر دلایل روشن شناخته شده، پروتکل الحاقی و کداصلاح شده 1/3 را اجرا نکرده و غنی سازی و تکمیل رآکتور آب سنگین برای تولید رادیو ایزوتوپ را تعلیق نمی‌کند. گزارش نباید شامل بیـانیه‌های دبیرخانه در خصوص آنچه یک کشور عضو (ایران)، باید یا نباید انجام دهد،  باشد. اینکه هر نظری که با ارائه اطلاعات غلط، پروتکل الحاقی که ماهیتاً داوطلبانه است را به عنوان یک سند الزام آور حقوقی قلمداد کند، بر خلاف واقعیت است و به اعتبار آژانس آسیب می‌رساند. - اطلاعات جزئی و بخشی از یک فرآیند راستی آزمایی فنی موجب سوء تفاهم شده است که می‌بایست متوقف شود.

سیاست تعامل

۱- تعامل با آژانس

آقای رئیس،

از زمان آخرین نشست شورای حکام یک تحول مهم اتفاق افتاده است، یعنی تعامل ایران و آژانس در خصوص یکی از مسائل حساس امنیت ملی و مرتبط با امور سیاسی که منظور ادعاهای مربوط به ابعاد نظامی احتمالی است. از آنجا که دبیرخانه تصویر کاملی ارائه نکرده است بلکه تا حدی تصویر مایوسانه‌ای ارائه کرده است مخصوصاً در بیانیه مطبوعاتی خود قبل از اینکه تیم آژانس به وین بازگردد و پیش از آنکه گزارش مدیر کل و بیانیه مقدماتی او در همین نشست قرائت شود، باید موارد ذیل را به ثبت برسانم.

سابقه:

پیرو مذاکرات سیاسی در سطح بالا، برنامه کاری (INFCIRC/711) برای روشن شدن مسایل باقیمانده از گـذشته، در تاریخ 27 اوت 2007 بین جمـهوری اسـلامی ایـران و آژانـس بین‌المللی انرژی اتمی توافق شد. در نتیجه همکاری بسیار فعالانه ایران، 6 مسأله باقیمانده در تاریخ 2008 حل و فصل شد و مدیر کل قبلی آن را به شورای حکام گزارش کرد.

علیرغم این واقعیت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعهدات خود از جمله تحویل اسناد مربوط به "مطالعات ادعایی" را به ایران انجام نداده است، ایران ارزیابی خود را در یک سند 117 صفحه‌ای به آژانس ارائه داد. بنابراین برنامه کار خاتمه یافت ولی آژانس بر خلاف برنامه کار آن را اعلام نکرد.

در هر حال ایران یک بار دیگر با دعوت از تیم آژانس در تاریخ 30 اکتبر 2011 برای دیدار از ایران به منظور حل مسایل و خاتمه دادن به فرآیندی که به نظر می‌رسد بی پایان است یک امتیاز تاریخی را در اختیار گذاشت.

الف ـ نخستین ملاقات‌ها (29ـ31 ژانویه 2012)

ایران و تیم آژانس متشکل از مقامات ارشد، مذاکرات فشرده‌ای درباره چگونگی حل و فصل مسایل و ارکان اصلی تعیین شده داشتند. آژانس و ایران پیش نویس‌های متن خود را درباره رویکرد تدوین شده و مدالیتی برای جزئیات بعدی تبادل کردند.

ب ـ ملاقات‌های بین نشست‌ها (15 ـ 17 فوریه 2012)

به منظور تسهیل دو دور مذاکره در تهران، سه ملاقات در وین انجام شد و تفاهمات زیر بدست آمد:

• رویکری که در این فرآیند وجود دارد، موضوع به موضوع خواهد بود و مسایل فنی مرتبط با هم در یک موضوع طبقه بندی خواهد شد تا برای تسهیل کار رویکرد، فشرده، موثر و نتیجه بخشی بدست آید.

• آژانس اعلام کرد که همه مسایل باقیمانده منحصراً در سند GOV/2011/65 می‌باشد که در فهرست اولویت بندی موضوعات/دسته‌ها در دومین پیش نویس مدالیتی ارائه خواهد شد.

• در این زمینه مواردی از قبیل توسعه چاشنی انفجاری، ابتکار انفجار در سطح بالا و آزمایش هیدرودینامیک که در اصل آژانس پیشنهاد داده بود که جزو موضوع شماره 2 قرار بگیرد، توافق شد که در موضوع اول جای بگیرد. بنابراین موضوع شماره 1 شامل 5 مسأله می‌شد.

