واکنش‌های روانی به بحران‌ها طبیعی است؛ حمایت روانی از آسیب‌دیدگان حیاتی است

ندا خورشیدیان در گفتگو با «شیرازه»، به تشریح ابعاد روانی مواجهه با بلایا و حوادث غیرمترقبه پرداخت و بر اهمیت درک و مدیریت صحیح این واکنش‌ها تأکید کرد.

وی با اشاره به اینکه در شرایط بحرانی مانند زلزله، سیل یا جنگ، افراد طیف وسیعی از احساسات و افکار را تجربه می‌کنند، این واکنش‌ها را به پنج مرحله کلی تقسیم کرد: مرحله تماس یا ضربه، مرحله قهرمان‌گرایی، مرحله شادمانی و فراموش کردن غم، مرحله مواجهه با واقعیت و در نهایت مرحله تجدید سازمان.

مسئول واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز توضیح داد: مرحله تماس یا ضربه که چند دقیقه پس از حادثه رخ می‌دهد، با ترس شدید، بهت‌زدگی و درماندگی همراه است و معمولاً گذراست، اما باقی ماندن در آن نیازمند مداخله فوری است.

خورشیدیان افزود: در مرحله قهرمان‌گرایی که در ساعات اولیه بروز می‌کند، شاهد همبستگی و ایثارگری مردم هستیم؛ جایی که افراد احساس می‌کنند باید کاری انجام دهند و داوطلبانه در امدادرسانی مشارکت می‌کنند. این مرحله با تحریک‌پذیری بالا و فداکاری همراه است و نیاز به هماهنگی و رهبری فعالیت‌ها دارد.

وی مرحله شادمانی و فراموش کردن غم را که از یک هفته تا چند ماه پس از حادثه آغاز می‌شود، زمانی دانست که با رسیدن نیروهای کمکی، امیدواری افزایش یافته و افراد ممکن است حالت آرامش و نشاط را تجربه کنند و توزیع کمک‌ها در ایجاد تعادل روانی مؤثر است.

مسئول واحد سلامت روان مرکز بهداشت با اشاره به مرحله مواجهه با واقعیت که ۲ تا ۳ ماه پس از حادثه بروز می‌کند، گفت: در این مرحله افراد متوجه وسعت خسارات و فقدان‌های خود می‌شوند و ممکن است مجدداً ناآرام، خسته و درمانده شوند. بازماندگان در این مرحله نیازمند حمایت‌های روانی بیشتری هستند، زیرا روحیه خود را از دست داده‌اند.

خورشیدیان، مرحله تجدید سازمان را که ۶ ماه تا ۱ سال پس از حادثه رخ می‌دهد، زمانی برای بازسازی روانی و زندگی و درک لزوم اتکای به خود دانست و تأکید کرد: عوامل استرس‌زای متعددی پس از بلایا، از جمله آسیب‌های جسمی، نبود محل امن، کمبود مواد غذایی، مواجهه با صحنه‌های دلخراش و از دست دادن اموال، فشار روانی شدیدی بر افراد وارد می‌کنند که در صورت عدم رسیدگی می‌تواند به اختلالات روانی مزمن تبدیل شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: باید مراقب باشیم افرادی که در جریان بلایا دچار واکنش‌های روانی شده‌اند را بیمار تلقی نکنیم. این علائم واکنشی طبیعی به حادثه‌ای غیر طبیعی است و در طول زمان تخفیف می‌یابد. اما اگر این علائم ادامه یابند و مشکلات جدی برای فرد ایجاد کنند، مراجعه به افراد متخصص مانند پزشک، روان‌شناس و روان‌پزشک ضروری است.

کاهش دور ریز مواد غذایی خانواده با داشتن فهرست خرید و افزایش دفعات خرید

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، با بیان اینکه اتلاف غذای خانگی نتیجه خرید بیش از میزان مصرف غذا است، افزایش دفعات خرید را از جمله راهکارهای کاهش این مشکل برشمرد.

مریم مهارت در زمینه هدر رفت و دور ریز مواد غذایی به عنوان یکی از چالش‌های سلامت محور در جوامع گفت: اغلب مواد غذایی بلافاصله پس از خرید دور ریخته نمی‌شود، بلکه دور ریزی غذا پس از انجام دادن مجموعه پیچیده‌ای از رفتارها صورت می‌گیرد که هر یک احتمال اتلاف غذایی را افزایش می‌دهد.

وی فراگیری و رعایت رفتارهای مدیریت خانگی را موجب کاهش اتلاف غذایی دانست و افزود: عادات خانگی مرتبط با غذا نظیر برنامه‌ریزی، خرید، نگهداری، پخت و پز، خوردن غذا و مدیریت باقیمانده‌ها نقش تعیین کننده‌ای در تأمین غذا و همچنین تولید ضایعات غذایی دارد؛ در تمامی این مراحل، مواد غذایی از نظر قابلیت مصرف ارزیابی می‌شود و در نتیجه ممکن است دور ریخته شود، یا دوباره مورد استفاده قرار گیرد.

