دهه 80؛ دهه فجر فناوری‌های علمی
یکی از رویکردها و نگاه‌هایی که در انقلاب اسلامی شکل گرفت، روحیه استقلال طلبی و خود باوری بود و این مسأله در موضوعات حفظ مرزها، حفظ نظام و جنگ تبلور ویژه‌ای داشت. در حوزه علم و فناوری نیز با همین رویکرد استقلال طلبی، همیشه نگاه حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری به گونه‌ای بوده که امروز بعد از 32 سال می‌توان گفت ایران در آستانه یک جهش فناوری است، چراکه توانسته در موضوعات فناوری پیشرفته روز که امروزه در جهان به عنوان محور توسعه اقتصادی قرار دارد ورود پیدا کند و "نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری" یعنی همان کلمه حقی که از سوی رهبر فرزانه نظام جمهوری اسلامی، آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) مطرح شده بود را جامه عمل بپوشاند.
بیوتکنولوژی، صنعت دارو، صنعت هوا فضا، فناوری ارتباطات و اطلاعات و اخیراً بحث نانو تکنولوژی، فناوری بسیار پیچیده غنی‌سازی اورانیوم و سلولهای بنیادی از جمله مواردی است که توسعه و پیشرفت علمی ایران در این فناوری های حساس را می‌توان نماد رشد و توسعه کشور در تمامی زمینه‌ها دانست.
چراکه کشوری که به این فناوری‌های حساس دست یابد، بسیار آسان‌تر و راحت‌تر می‌تواند بر فناوری ساخت انواع کالاهای مصرفی و صنعتی نیز دست یابد و می‌توان گفت آن کشور در تمام زمینه‌ها به خود کفایی رسیده است.
لذا در این میان اهتمام یک دولت به پیشرفت در فناوری‌های حساس امری ضروریست و هر چه این اهتمام پررنگ‌تر باشد جامعه سریعتر به سمت خودکفایی حرکت خواهد کرد.
اهتمام دولت‌های پس از انقلاب و بخصوص توجه روزافزون دولت های نهم و دهم در زمینه های هسته ای، سلولهای بنیادی، نانو، فناوری زیست محیطی و دیگر عرصه ها نکته ای نیست که از چشمان کنجکاو جهانیان دور مانده باشد.
جایگاه امروز ایران در سطح بین‌الملل
نگاهی به جایگاه امروز ایران در جهان در مقایسه با سالهای نه‌چندان دور بیان کننده این نکته است که ایران اسلامی در بحث فعالیت های علمی پیشرفت های قابل قبولی در جهان داشته است.
دانشمندان ایران در طی سالهای 1990 تا 2010 در مجموع 88 هزار و 827 رکورد علمی تولید کرده اند. این در حالی‌ست که اگر به میزان تولیدات علمی ایران تنها در سال 1990 توجه کنیم مشاهده خواهیم کرد که در مجموع 186 مقاله از دانشمندان ایران در نمایه نامه های بین المللی به ثبت رسیده است و در سال 2000 میلادی یعنی بعد از 10 سال آنچه از ایران و تولیدات علمی آن در جهان به ثبت رسیده است رقمی است معادل یک هزار و 387 مقاله که باز هم در مقایسه با پیشرفت برق‌آسای ایران در نیم دهه اخیر ناچیز است چراکه رشد علمی ایران در سال 2010 با تعداد 18 هزار و 319 رکورد علمی که در مقایسه با تولیدات علمی سالهای 1990 و 2000 که به ترتیب 186، 1387 مقاله بود بسیار چشمگیر است.
گفتنی است دانشمندان ایرانی فقط در عرض 15 روز اول سال 2011 میلادی 400 مقاله در مجلات معتبر بین المللی که تحلیل استنادی بر روی آنها انجام می شود چاپ کرده اند و به طور قطع با حمایت‌ها بی‌دریغ دولت در روزها و ماههای بعد شاهد رشد و شکوفایی تولیدات علمی بیش از پیش دانشمندان و پژوهشگران ایرانی خواهیم بود.
نمادهای پیشرفت برق‌آسای ایران پس از انقلاب
1)پژوهشکده رویان:دستیابی پژوهشکده رویان به آخرین فناوری های پزشکی را می‌توان یکی از نمادهای پیشرفت در سالهای اخیر دانست.
این پژوهشکده با هدف ارائه خدمات درمان ناباروری و انجام پژوهش‌های بنیادی و کاربردی در زمینه علوم و فناوری های کمک کننده باروری (ART) با همت زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و گروهی از همکاران پرتلاشش در سال 1369 تأسیس شد.
اکنون با گذشت نزدیک به دو دهه، پژوهشکده رویان توانسته است به یکی از معتبرترین مراکز ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی در خاورمیانه تبدیل شود. به طوری که علاوه بر هزاران زوج ایرانی نابارور، به طور میانگین سالانه بیش از سیصد زوج نیز از کشورهای خاورمیانه، اروپا و استرالیا به این مرکز برای درمان مراجعه می کنند.
