خانه ملت نوشت: شاید روزی که محمود احمدی نژاد در قامت رئیس جمهور ایران عملیاتی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها را اعلام کرد و در ضمن آن تاکید داشت تدارک اجرای این قانون به گونه‌ای دیده شده که هیچ کس حتی تا صد سال آینده خللی به آن وارد کند فکر نمی‌کرد که این قانون در مسیری هدایت شود که تغییر در محتوای آن تا این حد با مشکلات ویژه مواجه شود. حال حسن روحانی اگر چه در ابتدای کار وعده اصلاح رویه غلط دولت گذشته در پرداخت یارانه را داد ولی در عمل تاکنون موفق نبوده است.

پرداخت یارانه به تمامی اقشار جامعه با هدفمندی مغایر است

یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث شد تا تغییر در قانون هدفمندی با محوریت پرداخت یارانه نقدی بسیار سخت شود، رواج این باور بود که پرداخت یارانه نقدی حقی دائمی برای تک تک شهروندان است، در این راستا جعفر قادری- عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس- با تاکید بر اینکه پرداخت یارانه به تمامی اقشار جامعه با هدفمندی مغایر است از نحوه اجرای این قانون انتقاد کرده و می گوید: پرداخت یارانه به تمامی اقشار جامعه با هدفمندی و اهداف آن مغایر بوده چرا که همزمان با اجرای این قانون اعلام نشد که چنین قانونی مدت‌‌دار است.

دیگر دلیلی که باعث شده اکثریت خانوارهای دریافت‌کننده یارانه نقدی مایل به انصراف از آن نشوند این است که احساس می‌کنند اگر در بخش‌های دیگر هزینه شوند عایدی برای آن‌ها نخواهد داشت.

شاخص های اقتصادی در سال های اخیر حکایت از ضرورت تغییر مسیر هدفمندی دارند

حال با تمام این تفاسیر ظاهرا هم دولت و هم مجلس با وجود اینکه در تصمیم گیری شجاعانه برای تعیین تکلیف قانون هدفمندی با مشکلات جدی مواجه هستند اما به این نتیجه رسیده اند که تغییر در مسیر هدفمندی یارانه ها ضروری است همانطور که شاخص های اقتصادی در چند سال اخیر بر این ضرورت صحه گذاشته اند. در این میان غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی-عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس- با تاکید بر ضرورت حرکت هدفمندی یارانه‌ها در ریل اصلی خود، می افزاید: ادامه پرداخت یارانه به دهک‌های بالای جامعه تضعیف شدید پایه‌های اقتصادی کشور را در بر خواهد داشت.

قانون هدفمندی یارانه ها از ریل خارج شده است

حال باید بدانیم که قانون هدفمندی یارانه ها از ریل خارج و از هدف خود یعنی صرفه جویی در انرژی دور شده است که اگر در اجرای این قانون به اهداف آن توجه می شد در حال حاضر باید شاهد کاهش قاچاق سوخت و همچنین استفاده به اندازه از انرژی بودیم.

جعفرزاده با بیان اینکه قانون هدفمندی یارانه‌ها در جهت جلوگیری از اتلاف انرژی بود، می گوید: مبنای پرداخت یا عدم پرداخت یارانه به افراد به میزان مصرف انرژی باید در قالب الگوی مصرف آن‌ها باشد.

این نماینده مردم در مجلس نهم، ادامه می دهد: با توجه به پیشنهاد مذکور دور از اینکه فردی دارا بوده یا ندار هر کسی که انرژی کشور را در حد متعارف و استاندارد خود استفاده کرد تشویق شده و تشویق وی بهره‌مندی از یارانه کالای انرژی باشد و هر کسی نیز که در این حد استفاده نکرده و طبق منابع اسراف در منابع انرژی می‌کند تنبیه شده و تبیه وی نیز این باشد که یارانه به وی تعلق نگیرد.

آثار و تبعات اجرای ناصحیح قانون هدفمندی

حال بر کسی پوشیده نیست که شیوه اجرای ناصحیح قانون هدفمندی یارانه ها تاکنون تبعات اجتماعی و اقتصادی بی شماری برای کشور به همراه داشته که نمونه آن رشد نقدینگی در جامعه و بروز مشکلات اقتصادی فراوان برای افراد است.

اسماعیل جلیلی -عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس- با تاکید بر اینکه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها از مسیر اصلی خود منحرف شده است، می گوید: هر تصمیمی که در حوزه قانون هدفمندی یارانه‌ها گرفته می‌شود می‌تواند اثرات اجتماعی را به بار آورده و پیامدهای بیشماری داشته باشد.

