جولان روغن‌های ساخت لوازم آرایشی سر سُفره‌های مردم
در باره‌ی مزایا و فواید روغن‌های زیتون بسیار گفته‌اند و فراوان شنیده ایم. از خاصیت ضد سرطانی گرفته تا پیشگیری و حتی درمان بیماری‌های قلبی و عروقی. برخی به آن لقب سلطان روغن‌های گیاهی داده‌اند و گروهی دیگر از آن به عنوان اکسیر جوانی یاد میکنند.
محبوبیت این ماده‌ی غدایی به حدی زیاد شده که عده‌ای به صورت اختصاصی فقط به عرضه‌ی این محصول و فرآورده‌های آن روی آورده‌اند و برای ارضای نیاز مشتریان‌شان انبوهی از تولیدات کشورهای اروپایی و وطنی را در قفسه‌ها دستچین میکنند.
قیمت‌ها نیز به واسطه‌ی نوع محصول، نحوه‌ی فرآوری و کشور سازنده از 20 الی 60 هزار تومان به ازای هر لیتر متغیر است.
کسب روزی با سودای سلامت دیگران
اما هرجا که صحبت از رشد تقاضا و درآمدزایی باشد پای دلالان و کاسبان بی‌انصاف نیز به میان می‌آید. افرادی که سلامت مردم را دستمایه کسب روزی کرده و سوار بر موج دنیا پرستی خروار خروار محصول بی‌کیفیت و بنجل را قالب خلق الله میکنند.
بسیاری از این کسبه در مواجه با مشتریان‌شان با گشاده رویی و اشتیاق هرچه تمام سیر تا پیاز محصولات‌شان را با آب و تاب بازگو میکنند اما در نهایت اصلی‌ترین روغن زیتونی پیشنهادی آنها نه در قفسه و ویترین بلکه جایی زیر میز و یا پستوی مغازه قرار گرفته و یا به عبارت بهتر پنهان شده است. محصولی که به گفته‌ی آنان طعم و مزه اش با ذائقه ایرانی جماعت سازگارتر بوده و از نظر قیمت نیز با وضعیت اقتصادی‌مان به مراتب همخوان‌تر است.
روغن زیتون‌هایی با بسته بندی‌های شیک و فاصله‌ی قیمتی وسوسه کننده با رقبا که تنها تفاوت ظاهری آن درج کلمه‌ی «پومیس یا سالسا» برروی بسته بندی بوده که آن هم که با دلربایی سخنان فروشنده مهر تایید نهایی را خورده و راه خودر ا به سوی سفره‌ی مصرف کننده باز می‌کند.
مصرف کننده از همه جا بی‌خبر نیز با به هوای استفاده از روغنی بی‌ضرر و سالم تمامی غذاها و حتی سالادش را به رنگ و عطر این روغن می‌آراید. غافل از این نکته که این محصول نه تنها سالم نیست بلکه به مراتب خطرناکتر از هر روغن خوراکی ساخته شده از روغن هسته‌ی درخت نخل و یا همان پالم معروف است.
روغن تفاله‌ی زیتون مصرف خوراکی ندارد
کارشناس بهداشت تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی یکی از بدترین نوع روغن‌ها در فرایند تهیه روغن زیتون را روغن استخراج شده از تفاله زیتون می‌داند و تصریح می‌کند: در تهیه‌ی این ماده باقیمانده حاصل از تفاله زیتون که هنوز دارای مقداری روغن است، آن را با هگزان فراوان و حرارت زیاد استخراج میکنند و با عنوان روغن حاصل از تفاله زیتون یا پومیس به فروش می‌رسانند.
فتح الله علی پور همچنین به نام های «سانسا» به زبان ایتالیایی و «اروخ» به زبان اسپانیایی به عنوان دیگر اسامی رایج این فرآورده اشاره کرده و می‌گوید: بنا به مشکلات عدیده‌ی حاصل از مصرف این فرآورده خرید و فروش آن تحت هر نامی ممنوع است.
او همچنین ضمن تکذیب ادعای برخی فروشندگان در خصوص مناسب بودن این روغن برای مصارف سرخ کردنی تصریح می‌کند: این روغن به شکل معمول دارای قابلیت مصرف خوراکی نیست و در اکثر کشورهای دنیا به مصارف صنعتی و آرایشی می‌رسد.
