موزه هخامنشي در تخت جمشيد

ساختمان موزه تخت جمشيد قديمي ترين بناي ايران است كه بازسازي شده و به موزه اختصاص يافته است. اين بنا يكي از مجموعه كاخ هاي تخت جمشيد است كه حدود 2500 سال پيش توسط سلسله هخامنشي بنا شد. قسمت هايي از اين بنا كه فعلاً به عنوان موزه مورد استفاده است، شامل يك ايوان، دو گالري و يك تالار است. در ايوان موزه كه در سمت شمال ساختمان واقع شده و ورودي موزه در آن قرار دارد، دو جرز ( ديوار اطاق و ايوان ، پايه ي ساختمان كه از سنگ و آجر سازند) سنگي عظيم يك پارچه به ارتفاع تقريبي هشت متر و عرض 20/1 متر به وزن حدود 80 تن در جلو و طرفين قرار دارد. هر يك از اين دو جرز بزرگ ترين سنگ يك پارچه اي است كه در تخت جمشيد به كار رفته است. سقف ايوان را هشت ستون چوبي با سر ستون هاي گاو دو سرنگه مي دارد. پايه اين ستون ها اصلي و به شكل زيبا و بسيار جالب از سنگ خاكستري حجاري شده است. برخي از آثار دوره هخامنشي كه در قفسه هاي تالار هخامنشي قرار دارد شامل موارد زير است: 
• مهره هاي دوره هخامنشي: در سال 1337 هشت مهره چشم ساده به رنگ هاي زرد، سياه، قهوه اي روشن و قهوه اي تيره در اندازه هاي مختلف ( به قطر 3،4،5،6 سانتي متر) در تخت جمشيد به دست آمد.
• گل نبشته هاي تخت جمشيد: در سال 1313 تعداد 30 هزار گل نبشته در اتاقي از هخامنشيان كه درِ آن تيغه شده بود، يافت شد كه اسناد خزانه تخت جمشيد و بيشتر در اندازه 8×4×2 سانتي متر است. بر اين گل نبشته ها با خط ايلامي، اسناد را نوشته اند. 
• چشم گاو و گوش گاو سنگي ، پنجه و سر شير از سنگ لاجورد، مگس پران، خنجر ، شمشير ، سرنيزه ، پيكان ، قرقره بالا بر فلزي ، بشقاب، سيني ، ليوان ، گلدان و هاون سنگي ، قسمتي از پرده هاي سوخته تخت جمشيد، گل ميخ طلا، كتيبه حرم خشايار شاه با ترجمه به زبان فارسي و انگليسي، كُرنا ( شيپور) ، مِجمر ( آتشدان ) فلزي، خشت لاجوردي پيدا شده در سال 1334 ، زينت آلات طلا و نقره و... 
• از ديگر اشياي تالار هخامنشي مي توان به موارد زير اشاره نمود: پيكره شكسته سنگي دو گاو، مجسمه نيمه تمام سگي كه نشسته در سال 1332در تخت جمشيد كشف شد ، پنجه عقاب ، جاي پاشنه در، ته ستون ، شال زير ستون با كتيبه اي در سه خط، سه ستون هخامنشي، سرستون گاو، مجسمه سنگي كوچك نيمه تمام، خمره هاي بزرگ سفالي، نقش يك نفر كه زنبه ( زنبق ) اي را حمل مي كند و ... موزه تخت جمشيد در روز 28 ارديبهشت 1381،( مصادف با 18 ماه مه 2002، روز جهاني موزه) افتتاح شد.

موزه ساساني

ضرورت تشكيل موزه اي متناسب با ارزش هاي عصر ساساني در مجموعه اي به همين نام كه قدمت آن به سال 260 م. مي رسد، در سال 1317 شمسي توسط پروفسور گيرشمن مطرح شد. ساختمان اين موزه از دو بخش تشكيل شده ؛ بخشي متشكل از يك سالن بزرگ به مساحت 91 متر مربع و بخش ديگر كه خود يك بناي تاريخي محسوب مي شود. اين موزه در سال 1317 تأسيس شد و بعدها به عنوان مقر هيأت حفاري مورد استفاده قرار گرفت. هم اكنون اشياي موجود در موزه شامل قطعاتي از موزائيك هاي ايوان ، موزائيك و گچبري هاي كاخ ها، سنگ هاي حجاري شده، كوزه و سفال هاي عصر ساساني و دوره اسلامي است كه طي 10 فصل كاوش در قسمت هاي مختلف به دست آمده است.