نماینده مردم مسجد سلیمان، هفتگل و لالی در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه در خصوص اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها قانون و مجری آن باید به گونه ای عمل کنند تا افرادی که مستحق این دریافت نیستند حذف شوند، می افزاید: چون امکان خطا در شناسایی مستحق از غیر آن وجود ندارد بسیاری می‌گویند که اجرای قانون مذکور هزینه اجتماعی دارد.

میزان درآمد خانوار؛ ملاک حذف دهک های بالای جامعه باشد

اگر دولت دست به تعیین معیارهایی برای شناسایی دهک های بالا جهت حذف از لیست یارانه بگیران بزند به طور حتم اجرای صحیح قانون هدفمندی را شاهد خواهیم بود. جلیلی در این رابطه می گوید: اگر در خصوص هدفمندی یارانه‌ها منوط به قانون یعنی طبق میزان درآمد افراد خانوار حذف از دریافت یارانه صورت بگیرد هیچ اثرات و تبعات اجتماعی منفی را در این باره شاهد نخواهیم بود.

انتقاد از نبود پایگاه های اطلاعاتی برای شناسایی اقشار پر درآمد

حال با تمام این تفاسیر مشکل عدیده ای که بر سر راه اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه ها وجود دارد عدم وجود پایگاه های اطلاعاتی کافی برای شناسایی اقشار مختلف جامعه است که در این میان جعفر قادری- عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس- با بیان اینکه بسیاری از دریافت‌کنندگان کنونی یارانه نقدی هیچ احتیاجی به آن ندارند، می گوید: دولت و مجلس باید با همکاری یکدیگر نسبت به شناسایی اقشار پردرآمد و حذف آن‌ها از دریافت یارانه اقدام کنند.

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، ادامه می دهد: دولت باید با در نظر گرفتن راهکاری جامع هر چه سریع تر نسبت به دستیابی به اطلاعات درآمدی افراد اقدام کند.

اسماعیل جلیلی دیگر عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در این رابطه با بیان اینکه تکلیف دولت بر اساس قانون برای اجرای صحیح هدفمندی یارانه‌ها مشخص است، تصریح می کند: در حوزه اجرا دولت معتقد است هنوز پایگاه‌های اطلاعاتی ما به آن انسجام و دقت نرسیده که با اطمینان خاطر اعلام کنیم که پردرآمدهای کشور چند درصد مردم هستند پس این ابهام مانع اقدام می‌شود.

اجرای ناصحیح هدفمندی یارانه ها؛ تاراج منابع کشور است

جعفر قادری نماینده مردم شیراز در مجلس با بیان اینکه پرداخت یارانه نقدی به تمامی اقشار جامعه اشتباه محض است، می گوید: این اقدام به تاراج منابع کشور منجر خواهد شد.

دولت باید یارانه را جهت مند و هدف‌دار پرداخت کند

تمامی کارشناسان بر ضرورت توجه به بخش های تولیدی در پرداخت یارانه تاکید داشته و می گویند: پرداخت یارانه به شکل کنونی تنها به رشد نقدینگی، بروز تورم در جامعه و در نهایت کاهش قدرت خرید مردم منجر می شود.

قادری با تاکید بر اینکه دولت باید یارانه را جهت مند و هدف‌دار به افراد پرداخت کند، تصریح کرد: بیش از توجه به اقشار پردرآمد در پرداخت یارانه باید بخش‌های تولیدی مدنظر باشند.

ترس از دست دادن آراء مردم بهانه خوبی برای اجرای ناصحیح هدفمندی نیست

با وجود تاکیدات تمامی کارشناسان، مسئولان اجرایی و قانون گذاری کشور بر ضرورت حذف دهک های بالای جامعه از دریافت یارانه، برخی بر این اعتقادند که یکی از علل نپرداختن به این موضوع ترس از دست دادن آراء افراد حذف شده از این قائله در انتخابات آتی است.

قادری -نماینده مردم شیراز در مجلس نهم- با بیان اینکه دولت و مجلس نباید در حذف یارانه پردرآمدها از هیچ موضوعی هراسی داشته باشند، گفت: هراس از دست دادن آراء برخی از مردم در انتخابات پیش رو نباید مانعی برای حذف یارانه اقشار پردرآمد باشد.

در همین راستا غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی-عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس- با تاکید بر ضرورت حذف یارانه دهک‌های بالای جامعه برای قرارگیری طرح هدفمندی یارانه‌ها در ریل اصلی خود، می افزاید: اگر مجلس و دولت بخواهند توپ ضرورت حذف یارانه به اقشار پردرآمد با هر بهانه ای از جمله شرکت نکردن مردم در انتخابات به زمین یکدیگر بیندازند به ملت و نظام خیانت کرده‌اند.

