احترام احساس مثبتی از ارج نهادن است
به گزارش شیرازه، فردی که به شخص یا چیزی احترام می‌گذارد، به آن شخص
یا چیز توجه می‌کند و برای آن اندازه‌ای ارزش قائل می‌شود، این ارزش‌گذاری
متعاقباً ممکن است خود را در رفتار و عملکرد احترام گذارنده نسبت به احترام یافته
نمایان کند.
احترام گذارنده معمولاً امتیازها و کیفیت‌هایی را در فرد یا چیزی می‌بیند
و این‌گونه داوری می‌کند که آن فرد یا چیز، سزاوار توجه، پاسخ و ارزش‌گذاری است و
باید ادعای او بر حق و حقوقی را نیز به رسمیت شناخت. با تغییر این امتیازها و
کیفیات ممکن است میزان احترام نسبت به آن فرد یا شی‌ء نیز تغییر یابد.
احترام قائل شدن با توجه کردن همراه است و این توجه داشتن در بسیاری
موارد صرف انرژی یا مسئولیت‌هایی نیز با خود می‌آورد و بنا بر اصل کم کوشی، انسان این
صرف انرژی را زمانی انجام می‌دهد که آن را برای بقای خود یا هماهنگی بهتر با محیط
لازم ببیند.
بنا بر این احترام گذاردن با دوست داشتن تفاوت دارد، دوست داشتن و
علاقه ممکن است در تمایل درونی سرچشمه داشته باشد اما احترام می‌تواند تنها به خاطر
جبر محیط در فرد نهادینه شده باشد.
احترام با رعایت نیز تفاوت دارد، رعایت حداکثر سرعت توسط رانندگان یا
رعایت آتش‌بس مورد توافق توسط دو گروه متخاصم ممکن است رعایت محض باشد و عنصر احترام
در آن‌ها وجود نداشته باشد.
انسان نمی‌تواند بی‌دلیل و استدلال برای شخص یا چیزی احترام قائل شود مگر اینکه دین و سنت وی را مجاب به احترام به مفاهیم و اشیایی کرده باشند و او بدون اندیشیدن در مورد دلیل احترام، بنا به سنت، آن مفهوم یا شی را قابل‌احترام به شمار بیاورد. این نوع احترام، در صورت درک نکردن دلایل اصلی بزرگ داشت سنتی و مذهبی فرد یا شی موردنظر، می‌تواند یک احترام تجویزی به شمار بیاید که ریشه‌دار نیست.
فرد ممکن است در احترام قائل شدن برای شخص یا چیز دیگر به اشتباه
بیفتد و شخص و شئ مورداحترام کیفیت‌های خود را به شکل درست بازتاب نداده باشد یا احترام
گذارنده در ارزش‌یابی کیفیات او به اشتباه افتاده باشد.
دریافت احترام از محیط پیرامون و افراد جامعه به این معنا است که فرد دریافت‌کننده
احترام به احتمال زیاد نه تنها از «نیش‌ها» و تهدیدات احتمالی گروه احترام گذار در
امان خواهد ماند بلکه ممکن است بتواند بر یاری این گروه در تأمین امنیت اجتماعی و
فردی خود نیز تا اندازه‌ای حساب کند. بنا بر این غریزه بقا حکم می‌کند که افراد به‌طور
معمول به دنبال کسب احترام باشند.
برخی افراد، امور و اشیاء خطرناک یا نیرومندند و احترام گذاردن به آن‌ها
ممکن است با ترس، ابهت دیدن، حفاظت از خود، یا تمکین همراه باشد. برخی افراد و
امور دیگر بر ما حکم می‌رانند و پذیرفتن فرمان آن‌ها و پیروی از آن می‌تواند نشانه‌ای
از احترام باشد.
فردی که برای فرد یا چیز دیگری احترام راستین قائل می‌شود ممکن است
بکوشد آن فرد یا چیز را آن‌گونه که سزاوارش است ببیند و نه اینکه با عینک سود و زیان‌های
شخصی خود به آن نگاه کند. بنا بر این احترام گذاردن به فرد یا چیز با بی‌اعتنایی
نسبت به او و فراموش کردن نام و نشان او در تضاد قرار دارد. به این
خاطر برخی افراد یا گروه‌ها می‌کوشند حتی از طریق تهدید و خطر آفرینی در مرکز
توجهات قرار بگیرند و این توجهات و فراموش نشدن‌ها را گونه‌ای احترام به خود به
شمار می‌آورند.
