باز فشار خونت بالا رفت؟
فشار خون بالا یکی از مشکلات شایعی است که افراد زیادی در جامعه با آن روبه‌رو هستند. البته همه می‌دانند برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا باید مصرف نمک را کاهش داد. همه پذیرفته‌اند چاقی و اضافه وزن با این مساله ارتباط دارد و کمتر کسی است که از نقش تغذیه مناسب در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله فشارخون بالا آگاه نباشد. با وجود این هنوز خیلی از ما چندان توجهی به این مساله نداریم، در حالی‌که با تغییر شیوه زندگی به راحتی می‌توانیم به حفظ سلامت خود کمک کنیم.
دکتر مجید نصیری، متخصص بیماری‌های داخلی با اشاره به این‌که پرفشاری خون احتمال حملات قلبی، سکته و نارسایی قلبی را به خصوص در افراد بالای 65 سال افزایش می‌دهد، به «جام‌جم» می‌گوید: به فشارخون، کشنده آرام می‌گویند، چون ممکن است فرد مدتی طولانی بدون آگاهی از بیماری‌اش زندگی کند، ولی ناگهان با یک حمله قلبی از پا درآید
به گفته وی، فشار خون به 2 دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود که حدود 90 درصد موارد از نوع فشارخون اولیه و با علت ناشناخته بوده و 10 درصد باقیمانده نیز فشارخون ثانویه و ناشی از اثر بیماری‌های دیگر است.
دکتر نصیری تاکید می‌کند: اگر چه هیچ درمان خاصی برای فشار خون نوع اولیه وجود ندارد، اما با اصلاح شیوه زندگی و استفاده از یک رژیم غذایی صحیح می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری و آن را کنترل کرد و احتمال ایجاد بیماری‌های مرتبط با آن را نیز کاهش داد.
پرفشاری خون با چه علائمی نمایان می‌شود؟
دکتر نصیری درباره علائم و شیوه‌های کاهش خطر توضیح می‌دهد: سردردهای مکرر، اختلال دید، خونریزی بینی، درد قفسه سینه، سرگیجه، کم شدن حافظه، خر‌و‌پف‌کردن، ناراحتی‌های گوارشی و دوره‌های قطع تنفس در خواب از جمله علائم این بیماری است. علاوه بر این بیماری‌های کلیه، تومورهای کلیوی، عوامل مرتبط با برخی داروها، بیماری‌های غدد درون‌ریز، بیماری‌های مرتبط با تیروئید، سابقه خانوادگی، مصرف زیاد نمک، اضافه وزن و نبود فعالیت فیزیکی نیز از جمله عواملی است که می‌تواند سبب ایجاد این مشکل شود.
به گفته این پزشک متخصص، برای کاهش پرفشاری خون باید در صورت اضافه وزن و چاقی، وزن خود را کاهش دهید. همچنین فعالیت فیزیکی، کاهش نمک مصرفی به 6گرم در روز (یک قاشق مرباخوری)، دریافت مقادیر کافی پتاسیم در رژیم غذایی(مصرف مقادیرکافی سبزی و میوه)، ترک سیگار و کاهش مصرف روغن‌های جامد، روغن حیوانی و کره شیوه‌هایی موثر برای مقابله با این بیماری است
چاقی و بی‌تحرکی؛ دشمنان سلامت
شنیدن و صحبت‌کردن درباره مضرات چاقی و اضافه وزن موضوع جدیدی نیست، اما جالب است بدانید در بیشتر نژادها و در تمام سنین، وزن بدن عامل تعیین کننده فشار خون است. دکتر نصیری در این زمینه هشدار می‌دهد: خطر پیشرفت بیماری در افرادی که اضافه وزن دارند، 2 تا 6 برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی است. به همین دلیل کاهش وزن با کم‌کردن مقدار مواد غذایی دریافتی در طول روز و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند در کاهش پرفشاری خون نقش مهمی داشته باشد