روغن تفاله‌ی زیتون ارمغان قاچاق
این کارشناس تغذیه می‌گوید: طبق استانداردهای ملی، تولید و مصرف روغن بی‌کیفیت تفاله زیتون تحت هر عنوانی در کشور ممنوع است، اما متاسفانه این محصول به شکل قاچاق و حتی توسط برخی واردکنندگان به شکل قانونی نیز وارد کشور می‌شود.
علی پور عنوان می‌کند: بخش عمده وارد کنندگان ما روغن تفاله زیتون را به قیمت بسیار نازل از ترکیه وارد و با حاشیه سود چند صد درصدی و به جای روغن زیتون باکیفیت به بازار عرضه میکنند.
انواع بیماری وسرطان سوغات روغن تفاله
وی با بیان اینکه مصرف روغن پومیس عوارض جبران ناپدیری برای افراد در پی دارد، ادامه می‌دهد: روغن تفاله‌ی زیتون به دلیل دارا بودن ناخالصی می‌تواند عوارض متعددی از قبیل بیماری‌های گوارشی، ریوی، انواع مسمومیت‌ها و غیره را در پی داشته باشد.
این کارشناس بهداشت می‌افزاید: به دلیل خاصیت تجمعی ناخالصی‌ها در بدن، می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را در دراز مدت به همراه داشته باشد که از آن جمله می توان به ایجاد و تشدید بیماری های قلبی عروقی و حتی برخی از سرطان ها اشاره کرد.
روغن زیتون سالم را چونه بشناسیم؟
پور علی در پاسخ به نحوه‌ی تشخیص یک روغن زیتون خوب و سالم، می‌گوید: برای اینکه از محصولی که خریداری می‌کنید مطمئن باشید، باید روغنی خریداری کنید که تاریخ مصرف، پروانه ساخت و مهر استاندارد داشته باشد.
وی در همین پیوند می‌افزاید: برای تشخیص سلامت روغن زیتون صرف اکتفا به بدون بو بودن و نیز رنگ مناسب کافی نمی‌باشد چرا که به راحتی می توان از طریق انجام اقدامات آزمایشگاهی نسبت به تغییر و به سازی این دو مقوله اقدام کرد.
به گفته‌ی او چشیدن روغن زیتون یکی از راه های تشخیص کارآمد این فرآورده است، به طوریکه روغن زیتون طبیعی که در شرایط ایده آل تهیه گردیده و تغییری در طبیعت آن ایجاد نشده، طعم تلخ و سوزنده میوه زیتون را دارد.
کارشناس بهداشت تغذیه مرکز بهداشت استان آذربایجان شرقی به نحوه‌ی نگهداری نادرست برخی از فروشندگان اشاره کرده و توضیح می‌دهد: برخی از فروشندگان شیشه‌های روغن زیتون را در پشت ویترین یا در قفسه در معرض نور قرار می‌دهند و همه خواص این روغن مفید را از آن می‌گیرند زیرا نور موجب از بین رفتن بسیاری از مواد آنتی اکسیدان موجود در روغن زیتون می‌شود؛ بنابراین نباید این محصولات را خریداری کرد.
بر اساس آمار موجود سرانه مصرف روغن زیتون در کشور بین 200 تا 220 گرم می‌باشد و این درحالیست که سرانه مصرف این روغن در کشورهایی که استانداردهای سلامتشان در سطح عالی قرار دارد سالانه بین 24 تا 27 کیلوگرم است.
همانطور که اشاره شد روغن زیتون‌های غیر استاندارد به دلیل ضعف در نظارت و نیز اطلاع رسانی های ناقص سهم قابل توجهی از بازار را در قبضه‌ی خود دارند.
حال با در نظر گرفتن شرایط کیفی و کمی روغن زیتون‌های موجود در بازار گزافه نیست که نه تنها از تفاوت فاحش سرانه‌ی مصرف آن در مقایسه با کشورهای توسعه یافته نباید دلگیر باشیم بلکه با توجه به وضعیت انصاف و مروت حاکم در بازار برای جلوگیری از تشدید امراض حدالمقدور تا زمان بهبود نظارت از مصرف آن اجتناب کنیم!