با یقین می‌توان گفت روشی برای درمان ناباروری در دنیا شناخته و به کار گرفته نشده است که در پژوهشکده رویان آن روش به زوج های نابارور ارائه نشود.
آزمایش‌ها و عمل‌های جراحی تخصصی نظیر IVF ,IVM ,IUI، میکرواینجکشن، PGD، لیزر هچینگ، واریکوسلکتومی، لاپاراسکوپی، سیتوژنتیک و ... با پیشرفته‌ترین تجهیزات و توسط تیم‌های تخصصی مجرب و ورزیده در پژوهشکده رویان قابل انجام است.
2)نانو تکنولوژی: نانو تکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی محسوب می شود و از تکنولوژی سطح بالایی در دنیا برخوردار است . تکنولوژی نانو واژ‌‌ه ای است که به تکنولوژی پیشرفته در عرصه کار با مقیاس نانو که یک میلیاردم متر است اطلاق می‌شود. به گفته کارشناسان، در حال حاضر 90 مؤسسه پژوهشی و 40 آزمایشگاه در حوزه نانو در ایران فعال هستند. اکنون کشورمان به مدد متخصصان و جوانان فعال و حمایت دولت توانسته است به تولید چند نوع نانو پودر تولید چند نوع نانو کامپوزیت و نانو پوشش‌ها دست یابد. پژوهشگران ایرانی موفق به تولید نوعی نانو کامپوزیت شده اند که در صنایع داروسازی، غذایی، کاغذسازی، ساخت پروتزها در صنایع طبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. قدرت تصویربرداری این میکروسکوپ منحصر به DNA، نانو ساختارها، آنتی بادی‌ها پروتیین‌ها و مولکول‌‌های فرد است. با ساخت این دستگاه، ایران به جمع چند کشور صاحب تکنولوژی ساخت این نوع میکروسکوپ پیوسته است.
امروز ایران اسلامی درتکنولوژی نانو در خاورمیانه رتبه اول و در میان کشورهای اسلامی رتبه دوم و در جهان در رده بیستم قرار گرفته است. لازم به ذکر است در دولت نهم و دهم یکی از اولویت‌ها حمایت از فناوری نانوتکنولوژی بوده است و این امر باعث شده تا ایران، 42 درصد تولید دانش در حوزه نانوتکنولوژی در دنیای اسلام را به خود اختصاص دهد.
3)داروسازی: تلاش محققان علوم پزشکی کشور در زمینه داروسازی نیز از مسائل ارزشمندی است که پیشرفتهای وصف‌ناپذیر داروسازی محصول آن است. ساخت قوی ترین چسب بافتی دنیا، استفاده از لیزر در ساخت پوست مصنوعی،طراحی و ساخت نای مصنوعی پس از 10 سال تلاش توسط دانشمندان ایرانی، ابداع روش جدید مدل‌سازی سه بعدی تصاویر پزشکی تنها بخشی از افتخار آفرینی در ایرانیان در این عرصه است. بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که با توجه به پیشرفت های ایجاد شده در صنعت داروسازی کشور، برای اولین بار در تاریخ داروسازی ایران، داروهای نو ترکیبی برای بیماران ام اس (با عنوان سینووکس)، بیماران خاص (با عنوان اینترفرون بتا، گاما و آلفا) و مبتلایان به هپاتیتc (با عنوان اینترفرون پگنیله) توسط متخصصین داخلی ساخته و وارد بازار شده است.
4)تعداد دانشجویان و اختراعات: درحال حاضر و براساس آخرین آمارهای موجود تعداد دانشجویان در دانشگاههای سراسر کشور که در مقاطع مختلف تحصیل اشتغال دارند به 3 میلیون و 300هزار دانشجو رسیده است. این در حالی‌ست که آمار دانشجویان در مجموعه دانشگاههای ایران در قبل‌از انقلاب اسلامی در کل کشور حدود 100هزار نفر بوده است، گفتنی‌ست تعداد دانشجویان در سطح دکترا نیز از حدود 17 هزار تن در دهه اول انقلاب به بیش از 120 هزار تن افزایش یافته است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هر روز شاهد نوآوری و خلاقیت‌‌های جوانان و پژوهشگران ایرانی در رشتههای علوم پایه، علوم انسانی و سایر زمینه‌‌‌های علمی و تحقیقاتی هستیم. علاوه بر این هر ساله متعلمان، نوآوران و نخبگان ایرانی در المپیاد‌‌های علمی بین المللی مانند ریاضی، فیریک، زیست شناسی، شیمی، نجوم و... شرکت می‌کنند و در رقابت با محققانی از کشورهای پیشرفته به مقامات برتر جهانی نائل می‌شوند.ثبت بیش از ده‌ها هزار اختراع در سالهای اخیر نیز نشان‌دهنده سریع‌ترین رشد علمی در این زمینه‌هاست.