مهارت داشتن برنامه‌ریزی در زمینه تهیه مواد غذایی را گامی اساسی در مدیریت هدر رفت مواد غذایی خانوار عنوان کرد و ادامه داد: سبک زندگی پرمشغله و وجود فرزندان در خانواده، برنامه‌ریزی برای تهیه و مصرف مواد غذایی و مدیریت ذخایر غذایی را دشوار می‌کند و این مسئله به عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد اتلاف غذایی در میان مصرف کنندگان شناسایی شده است.

بررسی موجودی کابینت‌ها و یخچال، پیش از اقدام به خرید

به گفته وی بررسی موجودی غذایی یخچال و کابینت‌ها قبل از اقدام به خرید می‌تواند از خریدهای تکراری و غیر ضروری جلوگیری کند و این امر به ویژه برای کسانی که به دلیل مشغله‌های شغلی، زمان محدودی دارند، با اهمیت است.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: همچنین در زندگی‌های پرمشغله امروزی، تهیه یک فهرست خرید می‌تواند ابزاری کارآمد برای مدیریت هوشمندانه مواد غذایی باشد. این فهرست به کاهش خریدهای احساسی و اقلام غیر ضروری کمک می‌کند، که در نهایت منجر به کاهش میزان مواد غذایی دور ریخته شده می‌شود.

مهارت اظهار کرد: استفاده از چک لیست قبل از رفتن به سوپرمارکت نه تنها ذهن را متمرکز نگه می‌دارد، بلکه با جلوگیری از خرید تکراری، صرفه‌جویی در زمان و هزینه را نیز به همراه دارد؛ همچنین مطالعات نشان می‌دهد استفاده از فهرست خرید، مقدار غذای دور ریخته شده را به طور تقریبی ۲۰ درصد کاهش می‌دهد.
وی، یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از اتلاف غذا را تنظیم برنامه غذایی برای کل هفته عنوان کرد و توضیح داد: با این کار از خرید مواد غذایی بیش از حد نیاز و مصرف نکردن آن‌ها قبل از فاسد شدن، جلوگیری می‌شود، این استراتژی به ما کمک می‌کند که با دیدی باز، آگاهانه خرید کرده و از خرید مواد غذایی که به دلیل نداشتن برنامه مشخص برای آن‌ها، دور ریخته می‌شود، پرهیز کنیم.

خرید هوشمندانه مواد غذایی

به گفته رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بخش زیادی از عوامل هدر رفت غذا، به روش‌های تهیه و خرید مواد غذایی مربوط می‌شود؛ گرچه اکثر مصرف کنندگان اظهار دارند که مقادیر دقیق و مورد نیاز غذا را تهیه می‌کنند، اما در بسیاری از موارد، خرید بیش از مقدار مورد نیاز مشاهده می‌شود که عاملی مهم در بروز اتلاف غذایی است.

وی با بیان اینکه گاهی اوقات «نقش آفرینی مثبت» که به تمایل به نقش مثبت به عنوان یک والد یا همسر خوب اشاره دارد، منجر می‌شود تا مواد غذایی به مقدار زیاد و به وفور، برای خانواده و فرزندان تهیه شود تا روشی برای نشان دادن علاقه و محبت فرد به خانواده باشد، گفت: گاهی اوقات نقش آفرینی مثبت فراتر از خانواده می‌رود و شامل میهمانان نیز می‌شود؛ تصویر یک میزبان خوب ایجاب می‌کند که فرد در مناسبت‌های اجتماعی، غذای متنوع و فراوانی فراهم سازد، چرا که تهیه ناکافی یا غیر مناسب غذا می‌تواند موجب خجالت و شرمساری شود.

تنوع ذائقه در خانواده‌ها؛ چالشی در افزایش موارد هدر رفت مواد غذایی

مهارت، تنوع ذائقه در خانواده‌ها را دیگر چالش انتخاب و خرید غذا عنوان کرد که نیاز به تهیه و خرید مواد غذایی متفاوت را افزایش می‌دهد و این امر می‌تواند به افزایش احتمال دور ریختن غذاهای نخورده و فسادپذیر منجر شود.

با توجه به اهمیت سلامت گوارش و ضرورت مدیریت منابع غذایی، اتخاذ رویکردی جامع که شامل اصلاح سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب، مدیریت استرس و کاهش دورریز مواد غذایی است، می‌تواند به طور چشمگیری کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشد. همکاری با متخصصان تغذیه و پیروی از توصیه‌های علمی، نه تنها به کنترل بیماری‌های مزمن کمک می‌کند، بلکه نقشی کلیدی در دستیابی به جامعه‌ای سالم‌تر و پایدارتر ایفا می‌نماید.

انتهای خبر/224224