به گزارش شیرازه، ساخت سلاح تک تیرانداز کالیبر سنگین در ایران چند سالی است که در مدل ها و طراحی های متنوع دنبال شده و با توجه به ساختار پیش بینی شده در سیر طراحی تا تولید این سلاح ها، محصولات گوناگونی از این خانواده تا به امروز تحویل نیروهای مسلح کشورمان شده است؛ صیاد، باهر، شاهر و تک تاب از جمله سلاح های تک تیرانداز جدید ایرانی هستند که در چند سال اخیر طراحی و ساخته شده اند.

آنچه در این موضوع، قابل توجه و تقدیر است آنکه در کشور ما تا حدود یک دهه قبل دانش طراحی و تولید انبوه این گونه سلاح های تک تیرانداز وجود نداشت و بر اساس آنچه که رسانه های غربی و برخی کارشناسان اشاره می کنند، در ابتدا کشورمان تعدادی از سلاح های تک تیرانداز کالیبر سنگین HS.۵۰ را تهیه و وارد خدمت کرد.

البته در سالهای بعد، نمونه ای شبیه به این سلاح اروپایی، امروزه توسط صنایع دفاعی ایران به اسم صیاد تولید شده و در اختیار یگان های نیروهای مسلح قرار گرفته است. این اسلحه از گلوله های کالیبر ۱۲.۷ میلی متری استفاده می کند.

شاهر و تک تاب؛ دو تجربه ایرانی در کالیبر سنگین ها

اما ورود HS.۵۰ به ایران و اقداماتی که به طور خلاصه می توان آنرا مهندسی معکوس نامید، تجربیات زیادی را در اختیار مهندسین ایرانی گذاشت و به نظر می رسد باعث شد تا دو سلاح سنگین "شاهر" ساخت جهاد خودکفایی نزاجا و "تک تاب" ساخت وزارت دفاع با سرعت بیشتری طراحی و ساخته شود. اسلحه تک تیرانداز شاهر یک تفنگ تک تیرانداز ۱۴.۵ میلی متری است که برای نابودی نفرات و تجهیزات دشمن در فواصل دور طراحی و ساخته شده است .


مشخصات این سلاح عبارت از: وزن ۲۲ کیلوگرم، طول ۱۸۵ سانتی متر، ۳ هزار متر برد موثر و ۴ هزار متر برد مفید است. اما صنایع دفاعی ایران به ۱۴.۵ قناعت نکرده و با طرح "تک تاب" رسما یک توپ تک تیرانداز را به نیروهای پیاده خود تحویل داد. سلاح تک تیرانداز " تک تاب " یک سلاح ۲۰ میلی متری است که می تواند بر علیه اهداف بسیاری از جمله خودروهای زرهی، بالگردها، سنگرهای تقویت شده و البته نفرات دشمن در بردهای فراتر از ۲۰۰۰ متر مورد استفاده قرار بگیرد.

باهر؛ سنگین ترین سلاح تک تیرانداز عملیاتی جهان برای سربازان ایرانی

اما جهاد خودکفایی نزاجا در ابتدای سال ۱۳۹۴ از جدیدترین محصول دفاعی خود یعنی سلاح تک تیرانداز باهر با کالیبر ۲۳ میلی متر رونمایی کرد. این سلاح در رزمایش اخیر نزاجا با نام "محرم" نیز تست عملیاتی شد. قبل از پرداختن به باهر ایرانی بهتر است تا نگاهی به کالیبر ۲۳ میلی متر داشته باشیم.

گلوله های کالیبر ۲۳ میلی متر در دنیا به عنوان گلوله سلاح های ضد هوایی و توپ های نصب شده بر روی جنگنده ها به شمار می آیند. معروف ترین گونه این سلاح ها توپ های ضد هوایی ZSU-۲۳ هستند که در کشور ما هم وجود داشته و در سالهای جنگ هم چندین فروند هواپیما و بالگرد متجاوز عراقی را سرنگون کردند. گلوله های این کالیبر را می توان در گونه هایی مثل شدید الانفجار و ضد زره استفاده کرد.

حیدر؛ اولین نیمه اتوماتیک سنگین ایرانی

سلاح هایی که تا به این جا به آنها اشاره شده همگی به صورت تک تیر عمل می کردند و تیرانداز بعد از هر شلیک باید یک بار گلنگدن را کشیده و دوباره سلاح را مسلح کند؛ امری که مسلما وقت گیر است. طبیعتا بعد از هر بار مسلح کردن نیز، باید یک بار دوباره برای هدف گیری زمان صرف شود که در مجموع باعث کاهش سرعت واکنش به تهدیدات توسط تیرانداز می شود.