5)انرژی هسته ای: علی‌رغم تحریم شدید بیگانگان، ایران در استفاده صلح آمیز از تکنولوژی هسته ای به موفقیت‌‌های چشمگیری دست یافته است. تکنولوژی هسته ای تکنیکی است که با آن از انرژی ذرات هسته‌‌‌ای در صنایع مختلف مثل برق، زراعت، زمین شناسی و... استفاده می‌شود. امروزه جمهوری اسلامی ایران با توجه به جایگاه ویژه برق هسته ای و محدودیت منابع فسیلی، همچنین ارزان بودن انرژی هسته ای، استفاده از این انرژی را در اولویت برنامه ای خود قرار داده است. این تکنولوژی که از سال 84 با شجاعت از سوی سیاست‌مردان ما و در راس آنها دکتر محمود احمدی‌نژاد حمایت شد امروز نه تنها باعث سربلندی در عرصه علمی که تضمین‌کننده استقلال میهن عزیزمان نیز شده است.
4)ماهواره امید: ماهواره امید با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر بومی سازی فناوری های راهبردی و در جهت تحقق جنبش نرم افزاری، به عنوان نخستین گام عملی کشور در عرصه بومی سازی فناوری فضایی حاصل کار جمعی و با بسیج امکانات داخلی کشور شامل وزارتخانه های مختلف، شرکت های خصوصی و امکانات دانشگاه‌ها بود. پروژه ساخت این ماهواره از ابتدای زمستان 84 آغاز گردید و طی 2 سال آماده انجام تست‌های مشترک شد. ماهواره امید بامداد ۳ فوریه ۲۰۰۹ میلادی (۱۵ بهمن ۱۳۸۷) و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در مدار فضا قرار گرفت. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظّم انقلاب اسلامی در پیامی این موفقیت را نشانه درستی امیدهایی خواندند که انقلاب شکوهمند اسلامی در دلها پدید آورده است. ساخت اولین سامانه فضایی بومی جمهوری اسلامی ایران، بومی سازی فناوری فضایی به عنوان قطب مهم مولد دانش و فناوری در سایر صنایع، اقتدار ملی از منظر دستیابی و تسلط به فضا، نقطه عطف در صنعت فضایی کشور، ورود اساتید دانشگاه‌ها و دانشجویان رشتههای مختلف مهندسی به عرصه‌های عملی فضایی، شناسایی ظرفیتهای موجود در خصوص تجهیزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره، ایجاد بستر فعالیتهای فضایی در شرکتهای خصوصی و ایجاد فضای عملیاتی ساخت و تست ماهواره و ایستگاههای زمینی در تعامل با موشک حامل داخلی از جمله مهمترین دستاوردهای این پروژه ملی بود.
هدایای فناورانه ایران به رؤسای جمهور دیگر کشورها و شکستن حصار تحریم های ناعادلانه غرب
شاخص‌های ذکر شده بالا تنها بخشی از نمادهای جهش کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته است. نکته قابل توجه اینجاست که در طی چند سال اخیر علی رغم وجود تحریم‌های بین المللی نظام سلطه علیه ایران، تعاملات و روابط بین المللی ایران با کشورهای مستقل نیز رنگ و بوی فناورانه به خود گرفته است. هدایای دیپلماتیک مقامات هر کشور به مقامات کشور میزبان بیانگر دستاوردها و توانمندی آن کشور است، در سالهای گذشته روسای جمهور کشور بیشتر از هدایای سنتی نظیر صنایع دستی و هنری و کشاورزی ایران فرش، به عنوان هدایای دیپلماتیک خود استفاده می‌کردند اما در سالهای اخیر و با جهش چشمگیر فناوری‌های پیشرفته در کشور، این هدایا در قالب فناوری‌های پیشرفتهای (که تنها در اختیار چند کشور دنیاست) از طرف دکتر احمدی نژاد به میزبانان بلندپایه او اهدا شده است.
برای مثال، اهدای نانوسکوپ های ساخت ایران که از مهمترین تجهیزات مورد نیاز برای توسعه نانوتکنولوژی است و فناوری ساخت آن تنها در اختیار شش کشور دنیاست و یا اهدای دستگاه بسیار پیچیده شنوایی سنجی کودکان (برای شناسایی ناشنوایی مادرزادی کودکان) ساخت ایران و... در سالهای اخیر به روسای جمهور کشورهای بزریل، ونزوئلا، قطر، آذربایجان، ترکیه، لبنان و... اهدا شده که نشانگر تیز هوشی مسوولان دیپلماسی در استفاده از دستاوردهای فناوری پیشرفته کشور در مسیر اهداف سیاست خارجی کشور و همچنین زمینه سازی برای معرفی این دستاوردها به کشورهای مختلف و افزایش صادرات فناوری ایران بوده است.
انتهای پیام/10
نظرات بینندگان
