فرصتی برای شناخت غنای فرهنگ فارسی
لیلا خاکی کارشناس ادبیات و زبان فارسی، در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، به مناسبت بزرگداشت روز خواجو کرمانی بیان کرد: بزرگداشت روز شاعران بزرگ، بهویژه «خواجو کرمانی»، فرصتی است تا یکبار دیگر به ارزشهای ادبی و غنای فرهنگی خود پی ببریم.
وی گفت: کمالالدین ابوالعطاء محمود بن علی بن محمود معروف به خواجو کرمانی، بهعنوان یکی از ستونهای شعر فارسی، نقش مهمی در شکلگیری ادبیات ما داشته است. بزرگداشت روز او، یادآور این نکته است که ادبیات، میراثی ارزشمند است که باید پاسداری شود و به نسلهای آینده منتقل گردد.
کارشناس ادبیات و زبان فارسی گفت: خواجو کرمانی از شعرا و عرفای مشهور قرن هفتم هجری است که در کرمان متولد شد و پس از سفرهای مختلف، شیراز را برای سکونت برگزید. وی تا هنگام وفات در بالای تنگه اللهاکبر شیراز اقامت داشت و بعد از وفات هم در همان مکان به خاک سپرده شد.
خاکی در ادامه به مقایسه خواجو کرمانی با حافظ شیرازی پرداخت و گفت: مقایسه خواجو و حافظ، مقایسهای جذاب و البته چالشبرانگیز است. هر دو شاعر، غزلسرایان بزرگی هستند و بر ادبیات فارسی تأثیر شگرفی گذاشتهاند؛ اما تفاوتها و شباهتهای قابلتوجهی نیز بین آنها وجود دارد.
وی در رابطه با وجه تشابه این دو شاعر برجسته بیان کرد: هر دو شاعر، عارفمسلک بودند و در اشعار خود به مضامین عرفانی و عاشقانه پرداختهاند. همچنین، هر دو از لحاظ زبانی و بلاغی، بسیار توانمند بودند و به اوج زیباییشناسی شعر فارسی دست یافتند.
کارشناس ادبیات و زبان فارسی در خصوص وجه تفاوت این دو مفاخر ادب فارسی گفت: حافظ، بیشتر به مضامین عرفانی و عاشقانه پرداخته و غزلهای او، اغلب حالتی عاشقانه و شیدایی دارد؛ درحالیکه خواجو، علاوه بر غزل، در قالبهای دیگر شعر نیز طبعآزمایی کرده و اشعار او، گاه حالتی فلسفی و اندیشمندانهتر دارد.
خاکی ادامه داد: همچنین، حافظ، بیشتر به عرفان عملی و تجربههای شخصی خود پرداخته، درحالیکه خواجو، به مباحث نظری عرفان و فلسفه نیز توجه داشته است.
وی کمتر شناخته شدن خواجو کرمانی در بین مردم را به سبب سایه سنگین حافظ بر شعر و ادب فارسی دانست و افزود: حافظ، بهعنوان یکی از بزرگترین شاعران جهان، سایهای بسیار بلند بر ادبیات فارسی انداخته است. این موضوع، باعث شده تا سایر شاعران، حتی بزرگی مانند خواجو، کمتر موردتوجه قرار گیرند.
کارشناس ادبیات و زبان فارسی خاطرنشان کرد: اشعار حافظ، به دلیل سادگی و روانی زبان و همچنین مضامین عاشقانه و شیدایی، برای عموم مردم جذابتر است؛ در حالی که اشعار خواجو، گاه پیچیدگیهای زبانی و مفاهیم فلسفی بیشتری دارد.
خاکی گفت: به دلایل مختلف، پژوهشهای کمتری بر روی آثار خواجو انجام شده است و این امر، باعث شده تا شناخت ما از این شاعر، نسبت به حافظ، کمتر باشد.
وی در ادامه به لزوم توجه بیشتر به خواجو کرمانی و آثار او در کتابهای درسی ادبیات، برگزاری نشستها و کارگاههای ادبی با محوریت آثار خواجو، انتشار آثار جدید درباره خواجو، به زبان ساده و روان برای جذب نسل جوان تأکید کرد.
کارشناس ادبیات و زبان فارسی همچنین برای شناخت بیشتر و گسترش فرهنگ و ادب فارسی به لزوم معرفی خواجو و آثار او در شبکههای اجتماعی بهوسیله ساخت بستههای فرهنگی با کیفیت و جذاب اشاره کرد.
خاکی در پایان به غزل معروفی از این شاعر بزرگ اشاره کرد:
حدیث عشق ز ما یادگار خواهد ماند بنای شوق ز ما استوار خواهد ماند
کنون که کشتی ما در میان موج افتاد سرشک دیده ز ما بر کنار خواهد ماند
اساس عهد مودّت که در ازل رفتست میان ما و شما پایدار خواهد ماند
ز چهره هیچ نماند نشان ولی ما را نشان چهره برین رهگذار خواهد ماند
ز روزگار جفا نامه ئی که عرض افتاد مدام بر ورق روزگار خواهد ماند
شکنج زلف تو تا بیقرار خواهد گشت درازی شب ما برقرار خواهد ماند
چنین که بر سر میدان عشق می نگرم دل پیاده بدست سوار خواهد ماند
حدیث زلف و رخ دلکش تو خواهد بود که بر صحیفه ی لیل و نهار خواهد ماند
فراق نامه ی خواجو و شرح قصّه ی شوق میان زنده دلان یادگار خواهد ماند
انتهای خبر/۲۲۴۲۲۴