اما سلاح تک تیرانداز حیدر که به تازگی توسط نزاجا از آن رونمایی شده یک گونه نیمه اتوماتیک است که بعد از هر شلیک، عمل خارج شدن پوکه و مسلح شدن دوباره سلاح به صورت خودکار انجام می شود. در بین سلاح های کالیبر سنگین ایرانی حیدر اولین سلاح با این قابلیت به شمار می آید. اما مزایای شلیک نیمه اتوماتیک خصوصا با یک سلاح کالیبر سنگین چیست ؟

در ابتدا بهتر است نگاهی به مشخصات اعلام شده این سلاح جدید ایرانی داشته باشیم. "حیدر" یک سلاح تک تیرانداز است که از گلوله های کالیبر ۱۲.۷ میلی متری استفاده کرده و با یک خشاب که به نظر  می رسد ظرفیت  ۵ تیر را دارد، مسلح می شود. برد مفید این سلاح ۱۶۰۰ متر، برد مؤثر ۲۰۰۰ متر و حداکثر برد آن ۳۰۰۰ متر بوده و از مهمات مخصوص رسام و دودزا استفاده می‌کند.

وزن این سلاح تک‌تیرانداز، بدون خشاب و متعلقات ۱۱.۵ کیلوگرم و وزن آن با کلیه متعلقات ۱۷.۵ کیلوگرم است. طول لوله سلاح ۸۱.۲۸ سانتی‌متر، طول بدنه آن ۳۳.۶ سانتی‌متر و طول سلاح بدون متعلقات ۱۱۴ سانتی‌متر است که این میزان با تمام متعلقات به ۱۳۴.۸۶ سانتی‌متر می‌رسد. عمر لوله این سلاح حدود ۵ هزار گلوله و سرعت ابتدایی آن ۱۷۳۴ متر در ثانیه است.

راه حل جدید برای مقابله با خودروهای انتحاری داعش

اصولا سلاح های کالیبر ۱۲.۷ میلی متر در دنیا به عنوان سلاح های ضد مواد شناخته می شوند و کارایی اصلی آنها مقابله با اجسام سخت مثل خودروها، زره پوش های سبک و سنگرهای بتونی است. اما تجربیات نبردهای بیش از یک دهه اخیر، یک کارایی بسیار ویژه را برای این دست از سلاح ها عیان کرده است و آن هم، مقابله با خودروهای انتحاری است. در نبردهای جدید منطقه خصوصا در جریان مقابله با گروه های تروریستی در عراق و سوریه، شاهد استفاده گسترده این اشرار و تروریست ها، از خودروهای انتحاری هستیم که البته در بسیاری از موارد نیز خودروهای مذکور زره پوش هستند.

طبیعی است که مورد اصابت قرار دادن و متوقف کردن یک خودرو با سلاح های انفرادی مجهز به کالیبر ۷.۶۲ یا ۵.۵۶ نیازمند هدف گیری بسیار دقیق برای از بین بردن راننده به صورت سریع یا انهدام موتور خودرو است که در مورد دوم در بسیاری از موارد حتی با چندین گلوله کالیبر متوسط و سبک هم این کار امکان ندارد.

اما گلوله ۱۲.۷ میلی متری با توجه به سرعت دهانه بالا و انرژی قابل توجه، در زمان برخورد به هدف به راحتی امکان نفوذ در بدنه این خودروها و حتی زره پوش ها را نیز دارد. البته باید توجه داشت که در این جا مسئله دیگری هم رخ می دهد.

در سلاح های تک تیر مثل سری صیاد، رزمنده ایرانی بعد از هر شلیک زمانی را باید برای مسلح کردن و هدف گیری مجدد صرف کند در حالی که در سلاح های نیمه اتوماتیک مثل "حیدر" می توان به سرعت، تعداد بیشتری از گلوله های مورد نظر را به سمت هدف روانه کرد و این یعنی شانس بیشتر برای اصابت به هدف و توقف آن.

در مقابله با نیروهای پیاده دشمن که در پشت دیوارهای مستحکم سنگر گرفته اند، زره پوش های سبک، بالگردها و طیف بسیار گسترده ای از اهداف دیگر در نبرد زمینی نیز سلاح "حیدر" می تواند کارگشا باشد که همین طیف وسیع کاربرد، نشان می دهد متخصصان ارتش با درک مناسب از نیازها و ضرورت های تجهیز یگان‌ها و سرپنجه های این نیرو، چنین سلاحی را طراحی و ساخته اند.

در عین حال، علاوه بر نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران، می توان امید داشت و گمانه زنی کرد که چنین سلاح قدرتمند و مدرنی، در اختیار نیروهای محور مقاومت و ارتش‌های دوست نیز قرار گرفته و با آن، هر چه بهتر و البته سریعتر با تهدیدات گروه های تروریستی خصوصا در بحث مهمی چون خودروهای انتحاری مقابله کرد.