از «املت» بیت رهبری تا «کتری» خانگی دفتر رئیس جمهور
ساده‌زیستی در دوران معاصر را می‌توان در زندگی امام خمینی رحمةالله‌علیه به وضوح مشاهده کرد. چرا که ایشان پس از رهبری انقلاب اسلامی ایران و به دست گرفتن رهبری حکومت اسلامی، در ساده‌ترین وضعیت زندگی می‌کردند و خاطرات متعددی از منش و روش امام حاکی از همین وجه زندگی ایشان است.
در سفره رنگین شرکت نکرد
در کتاب «پرتوی از خورشید» که از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی منتشر شده، خاطره‌ای نقل شده که رفتار امام خمینی در قامت رهبر جامعه را بسیار دقیق به تصویر می‌کشد؛ ایشان پس از انقلاب به یک مجلس افطار دعوت می‌شوند و پس از حضور در مجلس و مشاهده سفره افطار، از مجلس خارج می‌شوند. امام خمینی وقتی با پرسش میزبان مواجه می‌شوند، این‌چنین پاسخ می‌دهند: «نمی‌توانم شرکت کنم.»
میزبان مجلس افطاری می‌گوید: «این همان سفره و همان افطاری است که هر سال شرکت می‌کردید. آقایان نیز همان‌ها هستند. امسال چه شده که نظرتان تغییر کرده است؟» امام خمینی در پاسخ میزبان فرموده‌اند: «هر سال حکومت اسلامی نبود و ما آن‌چنان مسئولیتی نداشتیم. الان وضع فقرا نامرتب است و این سفره رنگین است و من معذورم.» و هر چه میزبان اصرار کرد، امام نپذیرفت.
این رفتار امام خمینی نشان می‌دهد که مسئولیت کارگزاران حکومت اسلامی بسیار بیشتر از دیگران است.
شام رهبر: املت ساده
زندگی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب هم یکی دیگر از اسوه‌های زهد و ساده‌زیستی است. « آیت‌الله محمد مومن» از اعضای مجلس خبرگان رهبری می‌گوید: «من از نزدیک با رهبر معظم انقلاب اسلامی پیش از انتصاب به رهبری و پس از آن آشنا هستم و معتقدم از زهد و تقوا و پارسایی ایشان به واسطه رهبری ذره‌ای کاسته نشده است. »
سردار سرلشکر رحیم صفوی می‌گوید: «روزی که در منزل مقام رهبری در خدمت ایشان بودم، بحث قدری به طول انجامید و نزدیک مغرب شد. پس از نماز معظم‌له با مهربانی به من فرمودند: «آقا رحیم شام را مهمان ما باشید.» بنده در عین حال که این را توفیقی می‌دانستم خدمت‌شان عرض کردم: «اسباب زحمت می‌شود.» مقام معظم رهبری فرمودند: «نه. بمانید. هر چه هست با هم می‌خوریم.» وقتی که سفره را گشودند و شام را آوردند، دیدم شام چیزی جز املت ساده نیست.»
خاطرات فراوانی از زندگی رهبر معظم انقلاب نقل شده است که حاکی از ساده‌زیستی و زندگی زاهدانه ایشان است. آیت‌الله مصباح یزدی، حجت الاسلام سید احمد خمینی و آیت‌الله شاهرودی، از شخصیت‌هایی بوده‌اند که خاطراتی از زهد و ساده‌زیستی ایشان نقل کرده‌اند.
سفره رییس جمهور؛ نان خشک و پنیر
یکی دیگر از کسانی که در سال‌های اخیر به ساده‌زیستی شناخته شد و تصاویری از سفره نان خشک و پنیر او هم انتشار یافت، دکتر «محمود احمدی‌نژاد» رییس جمهور سابق بود. او که همواره در سفرهای استانی و دیدارهای خصوصی و عمومی با مردم تلاش می‌کرد در کنار آنها باشد و به راحتی در دسترس مردم باشد، در سال‌های ابتدایی ریاست جمهوری به الگویی برای ساده‌زیستی و در قامت سیاستمداری مردمی شناخته شد که مردم خاورمیانه و کشورهای عربی را نیز به خود جلب کرد.
هفته‌نامه ساندی آیلند چاپ سریلانکا در گزارشی درباره ساده‌زیستی محمود احمدی‌نژاد، در اولین سال‌های ریاست جمهوری او نوشته است: «یکی از مسائلی که تاکنون کارکنان نهاد ریاست جمهوری را تحت تاثیر قرار داده، کیف احمدی‌نژاد است که هر روز آن را به محل کار خود می‌آورد. این کیف حاوی صبحانه وی، تعدادی ساندویچ یا نان همراه روغن زیتون و پنیر است که توسط همسرش آماده شده و رییس جمهور آن را با لذت تناول می‌کند.»
اگر مهمان من هستی، کتری و سماور همین است
شهید محمدعلی رجایی هم در میان سیاستمداران ایران مشهور به ساده‌زیستی است. یکی از نزدیکان شهید رجایی پس از ریاست جمهوری به دیدار او رفته و این‌چنین نقل کرده است: «روزی به دیدار شهید رجایی در نهاد ریاست جمهوری رفتم. وقتی بر حسب معمول قرار شد تا از ما پذیرایی شود، ناباورانه دیدم وی در همان استکان‌های سابق و معمولی منزل خودش برای ما چای آورد. به شوخی گفتم: اینجا نهاد ریاست جمهوری است، حکایت این استکان‌ها چیست؟ شهید رجایی در پاسخ گفت: اگر مهمان رجایی هستید، کتری و سماور و استکان و نعلبکی او همین است ولی اگر مهمان ریاست جمهوری هستید تفاوت می‌کند.»
شهید رجایی در ادامه به مهمان خود گفته است: «ما در ریاست جمهوری همه چیز داریم، اما آنها متعلق به بیت‌المال است و برای مهمان شخصی و خانوادگی نمی‌توان از آنها استفاده کرد.»
و برخی دیگر...
آیت‌الله شهید سیدعبدالحسین دستغیب که یکی از مبارزان با رژیم پهلوی بوده و در سال ۱۳۶۰ به شهادت رسید، مشهور به ساده‌زیستی و زهد در زندگی شخصی بوده است. اصغر صحرایی یکی از محافظان ایشان می‌گوید: «وقتی استاندار یا مسئولان دیگر به منزل می‌آمدند، برای پذیرایی فقط چای می‌دادند و می‌گفتند من نمی‌توانم از بیت‌المال خرج کنم و وسع خودم هم در همین حد است.»
این محافظ آیت‌الله دستغیب می‌گوید وقتی به ایشان پیشنهاد تغییر خانه را دادیم گفتند: «من این خانه را دوست دارم و می‌خواهم در جنوب شهر و بین مردم باشم.» ایشان حتی ماشین شورلت قدیمی ضدگلوله را هم که از سوی امام خمینی برای حفاظت فرستاده شده بود را هم با اکراه پذیرفتند و باز هم تا جایی که ممکن بود سوار نمی‌شدند و معمولا پیاده تردد می‌کردند.
سپهبد شهید علی صیاد شیرازی که یکی از فرماندهان پرافتخار ارتش جمهوری اسلامی بوده است نیز اسوه ساده‌زیستی و سلوک زاهدانه بوده است. چنانکه دریابان علی شمخانی در وصف او گفته است: «شهادتش سند روشن ساده‌زیستی اوست. بهره‌گیری منافق کوردل از لباس کارگر شهرداری و عدم استفاده شهید از راننده و محافظ، همگی سند روشنی از اوج تواضع و ساده‌زیستی ایشان است.»
