جنگ رسانه‌ای غرب و شرق در خیابان‌های سوریه
پیش از این “سرگئی لاوروف”، وزیر خارجه روسیه، آن را رسوایی بزرگی برای سازمان ملل خوانده بود.قطعنامه پیشنهادی اتحادیه عرب با رای قاطع روسیه و چین وتو شد تا کم‌کم زمزمه‌های دخالت خودسرانه آمریکا و تلاش رهبران عرب برای براندازی خاندان اسد شنیده شود.
در این میان اما نمی‌توان نقش سیاست رسانه‌ای و بازی‌های رسانه‌ای شرق (روسیه و چین) و غرب (آمریکا و اروپا) و البته عربی را نادیده گرفت. نگاهی داشته‌ایم به رویکردهای اصحاب رسانه در جهان در برابر وقایع سوریه در هفته گذشته.
رسانه‌های روسیه و چین: سوریه آرام است
روزنامه روسی “مسکو تایمز” یک روز پس از این‌که مسکو، قطعنامه ضد سوری شورای امنیت سازمان ملل علیه سوریه را وتو کرد با انتشار سخنان انتقادآمیز سرگئی لاوروف از رویکرد شتابزده غرب و برخی کشورهای عربی در برابر سوریه، به نقل از وی نوشت: “وقتی به عصبانیت برخی صداهایی که از غرب یا کشورهای عربی نسبت به آنچه در سوریه در حال وقوع است می‌اندیشم این به ذهنم می‌رسد که انسان عصبانی معمولا درست رفتار نمی‌کند.”
خبرگزاری رسمی روسی “ایتارتاس[۱]” نیز یک روز پس از وتوی قطعنامه با پرداختن به سفر سرگئی لاوروف به سوریه در تلاش برای صحه گذاشتن بر تصمیم دولتمردان روس در حمایت از بشار اسد در مطلبی با عنوان”اسد نسبت به مسئولیت خود در برابر شرایط سوریه واقف است” از استقبال رئیس‌جمهوری سوریه برای حل بحران این خبر داد.
اما این تنها رسانه‌های روسیه نبودند که از زاویه سیاست‌های دولت مطبوع خود به اخبار و وقایع سوریه نگاه کردند. “شین‌هوا”، خبرگزاری رسمی چین، نیز ششم فوریه و درست در روز رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد، در خبری با عنوان “۱۶ تن به دست شورشیان مسلح سوری کشته شدند” به نقل از رسانه‌های دولتی سوریه نوشت که حداقل ۱۶ تن از جمله چند کودک در جریان حمله شورشیان مسلح کشته شده‌اند.
شین‌هوا در پایان این خبر نوشت: “دولت سوریه گفته است که بیش از دو هزار سرباز و مامور امنیتی در جریان ناآرامی ماه‌های گذشته به دست شورشیان مسلح کشته شده است و این در حالی است که سازمان ملل تعداد کشته‌شدگان را چیزی بیش از پنج هزار و ۴۰۰ تن اعلام کرده است.”
این خبرگزاری همچنین در همین روز، یک گزارش تصویری از حضور پرتعداد حامیان بشار اسد در میدان مرکزی شهر دمشق منتشر کرد. در تصویر نخست این گزارش، تصویر یک کودک خندان در حالی که پرچم سوریه را در دست دارد در کنار تصویر بشار اسد به چشم می‌خورد که حکایت از آرامش نسبی در این کشور دارد.
شین‌هوا همچنین یک روز پس از وتوی قطعنامه به عنوان رسانه‌ای که اغلب آن را سخنگوی رسمی پکن می‌دانند، علاوه بر پرداختن به سفر لاوروف به سوریه و اعلام حمایت پکن از تلاش‌های مسکو برای حل مسالمت‌آمیز بحران در این کشور، گزارش تصویری از استقبال (به گفته این خبرگزاری) پرشور مردم سوریه از وزیر خارجه روسیه را منتشر کرد. شین‌هوا هیچ اشاره‌ای به جزییات دلیل سفر لاوروف به سوریه نکرد.
رسانه‌های روسی و چینی در طول هفته گذشته همچنان این روند را حفظ کردند. شبکه رادیویی “صدای روسیه” دهم فوریه، چهار روز پس از وتوی قطعنامه، در شرایطی که روسیه و چین به شدت از جانب غرب و برخی کشورهای عربی به دلیل وتوی قطعنامه تحت فشار هستند، به نقل از “آلکسی پوشکوف”، رئیس کمیته روابط خارجی دومای روسیه، غرب را متهم کرد که در مسئله سوریه کاملا جانبدارانه رفتار می‌کند.
رسانه‌های آمریکایی و اروپایی: سوریه متحد پردردسر مسکو و پکن
روزنامه انگلیسی دیلی‌تلگراف اما در چرخشی کاملا فاحش نسبت به رویکرد رسانه‌های چینی و روسی درست یک رو پس از وتوی قطعنامه در خبری با عنوان “رژیم اسد سوگند یاد کرد که شورشیان را شکار کند” با اشاره به ادامه ناآرامی‌ها در این کشور نوشت: “نیروهای امنیتی سوریه به دنبال تصرف مناطق اطراف حمص هستند، جایی که به نوشته این روزنامه معترضان حضوری پررنگ دارند.”
روزنامه انگلیسی تایمز نیز هفتم فوریه در صفحه نخست خود با پرداختن به سفر وزیر خارجه روسیه به سوریه نوشت: “هیات روسی به ریاست سرگئی لاوروف امیدوار است که با ترغیب (دولت) به انجام اصلاحات هرچه سریع‌تر ثبات را به سوریه بازگرداند چرا که نگرانی‌ها از آغاز جنگ داخلی در صورت ادامه وضع موجود در این کشور جدی است. “
اما وقایع سوریه و وتوی قطعنامه شورای امنیت چنان موضع جنجالی بود که روزنامه غیرسیاسی (والبته زرد) سان نیز نتوانست بی‌توجه از کنار آن گذر کند.