• توافق شد که آژانس اسنادی را که نشان می‌دهد ایران فعالیت‌های ادعا شده در مورد هر یک از موضوعات را انجام داده است، تحویل دهد.

• توافق شد که اول متن مدالیته مورد توافق قرار گیرد و منعقد شود و سپس بر اساس همین مدالیتی مورد توافق رویکرد موضوع به موضوع اجرا شود.

• توافق شد که آژانس سوالات خود را درباره موضوع شماره 1 (5 مسأله) آماده کند و آنها را در ملاقات بعدی (در تاریخ 20ـ21 فوریه) به ایران ارائه دهد تا راه را برای اجرای موثر کار هموار کند.

• ایران با درخواست آژانس برای تهیه اظهار نامه ابتدایی درباره ضمیمه گزارش مدیر کل (GOV/2011/65) در ملاقات بعدی (20ـ21 فویه) موافقت کرد.

• همچنین توافق شد که اگر چه آژانس سوالات خود را درباره موضوع شماره 1 ارائه خواهد داد، اما تقاضای دسترسی به پارچین طبق رویکرد موضوع به موضوع تا بعد از نشست شورای حکام در ماه مارس به تعویق افتد.

• ایران آمادگی خود را در راستای اثبات حسن نیت مبتنی بر همکاری فعال برای برداشتن گام‌های عملی از جمله ارائه دسترسی در مورد دو مسأله موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی انفجاری و ابتکار انفجار در سطح بالا اعلان کرد.

ج ـ ملاقات‌های دوم (20ـ21 فوریه)

بر اساس متن مدالیتی که آژانس پیشنهاد داده بود، گام‌های زیر به ترتیب پیش بینی شد:

1) توافق بر سر مدالیتی

2) ایران اظهار نامه ابتدایی خود را در مورد ضمیمه گزارش GOV/2011/65 ارائه کند.

3) آژانس همه سوالات مربوط به موضوع شماره 1 (5 مسأله) را ارائه کنــد و اسنادی را که نشان می‌دهند فعالیت‌های ادعایی را ایران اجرا کرده است، تحویل دهد.

4) ایران به سوالات آژانس پاسخ خواهد داد.

5) آژانس پاسخ‌ها را مرور و تحلیل خواهد کرد و درباره همه اقدامات که در مورد موضوع شماره 1 (5 مسأله) باید انجام شود با ایران به مذاکره خواهد پرداخت.

6) آژانس اجرای اقدام (یا اقدامات) مربوط به یکی از مسایل موضوع شماره 1 را طبق رویکرد موضوع به موضوع درخواست خواهد کرد.

علیرغم توافقی که در وین شد (قسمت ب بالا) و حتی بر خلاف متن آژانس که در بالا ذکر شد تیم آژانس بر اساس دستور مدیر کل خواستار دسترسی به پارچین شد.

باید یادآوری شود که پارچین در سال 2005 دوبار توسط آژانس بازدید شده که متعاقباً معاون سابق مدیرکل اعلام داشت که موضوع خاتمه یافت و بخشی از تاریخ خواهد شد و مدیرکل سابق آن را به شورای حکام گزارش کرد. با توجه به این واقعیت که پارچین یک سایت نظامی است، دسترسی به سایت یک فرآیند زمان بر می‌باشد و بطور مکرر نمی‌توان اجازه داد. در پرتو این سابقه و بر اساس اینکه از آژانس خواسته شده همه مسائل مربوطه را همچون آزمایشات هیدرو دینامیک را با هم یکی کند، متعاقباً یکبار دیگر اجازه دسترسی داده خواهد شد. این فرآیند می‌تواند بطور واضح زمانی که توافق بر روی مدالیته حاصل شود، شروع شود.

علیرغم این واقعیت که مدالیته نهایی نشده بود اما ایران در راستای نشان دادن حسن نیت مبتنی بر همکاری فعال، تصمیم گرفت اظهار نامه اولیه خود را در خصوص ضمیمه گزارش مدیرکل ارائه کند. این یکی از اقدامات مورد انتظار در پیش نویس مدالیته ارائه شده توسط آژانس بود.

آژانس برای ارائه کلیه سوالات در خصوص موضوع شماره 1 ( 5 مسأله مربوطه) آماده نبود و  تنها در خصوص پارچین و کارشناس خارجی سوال کرد. آژانس هیچ سند یا توضیحی در خصوص این سوالات ارائه نکرد.

ایران مجدداً آمادگی خود را برای اتخاذ اقدامات عملی شامل اجازه دسترسی در خصوص دو مسأله در موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی و ابتکار انفجار در سطح بالا برای حل و فصل این دو موضوع اعلام کرد اما تیم آژانس آن را به دلیل دستور مدیرکل برای بازگشت به وین، نپذیرفت.