اسماعیل جلیلی- عضو دیگری از این کمیسیون در این رابطه می گوید: مردم در هر حالی پشتیبان نظام خود بوده و هیچ موضوعی نمی تواند آن ها را از شرکت در استقلال نظام باز دارد.

منابع لازم برای پرداخت یارانه وجود ندارد

جعفرزاده با بیان اینکه منابع کافی برای پرداخت یارانه نقدی وجود ندارد، ادامه می دهد: اگر دولت از ترس از دست دادن آرا در دولت بعدی نسبت به حذف یارانه دهک‌های بالا اقدام نکند خسارت‌های بی‌شماری را به بدنه اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.

قادری- نماینده مردم شیراز در مجلس نهم-با تاکید بر ضرورت توجه دولت به منابع پیش رو برای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، می گوید: دولت نباید بیش از منابع موجود در فکر پرداخت یارانه به اقشار پردرآمد باشد.

حذف ناگهانی یارانه پردرآمدها یا ابتدا ایجاد پیش زمینه؟

در حالی که جعفرزاده ایمن آبادی-نماینده مردم رشت در مجلس نهم- می گوید که ما به جای اینکه کشور را به دو قسمت دارا و ندار تقسیم کنیم این سریال پرداخت یارانه را یک مرتبه باید به پایان رسانده و باید موضوع یارانه‌ها را از زاویه‌ دیگری مطرح کنیم، اسماعیل جلیلی –دیگر عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نهم- با تاکید بر اینکه مجلس تلاش می کند ضرورت اجرای قانون هدفمندی را با حساسیت بالایی دنبال کند، می گوید: توزیع منابع ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها رویه‌ غلطی بود که در طول سال‌های گذشته اجرا شده و این اجرا انتظاراتی را ایجاد کرده که برخی از افراد نیز در جامعه این درآمد ماهیانه بخشی از مایحتاج شان را تامین می‌کند و لذا به ناگهان حذف آن بر اساس هر اقدامی می‌تواند اثر منفی در جامعه داشته باشد.

حال با تمام این موارد و اختلاف نظرها یک نقطه اشتراک وجود دارد آن هم اینکه همه خواهان اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها بوده تا هم اثرات اقتصادی ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی خسارتی را به افراد ضعیف جامعه وارد نکند و هم اینکه  کمک به بخش تولید جدی گرفته شود.

تیر اجرای ناصحیح هدفمندی به سمت کیست؟

برخی دولت و برخی مجلس را مسبب اجرای ناصحیح قانون هدفمندی یارانه ها می دانند اما در این میان جلیلی با بیان اینکه ما باید به دولت اعتماد کنیم چرا که به دلیل کمبود منابع تحت فشار است، گفت: در هدفمندی یارانه‌ها هر اتفاقی که رخ بدهد صرفا دولت متهم نخواهد شد و مجموعه عواملی که در این حوزه مؤثرند مورد ارزیابی عمومی قرار خواهند گرفت.

در این رابطه جعفرزاده با بیان اینکه مجلس قوانین لازم برای اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها را در خود این قانون و همچنین در بودجه 93 مصوب کرده است، می گوید: مجلس دولت را مکلف کرده که افرادی که نباید از ابتدا یارانه دریافت می‌کردند را مشخص و هر چه سریع‌تر نسبت به حذف آن‌ها اقدام کند.

وی ادامه می دهد: متاسفانه دولت در پرداخت یارانه راهکاری همانند طرح تحول سلامت و مشمول قرار دادن تمام افراد از دریافت این خدمات را در پیش گرفته است.

با گذشت چند سال از اجرای قانون هدفمندی گشتن به دنبال مقصر پاک کردن صورت مسئله بوده و ما را از هدف اصلی دور می کند حال باید بدانیم که حذف پرداخت یارانه به پردرآمدها به ایجاد فرصتی جهت بالفعل کردن توانمندی اقشار کم‌درآمد منجر و هدفمندی را به ریل اصلی خود یعنی دور شدن از ناکجا آباد هدایت می کند.

با تمام این تفاسیر نظر تمامی کارشناسان بر این است که قانون هدفمندی یارانه ها که اکنون با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند طرحی بوده که از ابتدای کار نیز از شفافیت لازم برخوردار نبوده حال باید منتظر رسیدن این قطار به سرانجام بوده و ببینیم تصمیمات دولت و مجلس آن را به کجا هدایت خواهد کرد.