انقلاب اسلامی ایران از ابتدای پیروزی تا کنون با موانع و چالش های متعددی روبه رو شده است. چالش هایی که هر کدام برای منحرف کردن یک انقلاب تمام عیار کافی بود. همواره از داخل جامعه اسلامی و درون مرزهای جغرافیایی آن، آسیب هایی متوجه نظام است.

گاهی نیز این تهدید ها، از بیرون جامعه اسلامی و به وسیله بیگانگان بر آن تحمیل می‌شود. آسیب‌های داخلی به خطرهایی اطلاق می‌شود که ممکن است نظام اسلامی را از درون تهدید کند یا دستکم جلوی رشد آن را بگیرد یا مشکلاتی را در جهت حرکت الهی و انقلابی پدید آورد. این خطرها، گاهی از ناحیه کسانی است که از بازماندگان رژیم سابق به شمار می‌روند یا با انقلاب ضدیت دارند.

چنین مواردی، هم در انقلاب پیامبر اکرم (ص) و هم در انقلاب اسلامی ایران که دنباله همان انقلاب است، مصداق داشته است. به رغم اینکه بیش از 98 درصد مردم این مرز و بوم به جمهوری اسلامی رای دادند، بقایای سلطنت طلبها، مارکسیست ها، توده ای ها، مائوئیست‌ها و احزابی از این قبیل، در اوایل انقلاب هنوز نیز در جامعه حضور فعال داشتند و مشکلاتی را برای نظام ایجاد می‌کردند.در بعد خارجی نیز از ابتدا انقلاب اسلامی ایران با چالش های بسیار روبه رو بود. این انقلاب با شعار استقلال کامل از بلوک شرق و غرب به پیروزی دست پیدا کرد و از همان ابتدا نیز هر دو بلوک درصدد ایجاد مانع در برابر حرکت روبه جلوی آن بر‌‌آمدند.

البته پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بلوک غرب به رهبری ایالات متحده آمریکا عملا وارد میدان تقابل با ایران شد.به عنوان مثال آمریکایی‌ها که از ابتدای پیروزی انقلاب درصدد تحریم ایران برآمدند بر تحریم ها افزودند.

نخستین تحریم آمریکا علیه ایران پس ازتسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران انجام گرفت. به دنبال این موضوع آمریکا متقابلاً چند میلیارد دلار از دارایی های دولت ایران را مصادره کرد. اما پس از آزادی آمریکایی ها این مصادره پایان نیافت و داراییهای ایران تا به امروز ضبط است. در جریان جنگ ایران و عراق، آمریکا تحریم فروش اسلحه علیه ایران وضع نمود. همچنین به دنبال اتهام «حمایت از تروریسم» آمریکا علیه ایران، رونالد ریگان تحریمات کامل تری علیه ایران وضع نمود.البته کاخ سفید طی سال های اخیر بر شدت و حدت این تحریم ها افزوده است و با تمسک به پرونده هسته ای ایران سعی دارد تا این تحریم ها را شدت بخشد.

جنگ تحمیلی نیز نمونه دیگر و واضحی از مقابله غرب با جمهوری اسلامی ایران بود. حقایق حاکی از آن است که برنامه‌های تسلیحاتی و نظامی عراق و ارسال کمک‌های تسلیحاتی به این کشور از سوی اروپا و غرب طی سالهای آغازین جنگ، شتاب بی سابقه‌ای پیدا کرد به گونه‌ای که از آن به عنوان انقلابی در تاسیسات نظامی عراق یاد می‌شود. بی شک مسئله فروش تسلیحات نظامی پیشرفته از سوی غرب و اروپا به عراق طی هشت سال جنگ تحمیلی نقش بلاانکار این کشورها در جنگ را به خوبی نمایان می‌سازد.

براساس گزارش‌های موجود در سال 1366، شبکه تدارکات نظامی عراق در جریان جنگ تحمیلی علیه ایران به نحو بی سابقه و چشمگیری فعال شده بود. نگرانی ناشی از گسترش دامنه‌ جنگ و ضرورت مقابله با برتری ایران موجب شده بود که براساس یک تصمیم همگانی، عراق به طور برجسته و بی سابقه‌ای تجهیز شود.