موزه كريم خان زند

اشيا و آثار موزه كريم خان زند به دوران پيش از تاريخ، تاريخي و اسلامي تا دوران معاصر تعلق دارد. اشيا و آثار پيش از تاريخ شامل سفالينه ها، مفرغينه ها، و ابزار و ادوات شكار، جنگ و زينت آلات است. از سفالينه ها مي توان به سفال هاي هزاره دوم پيش از ميلاد كه از حفاري هاي علمي " تل ضحاك" فسا به دست آمده اشاره نمود و در ميان مفرغينه ها بايد به اشكال تركيبي انسان و حيوان، بت ها و علامت هاي نذري لرستان اشاره كرد كه در هزاره اول پيش از ميلاد آفريده شده اند. از تمدن هخامنشي و ساساني، مسكوكات ( سكه ها ) ساساني تا عهد حاضر، مجموعه اي با ارزش را تشكيل داده كه از اهميت ويژه برخوردار است. از قرون نخستين اسلامي قرآن ها و ظروف سفالي ارزشمند در موزه وجود دارد. يكي از قرآن ها به خط كوفي و بازمانده از قرن سوم هـ . ق است كه روي پوست آهو نوشته شده و بعضي از صفحات آن مُطّلا است. علاوه بر اين قرآن هاي بسيار نفيس و ارزشمند از قرون هفتم و هشتم هـ . ق در اين موزه نگهداري مي شود. از ميان ادوات فلزي، با ارزش ترين آنها شمشير شاه صفي و كريم خان زند است. اين شمشيرها از فولاد و دسته آنها از عاج است. خلاقيت هنرمندان صفويه، زند و قاجار از آثار لاكي چون جعبه آرايش، قاب آينه، قلمدان و جلد كتاب، چشم را خيره مي نمايد.علاوه بر نقاشي هاي سطوح داخلي عمارت، تابلوهاي رنگ و روغن كه روي بوم نقاشي شده، فضاي طاقچه ها را پر كرده است.

موزه قاجار در عمارت نصير الملك

موزه قاجار كه در عمارت تاريخي نصير الملك راه اندازي شده، به آثاري از دوره قاجار اختصاص دارد. اين آثار گونه هاي متنوعي از كاسه هاي چيني منقوش، جعبه هاي لاكي، مرقـّعات ( نامه هاي ) خطي، پوشاك سنتي، قاب هاي آينه، جلد كتاب و ظروف فلزي و... را در برمي گيرد.

موزه نارنجستان قوام

اين موزه كه در عمارت نارنجستان قوام واقع است، قسمتي از مجموعه قوامي شيراز است كه بين سال هاي 1257 و1267 هـ.ق مقارن با حكومت ناصرالدين شاه قاجار ساخته و تكميل شد. كيفيت معماري ، آجركاري و كاشي كاري بدنه ها، حجاري هاي ازاره، كارهاي چوبي ، آينه كاري ها، شيشه كاري ها ، گچبري ها، نقاشي ها و ديگر تزئيناتي كه در اين بنا به كار رفته ، اين ساختمان را به صورت موزه هنرهاي عصر خود در شيراز درآورده است. در اين موزه ظروف منقوش سفالي، لعابي، فلزي و ... به نمايش در آمده است.

