گفتگو با شمرابن ذالجوشن بزرگترین تعزیه میدانی کشور:
تعزیه بهانه ای برای نوکری حضرت ارباب است/ دوستان اسم مرا در گوشی شمرابن ذالجوشن سیو کرده اند!
تعزیه صحرا رود فسا که بزرگترین مراسم در نوع خود در کشور به حساب می آید با حضور انبوه عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) همه ساله در تپه های صاحب الزمان روستای صحرارود برگزار می گردد. به سراغ یکی از هنروران این گروه ائینی نمایشی رفتیم تا بیشتر با او، تعزیه و شرایط این کار صحبت کنیم.
اشاره: نمایش پل کارون اقتباسی از زندگی شهید شاهرخ ضرغام معروف به حر انقلاب است که در یک بستر تاریخی ۴۵ روزه بعد از سقوط خرمشهر روایت میشود. نمایش «پل کارون» امسال در جشنواره سراسری میثاق ارتش جمهوری اسلامی ایران خوش درخشید و توانست در ۵ بخش حائز رتبه برتر شود.
این نمایش که تنها نماینده استان فارس در این جشنواره بود در بخش بازیگری مرد آقای روح‌الله رحیمی رتبه دوم، در بخش نویسندگی و کارگردانی بهرام میرزایی رتبه سوم و گروه نمایش پل کارون به عنوان گروه برتر نظم و اخلاق در این جشنواره معرفی شدند.
از پیشینه اجرای تعزیه‌خوانی در روستای صحرارود برایمان بگویید؟
طی این سالها در تعزیه کدام نقشت را بیشتر دوست داشته ای؟
امسال چه نقشی را ایفا می کنی؟
برای انتخاب موضوع تعزیه از چه مولفه‌هایی استفاده می‌کنید؟
این نمایش که تنها نماینده استان فارس در این جشنواره بود در بخش بازیگری مرد آقای روح‌الله رحیمی رتبه دوم، در بخش نویسندگی و کارگردانی بهرام میرزایی رتبه سوم و گروه نمایش پل کارون به عنوان گروه برتر نظم و اخلاق در این جشنواره معرفی شدند.
با روح الله رحیمی بازیگر استان فارسی این اثر که امسال موفق به کسب مقام دوم بازیگری جشنواره نیرو هوایی ارتش و دوم بازیگری جشنواره تئاتر کل ارتش شده است پیشنهاد گفتگو می دهیم.رحیمی عنوان می کند درگیر تمرین تعزیه صحرارود به عنوان بزرگترین تعزیه میدانی کشور است.
حالا بهانه های مان تکمیل و فرصت مغتنم می شود. پیشنهاد گفتگوی مجازی ما را می پذیرد. گفتگوی مجازی ما که در گیر و دار تمرین ها انجام شده است در مقابل دیدگان شماست:
برای شروع صحبت لطفاً خودتان را برای مخاطبان شیرازه معرفی کنید؟
روح الله رحیمی، متولد ۱۳۶۱ ، روستای فرهنگی صحرارود
پس متولد روستای صحرارود معروف هستید، برایمان از روستای صحرارود و پیشنیه هنر در این روستا بگویید؟
صحرارود، واقع در ