لشگركشي عربستان به بحرين اوضاع سياسي منطقه را بهنفع ايران رقم زد
انديشكده آمريكايي كاتو در گزارشي به بررسي اوضاع كنوني خاورميانه و تبعات آن در مناسبات بينالمللي پرداخته مينويسد: اگرچه تمامي دولتهاي غربي رسماً از برپايي دموكراسي در جهان عرب استقبال ميكنند، اما نگران از دست دادن حاكمان مستبد گماشته شده خود كه سالها با آنان ارتباط تنگاتنگ و دادوستد داشتند، هستند. از آنجاييكه آمريكا حمايت چنداني از "معمر قذافي " نميكرد، پذيرش از دست دادن ليبي براي آمريكا آسانتر بود.
* نفت و ثروت آل سعود علت اصلي حمايت آمريكا از عربستان
در ادامه اين گزارش به آزمون اصلي تعهد آمريكا نسبت به برپايي دموكراسي در عربستان سعودي كه يكي از همپيمانان قديمي اين كشور است، اشاره شده و آمده است: ارتش آمريكا و عربستان اوايل ماه مارس بهطور مشترك به تمرين و مانور نظامي پرداختند. رياض به عنوان يكي از توليدكنندگان اصلي نفت، همواره يكي از تكيهگاههاي مهم آمريكا براي تثبيت بازار بينالمللي نفت بوده است. عربستان همچنين از بزرگترين خريداران تسليحات از شركتهاي آمريكايي است. شايد مهمتر از همه اين باشد كه خانواده پادشاهي عربستان سعودي ثروت خود را براي پيدا كردن دوستان بانفوذ و باقدرت در واشنگتن صرف ميكنند.
* 7 هزار شاهزاده ثروت عربستان را چپاول ميكنند
متأسفانه عربستان در اصل توسط يك حكومت ديكتاتوري اداره ميشود. 7 هزار شاهزاده، ثروت جمعيت 27 ميليوني اين كشور را چپاول ميكنند. هيچگونه انتخاباتي در اين كشور برگزار نميشود و آزاديهاي مدني نيز در اين كشور وجود ندارد. مردم عربستان حمايت مالي قابل توجهي از تروريسم كردهاند. با اينحال، مقامات آمريكايي تلاش چنداني بهمنظور ترغيب پادشاهي عربستان به پذيرش اصلاحات دموكراتيك نميكنند. يك مقام رسمي آمريكايي اخيراً در روزنامه "نيويورك تايمز " اظهار كرد: "نه اينكه شاهزادههاي ثروتمند سعودي به ارزشهاي سياسي آمريكا بيعلاقه باشند بلكه حاضر به پذيرفتن آن در كشور خود نيستند. رژيم آل سعود همواره براي صيانت از تخت و پادشاهي خود از هر نوع حربه و نيرويي كه ميتوانسته، استفاده كرده است. اكنون عربستان با اعزام سربازان به همسايه خود بحرين، راهبرد تحميل ارزشهاي آمريكا را در خارج از مرز خود پذيرفته است. رياض قصد دارد تا با فرونشاندن جنبش در حال گسترش دموكراسي در بحرين از حكومت ديكتاتوري آل خليفه محافظت كند.
*واشنگتن بايد به چه ساز و كاري بينديشد؟
خليج فارس مملو از حكومتهاي سلطنتي است كه پادشاهي عربستان سعودي در رأس آنان قرار دارد. پادشاهي عربستان در سال 1932 ميلادي بهوسيله "عبدالعزيز بن سعود " تأسيس شد. كشوري كه با خونريزي و خشونت پا به عرصه ظهور گذاشت. پس از اينكه رژيم سلطنتي سعودي با آمريكا روابط نزديكي برقرار كرد، نفت براي نخستين بار در سال 1938 ميلادي در اين كشور كشف شد. تهديدي كه از سوي اسلامگرايان تندرو گريبانگير خانواده سلطنتي سعودي شده بود، آل سعود را واداشت كه به صورت علني دستورات اسلام اهل تسنن را اجرا كنند اما در خلوت خود به عياشي و بيبندوباري خود ميپرداختند. آل سعود كنترل سياسي مطلق را در اختيار دارد و انتخابات را مغاير با دين اسلام ميداند. تا جايي كه اصلاحات خفيف "ملك عبدالله " مخالفت شديد خانواده سلطنتي را به همراه داشت.
* تزلزل در حكومت آل سعود
آينده رژيم آل سعود متزلزل و نامعلوم است. قدرت در حال حاضر در دست پسران ابن سعود است. اگرچه برادران ناتني خواستار به قدرت رسيدن بر اساس تبار مادري هستند.
ملك عبدالله و وليعهدش هر دو سالخورده و بيمار هستند و تخت پادشاهي به زودي به نسل بعدي خواهد رسيد و بايد به انتظار عواقب غيرقابل پيشبيني آن نشست. اختلافات طايفه اي و منطقه اي را نيز احتمالاً بايد به آن اضافه كرد.
* آمريكا هرگز عربستان سعودي را براي اصلاحات سياسي تحت فشار قرار نداده است
به نظر ميرسد عربستان هدف مشهودي براي آمريكا در دموكراتيك كردن آن باشد. اين در حالي است كه حتي دولت بوش هم در اين خصوص فشار چنداني به عربستان وارد نكرد. در آن زمان هيچ ديداري با مخالفان طرفدار اصلاحات و هيچ انتقادي در ديد و بازديد رهبران آمريكا صورت نگرفت و مقامات سعودي هيچ تمايلي براي اين كار نداشتند.
* دستگيري منتقدان و آمادهباش نيروهاي امنيتي توسط آل سعود
رياض از فوران اعتراضهاي مردمي در خاورميانه به وحشت افتاده بود. امروزه فناوري اطلاعات، آل سعود را در مخفي كردن فساد مالي، سوء مديريت و فقر فراگير مردم كشورش، ناتوان كرده اما آل سعود با بهكارگيري ارتش و گارد ملي كاملاً مسلح از تظاهرات گسترده مردمي جلوگيري كرده است. در برخي از شهرها به ويژه در شرق عربستان كه شيعيان در آن قرار دارند، اجتماعهاي كوچكي شكل گرفته است اما به سرعت متفرق شدهاند. با فراگير شدن اعتراضات در ديگر كشورهاي عربي، ملك عبدالله اعلام كرد كه 36 ميليارد دلار صرف خدمات و رفاه اجتماعي خواهد كرد. آل سعود همچنين منتقدان خود را دستگير كرده و نيروهاي امنيتي خود را در حالت آمادهباش قرار داده است. فقط تعداد كمي از مردم شجاع عربستان در "روز خشم " در اوايل مارس اجتماع كردند.
* عربستان از ديكتاتورهاي كشورهاي عربي حمايت ميكند
عربستان موفقيت كمتري در كاهش سرعت تغيير رژيمهاي خارجي عربي داشت. رياض به پادشاه تونس "زين العابدين بن علي " پيشنهاد پناهندگي داد و از رئيس جمهور مصر يعني حسني مبارك حمايت كرد. آل سعود از اينكه دولت اوباما از مبارك پشتيباني و حمايت نكرد، ناراحت بود و فكر ميكرد آمريكا ميتوانست اين ديكتاتور پير را نجات دهد. حالا عربستان سعودي مستقيماً در بحرين دخالت ميكند. كشور كوچك بحرين 600 هزار نفر جمعيت دارد كه اقليت سنيها بر اكثريت شيعيان حكومت ميكنند. اكثريت مردمي كه از حق رأي محروم بودند، پس از طغيان در تونس به خيابانها ريختند. دولت بحرين در ماه گذشته با خشونت به اين اعتراضها پاسخ داد كه منجر به درخواست معترضان به پايان حكومت سلطنتي آل خليفه شد. واشنگتن بر حقوق جهاني شهروندان بحريني تاكيد كرد اما بهدليل استقرار ناوگان پنجم دريايي آمريكا در بحرين، راه اعتدال را در پيش گرفت. مذاكرات پيشنهادي هم كمك چنداني به آرام كردن خشم مردم نكرد. اعتراضات مردمي در پايتخت و شهرهاي اطراف بحرين مدام در حال گسترش است. بحرين 9هزار نيروي مسلح دارد كه اين تعداد نگرانيهايي را درخصوص ناتواني رژيم در حفظ قدرت بهوجود آورده است. رياض نگران سرايت اعتراضات شيعيان بحرين به اقليت شيعيان استان شرقي عربستان كه به بحرين متصل است، بود. آنها همچنين نگران حمايت ايران از شيعيان كشورهاي عربي بودند.
* مردم بحرين از حضور نيروهاي خارجي در اين كشور خشمگين هستند
عربستان با اعزام 1200 سرباز نظامي و امارات با 800 سرباز كه از سوي آل خليفه درخواست شده بود، به بحرين لشگركشي و هدف از اين اقدام را دفاع از زيرساختهاي اين كشور اعلام كردند. اين در حالي است كه مردم براي حكومت تهديد هستند نه زيرساختهاي دولتي و تأسيسات نفتي. وزير خارجه امارات نيز در سخناني اظهار كرد كه هدف از مداخله نظامي، كمك به دولت و مردم بحرين براي به توافق رسيدن است. اين در حالي است كه لشگركشي عربستان و امارات تنها به آل خليفه كمك خواهد كرد نه مردم.
*اشغالگري عربستان باعث نابودي سلطنت آل سعود ميشود
بحرينيها، نيروهاي خارجي را تلاشي براي ترساندن معترضان ميدانند و واكنش اوليه آنها برگزاري تظاهرات 10 هزار نفري مردم به سوي سفارت عربستان بود كه اين اقدام عربستان را مساوي با اشغال كشورشان ميدانستند. يكي از معترضان به "واشنگتن پست " گفت: ديگر حرفي از مذاكرات نيست. طي 24 ساعت گذشته همه چيز تغيير كرده است. با اعلام حكومت نظامي از سوي آل خليفه و كشته شدن بسياري از معترضان، "جاسم حسين " يكي از اعضاي حزب "الوفاق " گفت: اين اقدام شبيه اعلام جنگ با مردمي است كه در تظاهراتي صلحآميز خواستار احقاق حقوق اساسي خود هستند. اين در حالي است كه تنفر مردم بحرين از حضور نيروهاي خارجي در حال افزايش است . يكي از دانشجويان معترض به "وال استريت ژورنال " گفت: اگر حملهاي از سوي نيروهاي خارجي صورت بگيرد، مردم آماده رويارويي و جنگيدن با آنها هستند. اگر نيروهاي سعودي و بحريني به مردم شليك كنند، خشم مردم برافروخته خواهد شد. اشغالگري رياض به احتمال زياد تحليل خواهد رفت و شايد حتي سلطنت بحرين را نابود كند.
* كشورهاي عربي به ميدان جنگ بين المللي ايران تبديل شدهاند
انقلابگرايي افراطي مردمي كه در ابتدا فقط خواستار اصلاحات بودند ممكن است به ديگر كشورهاي حاشيه خليج فارس نيز سرايت كند. در واقع آل سعود به نفع ايران كار ميكند. رياض ايران را عامل آشوب شيعيان ميداند اما "افشين مولوي " از موسسه آمريكايي "ويدرو ويلسون " طي گزارشي اعلام كرده كه ايران نيروي محركه اين ناآراميها و اعتراضات نيست. جاسم حسين هشدار داد كه متأسفانه دخالت عربستان ممكن است معترضان را به سمت تهران متمايل كند و ما به دنبال اجتناب از اين امر هستيم. اما رياض اين بهانه را به دست ايران داده است كه بحرين و ديگر كشورهاي حاشيه خليج فارس را به ميدان مبارزه بينالمللي خود تبديل كند.
* مداخله نظامي عربستان در بحرين ممكن است به جدايي سنيها و شيعيان منجر بشود
لشگركشي عربستان به بحرين نيز خطر آشفته كردن اوضاع سياسي عراق را به دنبال خواهد داشت. "آيتالله صدر "، رهبر شيعي ضدآمريكايي خواستار تظاهرات عليه اقدام عربستان شده است. حتي آيتالله سيستاني از بزرگترين رهبران شيعه هم كه از دخالت در امور سياسي اجتناب ميكند، از سركوبگري دولت بحرين انتقاد كرده است. مداخله نظامي عربستان حتي ممكن است باعث دوقطبي شدن و جدايي بين سنيها و شيعيان در منطقه شود.
*آيا آمريكا در لشگركشي عربستان به بحرين نقشي داشته است؟
با اينحال دولت آمريكا هرگونه شايعه مبني بر دخالت در لشگركشي عربستان را به بحرين رد ميكند. اين در حالي است كه "رابرت گيتس " وزير دفاع آمريكا پيش از لشگركشي عربستان از بحرين ديدار كرده بود. با وجود فشارهاي موجود، دولت آمريكا از محكوم كردن رياض امتناع كرده و مداخله نظامي عربستان را به معناي هجوم و تجاوز به بحرين نميداند. آمريكا پس از ورود نيروهاي خارجي به بحرين از دولت اين كشور خواست كه با مذاكرات ديپلماتيك و بدون اعمال فشار و خشونت به خواستههاي قانوني مردم بپردازند و به نتيجه برسند. اما واضح و مبرهن است كه حاكمان بحرين و عربستان به دنبال چنين نتيجهاي نيستند.
*عدم حمايت آمريكا از مبارك آل سعود را نگران كرده است
روابط آمريكا و عربستان سعودي در شرايط ناخوشايندي بهسر ميبرد. يك مقام آمريكايي اظهار داشت: آل سعود بركناري مبارك و عدم حمايت آمريكا از وي را به خودشان گرفتهاند و از خود ميپرسند: اگر نفر بعدي ما باشيم بايد چهكار كنيم؟
*پنتاگون دستور خروج وابستگان نظامي را داده است
بزرگترين چالش پيشِروي آل سعود، نامشروع بودن حكومت است. انتظار ميرود آنها هم با مردم خود با بيرحمي بيشتري برخورد كنند. وزير كشور عربستان "نايف ابن عبدالعزيز " نيز در سخناني اظهار داشته كه چيزي را كه با شمشير به دست آوردهايم، با شمشير هم از آن محافظت خواهيم كرد. در صورت وقوع ناآرامي در عربستان، رژيم اين كشور خواهان حمايت آمريكا خواهد شد. آمريكا نيز بهخاطر منافع بسياري كه در اين كشور دارد، به چنين درخواستي پاسخ مثبت خواهد داد. البته حمايت دولت آمريكا از كشوري كه تقريبا تمامي اصولي را كه آمريكا به آنها متعهد است، زير پا گذاشته، سخت و دشوار است. حتي اصلاح كوچكي در اين كشور صورت نگرفته كه آمريكا بخواهد به آن اميدوار باشد. مداخله رياض در بحرين باعث افزايش تهديدها ميشود. پنتاگون به دليل نامعلوم بودن آينده رژيم آل خليفه، دستور خروج وابستههاي نظامي و غيرنظامياني را كه ضرورت ندارد در پايگاه خود حضور داشته باشند، داده است . اگر آل خليفه با كمك عربستان از قدرت محافظت كند، عربستان نوعي تجاوز انجام داده است. آن وقت حمايت غرب از اصول آزادي خواهي بينالمللي چه ميشود؟
* آمريكا از مديريت آشكار خاورميانه دست بردارد
خطر ايران بيش از همه به چشم ميخورد. حمله نابخردانه دولت بوش به عراق يكي از مهمترين ابزارهاي بازدارنده ايران را از صحنه پاك كرد. عربستان سعودي نيز با مداخله نظامي خود در بحرين ابزار قدرتمندي را در اختيار ايران قرار داده است. آمريكا بايد از مديريت دائمي و آشكار خاورميانه دست بردارد و توصيههاي خود را به صورت پنهاني انجام دهد.
*مقامات آمريكايي از آل سعود فاصله بگيرند
دولت آمريكا بيش از همه بايد از تظاهر به دوستي گرم واشنگتن و عربستان دست بردارد و به همكاري در منافع مشترك ادامه دهد. با اينحال مقامات آمريكايي بايد از رژيم آل سعود فاصله بيشتري بگيرند بهويژه در اين زمان كه عربستان اصول خود را با تجاوز به بحرين به اين كشور تحميل ميكند. آمريكا ميتواند اميدوار باشد كه همه چيز در بحرين به درستي پيش رود. اگرچه با توجه به شواهد و قرائن نشاني از نتيجه خوشايند يافت نميشود و نتيجه هرچه باشد، خبري از ثبات يا دموكراسي نخواهد بود.
انتهای پیام/70
