به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی شیرازه، از این پس بامدادان را با آیاتی از قرآن کریم منور می‌سازیم. امید به آنکه نسیم آیات قرآن در متن زندگی روزمره ما جریان یابد؛ چراکه به فرموده مقام معظم رهبری، قرآن کتاب زندگی است؛ نه فقط کتاب تلاوت.

آیه ۲ سوره جمعه به همراه معنا و پیام‌های تفسیر نور این آیه به شرح زیر است:

«هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَککّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ»

اوست که در میان مردم بی‌سواد، پیامبری از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و آنان را از آلودگی‌های فکری و روحی پاکشان کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد، و آنان به‌یقین پیش از این در گمراهی آشکاری بودند.

نکته‌های آیه ۲ سوره جمعه

کلمه «امی»، منسوبِ کلمه «ام» است. اطلاق این کلمه بر مردم مکّه یا ازآن‌جهت است که مکّه ام‌القری است، یا ازآن‌جهت که در زبان عربی به کسانی که خواندن و نوشتن را نمی‌دانند «امی» می‌گویند، زیرا مثل روزی هستند که از مادر متولّد شده‌اند.

در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام می‌خوانیم: چون مردم مکّه کتاب و رهبر آسمانی نداشتند، خداوند نسبت امّی به آنان داده است وگرنه برخی از آن‌ها توان نوشتن داشتند.

«یُزَککّیهِمْ»، از مصدر «تزکیه» و ریشه آن «زکات» به معنای رشد و نموّ همراه باخیروبرکت است. یعنی پیامبر مأمور است تا اخلاق زشت را از میان مردم بردارد و اخلاق نیکو را در میان آنان رواج دهد تا به رشد و کمال رسند.

مراد از «حکمت» در اینجا همان معارف و حقایقی است که از آیات قرآن بر می‌آید و با تغییر نگرش انسان به جهان و دادن بینش صحیح به او، زمینه‌های سعادت او را فراهم می‌سازد.

چنان‌که منکران خدا می‌گفتند: «ما هِیَ إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا»، زندگانی ما محدود به همین دنیاست. اما خداوند، حقیقت را چیز دیگری معرفی می‌کند و می‌فرماید: «ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ»، این دنیا جز بازی و سرگرمی نیست و زندگانی واقعی در آخرت است.

«حکمت» جدای از «کتاب» نیست، بلکه یکی از اوصافِ آن است، چنان‌که در جای دیگر می‌فرماید: «وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ» و خداوند نیز، کتاب و حکمت را در کنار هم بر پیامبر نازل کرده است: «وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ».

بنابراین مراد از تعلیم کتاب و حکمت که وظیفه پیامبر است، «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» تعلیم قرآن سراسر حکمت است که به مردم بینشِ درست زندگی‌کردن را می‌آموزد.

در آیه ۱۲۹ سوره بقره، حضرت ابراهیم علیه‌السلام از خداوند درخواست کرد که پیامبری با چنین ویژگی‌هایی که در این آیه مطرح شده را در میان مردم مبعوث کند؛ در این آیه استجابت آن دعا را می‌بینیم. در حدیث می‌خوانیم که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود: «أنا دعوة أبی ابراهیم» یعنی من دعای مستجاب شده پدرم ابراهیم هستم.

در آیه قبل سخن از خداوندِ حکیم بود، در این آیه یکی از نشانه‌های حکمت خدا، بعثت پیامبر و یکی از دلایل بعثت انبیا تعلیم حکمت به مردم معرفی شده است.

در قرآن، چهل و شش مرتبه از ضلالت و گمراهی و انحراف سخن به میان آمده و در بیشتر موارد کلمهٔ «ضَلالٍ» همراه با «مُبِینٍ» آمده و گاهی نیز تعبیر به «ضَلالٍ کَبِیرٍ» و «ضَلالٍ بَعِیدٍ» شده است؛ با یک نگاه کوتاه در می‌یابیم که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله مردم را:

از فرزندکشی فرزند دوستی،

از جهل به علم،

از غارت اموال دیگران به ایثار و گذشت از اموال خود،

از رباخواری به کسب‌وکار حلال،

از شرک به توحید،

از تفرقه به وحدت،

از خرافات به حقیقت،

از ذلّت به عزّت،

و در یک‌کلام، از ضلالت به هدایت رهنمون ساخت.

پیام‌های آیه ۲ سوره جمعه

۱- بعثت پیامبران کاری الهی است.

۲- بعثت پیامبران، عامل رویش، جهش و رستاخیز در همه سطوح و امور جامعه است.

۴- رهبر جامعه اسلامی باید از مردم، «رَسُولًا مِنْهُمْ» و در مردم باشد.

۵- تلاوت قرآن، وسیله و مقدمه تزکیه و تزکیه مقدم بر تعلیم‌وتعلم است.

۶- تزکیه و خودسازی باید در سایه مکتب انبیا و آیات الهی باشد.

۷- تزکیه و تعلیم در رأس برنامه‌های انبیاست.

انتهای خبر/۲۲۴۲۲۴