با این حال هر دو طرف بحث فشرده‌ای در خصوص مدالیته برای کار در خصوص ادعاها داشتند، توافقات در بخش‌های زیادی حاصل شد اما به دلیل بازگشت برنامه ریزی شده تیم به وین و ضیق وقت، متن نهایی نشد.

اجازه دهید توجه شما را به این واقعیت جلب کنم که دبیرخانه موظف است وضعیت واقعی  و نتایج راستی آزمایی را بدون هرگونه توصیفاتی از قبیل اظهار تأسف، یأس یا مسرت به نحوی صرفاً بی طرفانه منعکس کند. اینگونه داوری‌ها باید بر عهده کشورهای عضو گذاشته شود.

ناگزیرم در سوابق ذکر کنم که رویه راستی آزمایی آژانس مبتنی بر موافقتنامه پادمان با کشورهای عضو می‌باشد. بنابراین از دبیرخانه انتظار می‌رود این اصل را رعایت کند.

جمهوری اسلامی ایران تصمیم خود را برای کار با آژانس به طریقی حرفه‌ای برای حل و فصل ادعاهای باقیمانده با هدف اینکه به کشورهای عضو و افکار عمومی جهان ثابت شود فعالیت‌های هسته‌اش صرفاً برای اهداف صلح آمیز است، اتخاذ کرده است.

بنابر این از کلیه کشورهای عضو انتظار می‌رود که از این فرآیند حمایت و از هرگونه اقدامی که باعث تضعیف فضایی که برای پیگیری یک نتیجه موفقیت آمیز مورد نیاز است، اجتناب کنند.

2ـ تعامل با کشورهای عضو

جمهوری اسلامی ایران در گذشته مکرراً اعلام کرده که برای حل مسایل خواهان مذاکرات منصفانه است. ایران رویکرد تعامل را اتخاذ و از کنارگذاشتن زبان تهدید استقبال کرده و ملاحظه جدی هر پیشنهادی را مد نظر قرار داده است. با این اعتقاد که دو طرف بتوانند به توافقی که مبتنی بر حقوق بین‌الملل باشد، نایل آیند.

پاسخ اخیر جناب آقای دکتر جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی به خانم آشتون، نشانه روشنی از تصمیم ایران برای رویکرد رو به جلو می‌باشد.

مشارکت چشمگیر مردم ایران در انتخابات اخیر مجلس بی اثر بودن قطعنامه‌ها، تحریم‌ها، حملات سایبری، ترور دانشمندان هسته‌ای و تهدید به حمله نظامی علیه تاسیسات را به اثبات رساند. همه ایرانیان در سراسر جهان در مسأله هسته‌ای با هم متحد هستند.

آقای رئیس

اجازه می‌خواهم از این فرصت استفاده کرده و به اندک کشورهای مشخص غربی که در رابطه با بیـان حقیقیت به جهـانیان و یا حداقـل به مـالیات دهنـدگان خود با بن بست روبرو شده‌اند، توصیه‌هایی کنم. به آنها می‌گویم که با دادن اطلاعات نادرست به مردمشان مبنی بر اینکه ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و ظرف چند ماه یک بمب هسته‌ای را آزمایش خواهد کرد، آنها را گمراه کرده‌اند. آنها باید اعتراف کنند که برغم ادعای داشتن سرویس‌های اطلاعاتی قوی، اشتباهات محاسباتی بسیاری داشته‌اند: آنها قادر نبودند پیروزی انقلاب اسلامی در 33 سال پیش در ایران، شکست صدام، شکستشان در عراق و افغانستان و نکته آخر ولی نه کم اهمیت ترین، دستاوردهای بزرگ ایران در فناوری هسته‌ای و بویژه تسلط کامل ایران بر فناوری غنی سازی را پیش بینی کنند.

در هر حال ما درک می‌کنیم که آن دسته معدودی از کشورهای مشخص، ناکام و در مسأله هسته‌ای ایران با بن بست روبرو شده‌اند و گشایشی همراه با حفظ آبرو می‌خواهند. ما آماده‌ایم که به آنها کمک کنیم تا از طریق فرآیند مذاکرات از این بن بست خارج شوند به شرط اینکه طرز فکر خود را تغییر دهند و از خط مشی "هویج و چماق" و "تحریم و مذاکره" به مذاکراتی متمدنانه و بدون قید و شرط با حفظ احترام متقابل و موقعیت برابر روی آورند.

از توجه شما متشکرم

انتهای پیام/