یکی از موثرترین سلاح‌ها در میدان‌های نبرد که توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا را دارند موشک‌ها هستند و یکی از اعضای این خانواده موشک‌های بالستیک هستند.

موشک بالستیک نوعی موشک است که بخش اعظمی از مسیر خود را به صورت منحنی و یا به شکل توپ طی می‌کند که به این یا همان توپ نیز به همین علت است. مهم‌ترین مولفه موشک‌های بالستیک، پیشرانه آنهاست که میزان برد را مشخص می‌کند. موشک‌های بالستیک می‌توانند بردی از ۱۵۰ تا ۵ هزار کیلومتر داشته باشند، نمونه‌های برد بلند این موشک‌ها توانایی خروج از جو را دارد که پس از رسیدن به ارتفاع مناسب با سقوط آزاد و با هدایت صحیح به داخل جو بازمی‌گردند.

تقسیم بندی موشک‌های بالستیک براساس برد آن‌ها انجام می‌شود. مهم‌ترین مولفه موشک‌های بالستیک پیشرانه آن است که میزان برد را مشخص می‌کند که می‌تواند بردی از ۱۵۰ تا ۵ هزار کیلومتر داشته باشد، نمونه‌های برد بلند این موشک‌ها توانایی خروج از جو را دارد که پس از رسیدن به ارتفاع مناسب با سقوط آزاد و با هدایت صحیح به داخل جو بازمی‌گردند.

موشک بالستیک زلزال

زلزال از جمله موشک‌های برد کوتاه سطح به سطح بوده که توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل فراوانی داشته و با کلاس‌ها و برد‌های مختلف نقش عمده‌ای در تغییر توازن قدرت در نبرد زمینی ایفا می‌کند. زلزال نام سری ازموشک‌های ساخت ایران است که در رده موشک‌های بالستیک کوتاه برد قرار می‌گیرد. این موشک انواع مختلفی، چون زلزال ۱، ۲، ۳ وهم چنین زلزال ۱۱۰ و ۳۱۳ نیز دارد.

به نظر می‌رسد موشک‌های زلزال دارای سه نسل اصلی هستند که تفاوت‌های این سه نسل در شکل ظاهری و شاخصه‌های عملکرد خصوصاً برد است. این سه نسل از موشک زلزال از روی یک مدل پرتاب گر به نام نازعات پرتاب می‌شوند.

نسل دوم زلزال با افزایش ۲۹ درصدی مقدار سوخت، بدون تغییر در مخزن سر جنگی ۶۸ درصد بیش از نسل اول این موشک برد دارد.

موشک زلزال سه، با افزایش طول، قطر و جرم معرفی شد. توسعه و ساخت نسل سوم این موشک با دو هدف دنبال شد: اولا افزایش ۵۰ درصدی وزن سر جنگی برای افازایش قدرت تخریب و ثانیا افزایش برد موشک مورد توجه قرار دارد.

این نسل از موشک نسبت به نسل پیشین خود یعنی زلزال-۲، در حدود نیم تن سنگین‌تر است که از این میزان ۳۰۰ کیلوگرم مربوط به افزایش سرجنگی و ۱۴۰ کیلوگرم نیز مربوط به افزایش قسمت سوخت بوده است.

موشک‌های زلزال به دلیل شرایط دینامیکی مناسب، وزن و حجم محموله و پلت فرم ساخت در زمره راکت‌های کاوشگر فضایی ایران نیز قرار دارند.

میزان خطای نسبی نمونه‌های مختلف زلزال، نیز از نکات مهم در بررسی این موشک است. در نمونه‌های اول بیشترین خطای دایره‌ای این راکت در حدود ۵ درصد بیشینه برد بوده که برای نسل اول ۶.۲۵ کیلومتر، برای نسل دوم ۱۰.۵ کیلومتر، برای زلزال-۳ کمتر از ۱۰ کیلومتر و برای زلزال-۳ بی کمتر از ۱۲.۵ کیلومتر بوده است.

راکت‌های زلزال با بهره گیری از پرتابگر‌های تمام متحرک و نیمه متحرک امکان شلیک از هر نقطه کشور را دارند و این مزیت بسیار مهمی برای غافلگیر کردن دشمن محسوب می‌شود. موشک‌های برد کوتاه جمهوری اسلامی ایران از جمله زلزال به خوبی می‌توانند باعث خسارات جدی و عمیق به پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه وارد کنند و این مهم قدرت موشکی ایران را نمایش می‌دهد.