تنها آمارهای منتشر شده حاکی از آن است که در این مرحله در کمتر از دو سال، فرانسه حدود 6/5 میلیارد دلار و روسیه (شوروی سابق) حدود 3/9 میلیارد دلار اسلحه و تجهیزات نظامی به عراق فروختند. افزون براین، زیربنای صنعتی این کشور از سال 1984(1363 شمسی)میلادی به بعد با 2/14‌میلیارد دلار هزینه تقویت شد. عراقی‌ها توانستند در این روند از شوروی، آمریکا، فرانسه و آلمان تجهیزات و فناوری پیشرفته نظامی خریداری کنند.اقدامات آمریکا علیه ایران به موازات افزایش پیشروی نیروهای ایرانی در مواضع عراقی‌ها، با هدف جلوگیری از پیروزی ایران و شکست عراق تشدید شده و گسترش می‌یافت، زیرا پیروزی ایران در جنگ برای آمریکا غیرقابل قبول بود.

این کشور در نخستین گام ،آشکارا در جهت حمایت از عراق نام این کشور را از فهرست کشورهای به اصطلاح تروریست حذف کرد و طرح‌های گسترده‌ نظامی، سیاسی و اقتصادی اش را برای کمک به عراق در جریان جنگ علیه ایران، تصویب کرد.

شوروی سابق نیز علاوه بر ارسال سلاح به عراق، با ارزیابی از ضعف‌های ساختاری ارتش آن کشور در وضعیت دفاع و حمله، در توسعه‌ نیروهای مسلح عراق و طرح ریزی استراتژی تهاجمی این کشور نیز نقش فعال و محوری داشت. کمک‌های شوروی به عراق حتی در پاره‌ای از مواقع در مقایسه با سایر کشورها بسیار برجسته‌تر و نمایان‌تر بود و تا اندازه‌ تاثیرات سرنوشت سازی بر روند تحولات جنگ داشت. براساس گزارش هفته نامه‌ ”فارین ریپورت“(Foreign Report) چاپ لندن درباره‌ کمک‌های تسلیحاتی شوروی به عراق، روسها از اول ماه

ژانویه‌ 1987 یک قطار هوایی به منظور تحویل اسلحه به عراق به کار انداختند و موشک‌های زمین به زمین با برد متوسط از نوع اسکاد B، تانک‌های جدید تی-72، هواپیماهای میگ23 و میگ 25 که به صورت قطعات جداگانه حمل می‌شد و موشک‌های ضدهواپیما از انواع گوناگون همراه با تکنیسین‌های روسی را به عراق فرستادند.

علاوه بر آن، مسکو چهار فروند هواپیمای سوخت‌رسان از نوع توپولوف 72 برای سوخت‌رسانی از آسمان به هواپیماهای جنگی و بمب افکن‌های عراق به آن کشور تحویل داد.

دیگر کشورهای اروپایی نیز به تناوب کمک های گسترده ای را در جنگ به عراق داشتند.اما نکته قابل توجه آن است که انقلاب اسلامی ایران در تمام این مدت نه تنها در برابر غرب و شرق سرخم نکرد بلکه آزموده تر از گذشته خود را برای مقابله های تازه با قدرت های استکباری آماده ساخت و در نهایت نیز این ایستادگی و مقاومت ملت و رهبری ایران باعث شد تا در بسیاری از مسائل نه تنها ایران دچار ضعف نشود بلکه کشور به سمت جلو پیشرفت کند. تحریم ها شکوفایی علمی و فناوری را پیش آورد و جنگ موجب افزایش توان دفاعی و قدرت بازدارندگی ایران شد.

با این حال امروز ایران قدرتی ویژه در منطقه است و نقش تعیین کننده ای در معادلات خاورمیانه دارد.

منصور محبی نیا

منبع : روزنامه رسالت   25/11/1390