در دیگر کشورهای دنیا اگر سالانه 4 میلی‌متر پدیده فرونشست زمین وجود داشته باشد برای مقابله با آن حالت بحرانی اعلام می‌شود این را طهمورث یوسفی، مدیر مرکزمطالعات زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور می‌گوید.

فرونشست عبارت است از فروریزش یا نشست سطح زمین که به طور معمول حرکت عمودی رو به پایین دارد و گاه با حرکت اندک افقی نیز همراه است. علت این امر معمولا فعالیت‌های انسانی نظیر معدن‌کاری و خالی شدن دشت‌های زیرزمینی در یک دوره طولانی مدت است که با برداشت‌ آب‌های زیرزمینی به وجود می‌آید. 

توقف مطالعات منطقه دیندارلو 

وی  ایران را جزء 10 کشور نخست دنیا در زمینه فرونشست اعلام می‌کند که تنها در شهر داراب سالانه 30 سانتی‌متر فرونشست زمین به وجود می‌آید. یوسفی درباره فرونشست دیندارلو می‌گوید: این منطقه با 5 روش علمی کاربردی ( بررسی تغییرات ارتفاعی توسط GPS، مطالعه تصاویر رادار، انجام مطالعات ژئوفیزیک زمینی، انجام مطالعات ژئوفیزیک به روش ژئورادار و مطالعات آب زمین‌شناسی) مورد بررسی قرار گرفت.

یوسفی مطالعات با این 5 روش را در کشور منحصربه‌فرد می‌داند و بر اساس گفته‌های وی برای نخستین بار در کشور عملیات فنی و گسترده‌ای در منطقه دیندارلو انجام گرفت و توصیه‌‌هایی برای عدم برداشت از سفره‌های این منطقه به مردم داده شد تا اینکه وجود فروچاله ایج در شهرستان استهبان مطالعات این منطقه را تحت تاثیر قرار داد.

مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور می‌گوید: « فروچاله ایج نشان داد که سطح استفاده از چاه‌ها از سطح آبرفتی خارج شده و به سطح آهکی رسیده و این امر نشان می‌داد که آمار چاه‌ها و ستون آبرفتی آنها با واقعیت سازگار نیست».

مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌داد که هر گونه تصمیمی درباره دیندارلو نیاز به مطالعات غارهای زمینی ( کارست) و تصویربرداری زیرزمینی از منطقه دارد که به گفته یوسفی «به دلیل کمبود اعتبار این مطالعات متوقف شد» و اینگونه بود که سرنوشت دیندارلو به کما رفت.

حسن فیاض‌پور، مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس ضمن تاکید بر گفته‌های مدیر مرکز زمین‌شناسی درباره کمبود اعتبارات و متوقف ماندن مطالعات این منطقه به تشریح اقدامات انجام شده پرداخت.

عدم کفایت اعتبارات استانی برای مطالعات زمین‌شناسی 

در مرحله نخست کارگروه مخاطرات زلزله و لغزش‌های زمین ضرورت انجام مطالعات جامع پیرامون پدیده مخرب فرونشست در دشت‌های استان فارس به ویژه مرودشت، فسا، داراب و بیضا را مصوب می‌کند. پس از آن در مدیریت بحران استانداری فارس 1900 میلیون ریال از منابع استانی برای مطالعه در نظر گرفته می‌شود.

پس از مطالعات اولیه، مرکز زمین‌شناسی خواستار تکمیل و سرعت بخشیدن به مطالعات منطقه و ارائه نتیجه می‌شود که به گفته فیاض‌پور به علت « عدم تحقق تخصیص اعتبارات وقفه‌ای در تکمیل مطالعات به وجود می‌آید».

با توجه به طولانی شدن زمان مطالعات و با توجه به خطر و حساسیت موضوع بازدیدی از منطقه توسط مسئولان استانی و محلی صورت گرفت که در نها یت با توجه به ناکافی بودن داده‌ها، عدم انجام مطالعات تکمیلی و بررسی مسیر شکاف و منازل آسیب‌دیده تصمیم بر این شد تا حصول نتیجه نهایی ساخت و ساز در محدوده روستا صورت نگیرد.

فیاض‌پور می‌گوید: با توجه به حساسیت موضوع پس از تاثیر فروچاله ایج بر مطالعات منطقه دیندارلو، از اعتبارات 2 درصد نفت و گاز امسال 500 میلیون ریال برای کمک به تکمیل مطالعات در اختیار مرکز زمین‌شناسی تخصیص یافت.

مدیر مدیریت بحران استانداری فارس تاکید می‌کند که برای تکمیل مطالعات، تعیین شدت فرونشست و فاصله آن با گسل نیاز به اعتباراتی بیش از اعتبارات استانی است اما تاکنون از سازمان برنامه و بودجه اعتباری برای این موضوع به استان فارس داده نشده است.

فروچاله‌ها و فرونشست‌های زمین تهدید علیه زندگی مردم 

به گفته محمدجواد بلورچی، مشاور سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مجموع پدیده‌های آب‌وهوایی سبب شده در استان فارس به ویژه در منطقه داراب و فسا به دلیل برداشت بیش از اندازه از سفره‌های زیرزمینی و کاشت و الگوی نامناسب کشت فرونشست و فروچاله‌هایی به وجود آید.

آنطور که وی گفته است فرونشست و فروچاله‌ها تهدیدی برای امنیت منطقه و مردم، زیرساخت‌های شهری و حتی آثار باستانی استان به حساب می‌آید.

یوسفی، مدیرمرکز زمین‌شناسی جنوب کشور فروچاله را خطرناکتر از فرونشست می‌داند چراکه فروچاله فرورفتگی سطح زمین در اشکال بیضی و کروی دارای دیواره با شیب تند است که از گسیختگی لایه‌های سطحی ایجاد می‌شود. شناسایی آنها به دلیل اینکه قابل رویت نیستند کار مشکلی است. دلیل اصلی فروچاله ایجاد حفره در زمین است. 

 مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور بر این باور است که فرونشست زمین را می‌توان با یک دوره 5 ساله مدیریت منابع کنترل کرد یا به شرایط نرمال رساند. وی می‌گوید: « اگر الان هم برداشت آب را قطع کنند به مرور و  پس از 5 سال تاثیر خود را می‌گذارد».

به گفته وی تعریف حریم برای فرونشست به صورت دقیق امکانپذیر نیست اما باید حداقل تا شعاع 500 متری از منطقه دیندارلو از آب چاه‌ها استفاده نکنند. وی در صحبت‌هایش تعبیر زخم را برای دیندارلو برمی‌گزیند و می‌گوید: ابتدا باید این جای زخم درمان شود تا بحران به کل دشت سرایت نکند.

کند شدن روند مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی منطقه به لحاظ مشکلات اعتباری و معطل ماندن مسئولان برای گرفتن تصمیم نهایی برای جابه‌جایی یا تعیین محدوده ممنوعه ساخت‌وساز ایجاب می‌کند که مسئولان ارشد استان برای دریافت اعتبارات ملی برای این امر اقدام کنند.

انتهای پیام/