از جمله پایگاه‌های آمریکایی مهم در منطقه که می‌تواند مورد اصابت موشک زلزال قرار بگیرد می‌توان به پایگاه‌های العدید، شیخ السالم، پرینس سلطان و پایگاه شیخ عیسی اشاره کرد.

سرعت، از مهم‌ترین فاکتور‌هایی است که در ساخت موشک‌ها به آن توجه می‌شود؛ سرعت از دو زاویه در موشک اهمیت دارد؛ یکی از آن‌ها زمان آماده سازی برای شلیک می‌باشد که از اهمیت زیادی در رزم نظامی برخوردار است؛ گاه در جنگ‌ها شرایطی بوجود می‌آید که موشک‌ها باید به سرعت آماده شلیک شوند؛ زمان آماده سازی این سلاح برای شلیک نیز بسیار اندک ارزیابی شده است.

سرعت پرواز تا هدف، معیار دیگری از قدرت موشک‌هاست. زلزال دارای یک موتور تک مرحله‌ای است که به کمک سوخت جامد، دارای سرعت ۶ ماخ (حدود هشت کیلومتر در ثانیه) است. سرعت مافوق صوت، این امکان را به موشک زلزال می‌دهد که حرکت خود را تا هدف، بدون آنکه رادار‌ها آن‌را شناسایی کنند؛ ادامه داده و بر سیستم‌های ضد موشکی دشمن فائق آید.

برد موثر موشک‌های زلزال، ۱۵۰ کیلومتر برای زلزال-۱، ۲۱۰ کیلومتر برای زلزال-۲ و چیزی در حدود ۲۵۰ کیلومتر برای زلزال ۳ تخمین زده می‌شود؛ بر همین اساس می‌توان زلزال را در زمره موشک‌های کوتاه برد قرار داد. برد زلزال این پیام را برای همسایگان منطقه‌ای ایران دارد که هیچ گاه هوس دست درازی به خاک کشورمان را نکنند، زیرا در این صورت با پاسخ سخت نیرو‌های دفاعی امنیتی ما روبه رو خواهند شد.

موشک‌های زلزال از سوخت جامد استفاده می‌کنند و سیسم احتراق آن‌ها تک مرحله‌ای است. نصب کلاهک‌های بارانی روی موشک‌های بالستیک کوتاه برد زلزال، به این معناست که وقتی موشک در بالای سر هدف قرارگیرد، کلاهک موشک باز شده و بارانی از بمب‌های کوچک چند کیلویی را در حجم بالا در محیط گسترده پخش می‌کند. این کلاهک‌ها برای هدف قرار دادن مواضع گسترده دشمن نظیر باند‌های فرودگاهی، پادگان خودرو‌های زرهی، ناو‌های هواپیمابرو همچنین تجهیزات پدافندی و موشکی روی زمین شکار‌های خوبی برای این موشک هستند.

یک پایگاه خبری آمریکایی در مطلبی که سال ۲۰۰۶ منتشر کرد به بررسی این موشک پرداخت؛ این پایگاه در این مورد نوشت که طبق ادعای اسرائیل، که این مطالب توسط حزب الله لبنان هم تایید شده؛ حزب الله در حدود ۲۰۰ موشک زلزال-۲ که بردی در حدود ۲۰۰ کیلومتر دارند را در اختیار دارد.

در ادامه این گزارش آمده است که موشک‌های زلزال از یک سیستم کنترل خاص بهره می‌برند که اطلاعات کمی درباره آن موجود است. این موشک پس از آماده سازی قادر است تا شهری مانند تل آویو را در مدت بسیار کوتاهی نابود کند.

موفقیت دانشمندان و طراحان ایرانی امروزه به همگان ثابت شده است و اکنون شاهد این هستیم که ایران در بسیاری از زمینه‌ها خودکفا شده است. اعمال تحریم‌های خصمانه علیه کشورمان نیز نتوانست کاری از پیش ببرد و تهران توانست یکه و تنها راه خود را در حوزه دفاعی ادامه دهد.

کشور ما طی سال‌های اخیر توانسته است طیف متنوعی از موشک‌های بالستیک با ویژگی‌های متفاوت برای مقابله با انواع تهدیدات را طراحی و تولید کند که به همین سبب به یکی از قدرت‌های موشکی جهان و منطقه غرب آسیا تبدیل شده است. توانمندی نظامی و دفاعی کشور، بدون شک یکی از مهم ‏ترین محور‌های راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است. همینطور بر اساس مولفه‌های قدرت، توان موشکی به عنوان یکی از مهمترین عامل بازدارنده تهاجم نظامی قرار دارد که کشور ما به خوبی از آن برخوردار است.