رادار بشیر



شکل آنتن همچنین نشان می‌دهد در این رادار از طول موج‌های کوچکتر مانند باندهای L/S استفاده شده است که دارای دقت بالاتری در تعیین موقعیت اهداف در مقایسه با باندهای HF/VHF/UHF هستند اما همچنان برای جستجو و ردیابی اهداف در بردهای متوسط و بلند استفاده می‌شوند.

اما با نگاهی به رادارهای پیشرفته دنیا می‌توان شباهت‌هایی بین بشیر و نمونه‌هایی از رادارهای پیشرفته چینی یافت. در واقع سبک طراحی بشیر نزدیک به طراحی رادارهای چینی JY-11B و تا حدودی Type-120 است.

استفاده از آنتن‌های صفحه‌ای با یک سامانه تشخیص دوست از دشمن (IFF) به همراه آن در رادارهای غربی مانند Master-T نیز دیده می‌شود با این تفاوت که در اغلب رادارهای چینی سامانه تشخیص دوست از دشمن در زیر آنتن اصلی رادار ولی در بیشتر رادارهای آمریکایی در بالای آن قرار گرفته است.

به گزارش مشرق، رادار JY-11B یک رادار با برد متوسط و بیش از 210 تا 260 کیلومتر برای هدفی با سطح مقطع راداری 2 متر مربع است که برای کشف و ردگیری دقیق اهداف در ارتفاع‌های بسیار پائین طراحی شده است. این رادار با عملکرد 3 بعدی در باند S کار می‌کند و با استفاده از فناوری‌های حالت جامد و تحرک بسیار بالا از مفاهیم طراحی جدید بهره برده است.

توانایی شکل‌دهی به امواج، برخورداری از سامانه‌های مقابله با ضد جنگ الکترونیک (ECCM) و توانایی کشف و ردگیری خودکار اهداف از دیگر قابلیت‌های این رادار است.

رادار Type-120 نیز که برخی کارشناسان آن را نمونه‌ای مشتق شده از رادار JY-11B می‌دانند یک رادار با قابلیت تحرک بالا است که به منظور کشف اهداف در ارتفاع پائین طراحی شده. این رادار از یک آنتن آرایه‌ای مسطح بهره برده و بر روی یک کامیون 6*6 مستقر گردیده است.

در این رادار آنتن با استفاده از جک‌های هیدرولیکی بر روی یک دکل با ارتفاع تا حدود 7 متر قرار می‌گیرد تا پوشش بهتری برای کشف اهداف در حال پرواز در ارتفاع پائین فراهم شود. بر خلاف JY-11B، رادار Type-120 در باند L کار می‌کند تا توانایی آن در کشف اهداف پنهانکار با توجه به طول موج بیشتر این باند بیشتر شود.

در رادار بشیر ضمن مشابهت کلی طراحی رادار، آنتن و پایه آن و محل و شکل آنتن سامانه تشخیص دوست از دشمن، تفاوت‌های قابل توجهی نیز در همین بخش‌ها و اجزاء جانبی نسبت به دو رادار چینی معرفی شده دیده می‌شود.

سطح یکپارچه آنتن، تفاوت تعداد المان‌های آنتن سامانه IFF و 3 جزء نصب شده در پشت و دو طرف جانبی آنتن از جمله این اختلاف ها است که نشان دهنده بومی بودن طراحی رادار بشیر ضمن الگوبرداری از یک رادار مطرح و موفق خارجی است. احتمالاً نحوه جمع شدن رادار بشیر بر روی خودروی حامل نیز مشابه با رادار Type-120 باشد.

نکته جالب توجه در این زمینه اشاره فرمانده محترم نیروی هوافضای سپاه به راداری خارجی است که قرارداد خرید آن با کشور سازنده منعقد شد اما تحویل نگردید و پس از آن متخصصان سپاه با اتکاء به تصاویر و مشخصات اعلام شده‌ آن اقدام به طراحی و ساخت نمونه داخلی رادار مزبور نمودند که در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا به نمایش در آمد. این رادار می‌تواند هر یک از دو رادار کاوش یا بشیر باشد.

شباهت دو رادار جدید سپاه با رادارهای روسی کاستا و رادار چینی Type-120 که از اجزاء مهم سامانه‌های دفاع هوایی موشکی دوربرد S-300/400 روسیه و HQ-9/12 چین هستند مورد توجه برخی رسانه‌های خارجی که دارای رویکرد تخصصی هستند قرار گرفته است.

به نظر می‌رسد محافل تخصصی دنیا در انتظار مشاهده نمونه بومی سامانه‌های موشکی پدافند هوایی دوربرد ایرانی به سر می‌برند. در نمایشگاه نیروی هوافضا نیز ضمن مقایسه سامانه سوم خرداد با اس-300 اشاره‌ای به برنامه توسعه عملکرد آن به بردهای 100 و 200 کیلومتر در آینده شد.

این سامانه‌های موشکی از اطلاعات حاصل شده از رادارهایی مانند قدیر به عنوان سامانه کشف و شناسایی اهداف معمولی و پنهانکار در مسافت‌های بلند و ارتفاع‌های بالا، رادار بشیر در نقش سامانه کشف و ردگیری دقیقتر اهداف در بردهای متوسط تا بلند و رادار کاوش با توانایی کشف اهداف خصوصاً انواع پنهانکار در بردها و ارتفاع‌های کوتاه تا متوسط بهره خواهند برد.

با احتساب رادارهای قدیر، کاوش و بشیر، رادار آرایه فازی کنترل آتش 1700 المانی سامانه موشکی پدافند هوایی سوم خرداد، رادار آنتن مسطح سامانه موشکی پدافند هوایی طبس و نیز رادار سامانه پدافند هوایی علم‌الهدی تعداد رادارهای نظامی و غیرنظامی طراحی و ساخته شده توسط متخصصان ایرانی در انواع مستقر بر سطح با کاربرد جستجوی هوایی و سطحی به دهها نمونه بالغ شده که برخی از آنها مانند رادار قدیر و رادار کیهانی (ماوراء افق) سپهر از فناوری‌های فوق پیشرفته بهره‌مند بوده و جزء دارایی‌های فناورانه خاص هر کشور محسوب شده و در دنیا تعداد کشورهای معدودی دارای این فناوری‌ها هستند.

به گزارش مشرق، این رادارها از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند شکل‌دهی دیجیتالی پرتو و پویش (اسکن) دیجیتالی که در آینده می‌تواند به تولید آنتن‌های هوشمند منجر شود، توانمندی ردگیری حین جستجو و تشخیص هدف متحرک بین عوارض زمین و اجزاء الکترونیکی حالت جامد بهره‌مند بوده و با استفاده از پردازش موازی پرسرعت، قابلیت‌های کم نظیری را به مجموعه نیروهای مسلح کشور داده‌اند.

این مجموعه گسترده و متنوع که برای مأموریت‌های گوناگون نیروهای مسلح توسعه یافته، کشورمان را به قطب طراحی و ساخت سامانه راداری تبدیل کرده است. در حالی که این رادارها روزگاری جزء گلوگاه‌های علمی و فنی کشور محسوب می‌شدند امروزه به محصولات صادراتی تبدیل شده‌اند به طوری که حتی کشورهایی با توانایی تأمین نیاز راداری خود از قدرت‌های بزرگ دنیا تمایل به همکاری با ایران برای توسعه رادارهای مورد نیاز نشان داده‌اند.