دکتر نصیری با بیان این که افزایش فعالیت جسمی نیز در حفظ سلامت موثر است، می‌گوید: کسانی که در مقایسه با افراد مشابه خود فعالیت بدنی کمی دارند حدود 30 تا 50 درصد بیشتر در معرض ابتلا به فشارخون بالا قرار می‌گیرند. بنابراین گنجاندن فعالیت‌های ورزشی با شدت متوسط و به مدت 30 تا 45 دقیقه در اغلب روزهای هفته شیوه‌ای موثر و البته ضروری برای جلوگیری از بروز این مشکل است
رژیم غذایی مناسب را فراموش نکنید
با توجه به خطرات و مشکلات پرفشاری خون، بهترین روش پیشگیری و جهت کاهش ابتلا به این بیماری است. البته خوشبختانه با رعایت رژیم غذایی مناسب می‌توان این بیماری را تا حد زیادی کنترل کرد
آرزو حائری، کارشناس تغذیه در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره توضیح می‌دهد: تحقیقات و مطالعات نشان داده است رعایت مواردی خاص در رژیم غذایی می‌تواند در کاهش فشار خون موثر باشد. به‌عنوان مثال مصرف غلات شامل نان سبوس‌دار، گندم و جو، ماکارونی سبوس‌دار و برنج به مقدار 7 تا 8 واحد در روز عاملی موثر در این زمینه است
به گفته این کارشناس تغذیه، مصرف 4 تا 5 واحد سبزیجات مانند گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، هویج، کدو، کلم بروکلی، اسفناج، لوبیا سبز و بامیه و همچنین 4 تا 5 واحد میوه در روز شامل موز، پرتقال، کیوی، انگور، گریپ فروت، هلو، آناناس، شاه توت و توت فرنگی در کاهش پرفشاری خون موثر‌است
وی می‌افزاید: برای کاهش فشار خون نباید از مصرف 2 تا 3 واحد لبنیات مانند شیر، ماست، دوغ و کشک (کم‌نمک و کم‌چرب) غافل شد. در ضمن، مصرف گوشت را نیز به عنوان جزئی از رژیم غذایی کامل در نظر بگیرید، اما نه به عنوان مهم‌ترین جزء آن؛ بنابراین مصرف حداکثر 2 واحد گوشت کم‌چرب مناسب است.
به گفته آرزو حائری، باید سعی کنید 4 تا 5 مرتبه در هفته از حبوبات مختلف مانند عدس، ماش و لوبیا و انواع مغزها مصرف کنید؛ البته حواستان باشد مغزها بدون نمک باشند
این کارشناس تغذیه با تاکید بر این که مصرف بیش از حد هر نوع روغنی دردسرساز است، یادآور می‌شود: مصرف روغن را به حداقل برسانید و در صورت لزوم از روغن زیتون، کنجد، کانولا، ذرت و آفتابگردان استفاده کنید. همچنین فراموش نکنید باید از مصرف کره، خامه، روغن‌های حیوانی و شیرینی‌های خامه‌ای خودداری شود.
وی با اشاره به کاهش مصرف نمک می‌گوید: بهتر است غذا را به کمک چاشنی‌هایی مانند آبلیمو و آب نارنج طعم‌دار کنید و نمکدان را هیچ وقت سر سفره نگذارید. در ضمن فراموش نکنید مصرف سبزیجات و میوه‌های حاوی پتاسیم در کاهش فشار خون و حفظ سلامت قلب شما موثر است؛ موز، طالبی، خرما، کیوی، انبه، پرتقال، کدو حلوایی، سیب‌زمینی، اسفناج پخته و گوجه فرنگی نیز منابع غنی پتاسیم هستند.
وی به مواد غذایی خاصی که مصرف آنها برای افراد مبتلا به فشار خون ممنوع است، اشاره می‌کند و می‌گوید: مصرف ادویه‌های حاوی نمک، سس‌های نمک‌دار، رب گوجه‌فرنگی، خیارشور، ترشی شور، خردل، زیتون پرورده در آب نمک، غذاهای کنسرو شده، سوسیس و کالباس، عصاره آماده گوشت، چیپس و پنیرهای محلی برای افراد مبتلا به فشار خون ممنوع است.
نویسنده : نیلوفر اسعدی بیگی
منبع : روزنامه جام جم 15/11/1390