روزنامه سان با انتشار تصویری از دو معترض سوری (که یکی از آنان مجروح است) به فراخواندن سفیر انگلیس از سوریه توسط “ویلیام هیگ”، وزیر خارجه این کشور پرداخته و در انتهای مطلب نیز مدعی شده است که بیش از شش هزار تن در جرین ناآرامی‌های ۱۱ ماه گذشته سوریه کشته شده‌اند.
نشریه آمریکایی “واشنگتن پست” نیز هفتم فوریه در ادامه انتقادهای تند و تیز مقام‌های آمریکایی از دولتمردان روس، در مطلبی با عنوان “روسیه در پی هجمه شدید انتقادهای جهانی به سوریه نماینده اعزام می‌کند” نوشت: “روسیه پس از وتوی قطعنامه مجبور شد تا برای بهبود وجهه خود نماینده‌ای را به سوریه بفرستد تا به جهانیان نشان دهد که خواستار پیدا کردن راه‌حلی برای بحران سوریه است.”
واشنگتن پست با اشاره به سفر لاوروف به سوریه به عنوان متحدی استراتژیک و البته پردردسر برای روسیه نوشت: “تلاش‌های دیپلماتیک روسیه برای حل بحران سوریه پس از آن تشدید شده است که برخی کشورها در اعتراض به عملکرد دولت سوریه در برابر ناآرامی‌ها سفرای خود را از این کشور فراخوانده‌اند.”
رسانه‌های عربی و ترکی:سوریه؛ حمام خون!
روزنامه عربی “شرق‌الاوسط”، چاپ لندن، پس از انتقادهای پی‌درپی از چین و روسیه سرانجام نهم فوریه در مطلبی با عنوان “ترکیه آماده است تا از اقدام ناتو علیه سوریه حمایت کند” نوشت که “رجب طیب اردوغان”، نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرده که طرحی را برای بحران سوریه ارائه خواهد کرد. این روزنامه به نقل از برخی منابع ترک مدعی شد که آنکارا (پس از وتوی قطعنامه) تمامی گزینه‌ها علیه سوریه را بار دیگر روی میز قرار داده است!
شرق الاوسط که با نگاهی اجمالی به تیترهای خبری و گزارشی آن به راحتی می‌توان دریافت که تمایلی به ادامه حیات سیاسی بشار اسد ندارد، در همین روز (نهم فوریه) در مطلب دیگری عنوان کرد که روسیه و چین پس از وتوی قطعنامه به دنبال همکاری با اتحادیه عرب هستند.
شبکه خبری الجزیره نیز که مقر آن در قطر است، جمعه و نزدیک به یک هفته پس از وتوی قطعنامه در گزارشی نوشت که نماینده عربستان سعودی در سازمان ملل پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه سوریه میان اعضا توزیع کرد که بر اساس آن طرح اعراب علیه سوریه برای براندازی در این کشور را حمایت کند.
الجزیره در این گزارش آورده است که عربستان در پیش‌نویس این قطعنامه، خواستار حمایت اعضای مجمع سازمان ملل از طرح اعراب برای براندازی در سوریه شده است.
گذشته از مواضع بسیار تند رسانه‌های عربی نسبت به دولت بشار اسد شاید بتوان گفت که تندترین موضع رسانه‌ای علیه سوریه را نه در میان رسانه‌های آمریکایی و اروپایی که در میان رسانه‌های ترکیه‌ای می‌توان دید.
شبکه تلویزیونی تی‌آر تی ترکیه، دو روز پس از وتوی قطعنامه در مطلبی با عنوان “سوریه به دریای خون تبدیل شده است” مدعی حمله نظامیان ارتش به ساکنان شهر حمص شد. این شبکه تلویزیونی همچنین دهم فوریه و در شرایطی که حتی تندترین رسانه‌های غربی نیز به تروریستی بودن حملات شهر حلب که نیروهای امنیتی سوریه در این شهر را نشانه گرفته بودند، اذعان کردند؛ نوشت: “تلویزیون سوریه مدعی کشته شدن ۱۱ تن در حلب شد!”
تی آر تی در این گزارش تاکید کرده است از آنجایی که خبرنگاران خارجی اجازه فعالیت در سوریه را ندارند نمی‌توان صحت این خبر را تایید کرد!
روزنامه ترکیه‌ای “حریت” هم یازدهم فوریه همسو با دیگر رسانه‌های ترکیه‌ای، در جهبه مخالفان اسد و در حمایت از آن‌ها در گزارشی با عنوان “بزرگترین اشتباه مخالفان سوریه” با انتقاد از رویکرد شورشیان و مخالفان رئیس‌جمهوری سوریه بشار اسد نوشت: “زمانی که مخالفت‌ها در سوریه به خشونت کشیده شد بسیاری تصور می‌کردند که رژیم اسد در تنگنا قرار می‌گیرد اما در این شرایط، اسد پیروز میدان خواهد بود چرا که با افزایش آمار کشته‌شدگان در سوریه و احتمال آغاز جنگ داخلی در این کشور، رئیس‌جمهوری سوریه قطعا دست بالا را خواهد داشت به همین خاطر شانس مخالفان برای پیروزی در شرایطی غیرخشونت‌آمیز به مراتب بیشتر بود.”
[۱] این خبرگزاری در دوره اتحاد جماهیر شوروی به نام خبرگزاری “تاس” شناخته شده بود.
بهاره محبی/
منبع : رصد