موزه نظامي عفيف آباد

موزه نظامي در عمارت تاريخي عفيف آباد به وسيله سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران در سال 1370 افتتاح شد. اين موزه سيرتحول سلاح هاي سرد و گرم شامل سلاح هاي خود كار و نيمه خودكار، شمشير، نيزه، خنجر، كلاهخود، زره، تفنگ هاي سرپر و شكاري و انواع مسلسل و ... از دوره صفويه تا انقلاب اسلامي را به نمايش گذاشته است. از جمله آثار قابل توجه مي توان به تفنگ تك لول فتحعلي شاه قاجار، تفنگ دولول ناصرالدين شاه، تفنگ موزر اهدايي امپراتور آلمان به مظفر الدين شاه و تفنگ موزر اهدايي دولت فرانسه به مظفرالدين شاه، مسلسل رئيسعلي دلواري و مجموعه تفنگ هاي ميرزا كوچك خان جنگلي و يارانش اشاره كرد. در فضاي باز اين باغ نيز توپ هاي ساخت ايران از دوره هاي مختلف به نمايش در آمده است.

موزه سنگ هاي تاريخي هفت تنان

موزه سنگ در تكيه هفت تنان از بناهاي كريم خان زند، در دامنه كوه تخت ضرابي ( كوه چهل مقام) قرارگرفته است. از ديدني هاي اين عمارت تالاري است كه سقف آن بر دو ستون بزرگ يكپارچه استوار شده و در طاقچه هاي بالايي آن ، پنج مجلس روي گچ نقاشي شده و از شاهكارهاي نقاشي دوران زنديه محسوب مي شود. اين مجموعه در سال هاي 1336 و 1337 شمسي توسط نقاش و هنرمند شادروان " محمد باقرجهان ميري" تعمير و تجديد شد. اين پنج مجلس به ترتيب عبارت اند از: درويشي با تبرزين و كشكول، نقش حضرت موسي در حال شباني، منظره شيخ صنعان و دختر ترسا، نقش حضرت ابراهيم ، و نقش درويش جوان. سنگ هاي موجود دراين موزه متعلق به سده هاي سوم تا يازدهم هـ . ق است كه با انواع خطوط كوفي ، ثلث ، نستعليق ديواني، توقيع، تعليق- نسخ و ... به طرز زيبايي تزيين شده است.

موزه شاهچراغ( ع )

موزه شاهچراغ (ع) از آثار وقفي مردم به اين آستانه مبارك ، تشكيل شده است. همچنين وسايل شخصي شهيد محراب" آيت الله دستغيب"، از جمله پوشاك، دفتر و ... نيز در يك رواق ( آستانه ) به نمايش گذاشته شده است. آثار موزه شاهچراغ شامل مجموعه اي از قرآن هاي مجيد و نسخ خطي ، آثار سفالي از دوره پيش از تاريخ و دوران اسلامي، چند نمونه ظرف سنگي پيش از تاريخ ، پارچه و پرده سوزن دوزي ، آثار شيشه اي شامل انواع لاله ، چراغ ، شمعدان و انواع گلاب پاش و...، ظروف چيني ، ظروف فلزي شامل آفتابه لگن ، پيه سوز، سيني ، قنديل برنجي و ... و تعدادي مجسمه كوچك است. از اشياي قابل توجه موزه ، دو لنگه در قديمي حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع ) است كه سال 1289 هـ. ق توسط " ظل السلطان" به آستان مبارك هديه شد. اين در با ارتفاع آن سه متر و عرض دو متر ، از چوب گردو ساخته و با نقره روكش شده است.

موزه تاريخ طبيعي دانشگاه شيراز

موزه تاريخ طبيعي در اسفند 1353 تأسيس شد ، و در اسفند 1359به ساختمان كنوني انتقال يافت.در بخش جانورشناسي موزه 2500 نمونه از بي مهرگان و در قسمت مهره داران، دوزيستان و خزندگان و پرندگان، انواع گوناگون آنها جمع آوري شده است. در بخش گياهان زينتي و دارويي بيش از 60 گونه گياه دارويي، در بخش زمين شناسي فسيل ماهي با عمر70 ميليون سال ، كاني هاي زينتي، انواع سنگ ها و فسيل ها قرار دارد. اين موزه همچنين داراي بخش آناتومي، تكنولوژي، هنر، كارگاه فني و تاكسيدرمي و بخش سمعي و بصري و كتابخانه است.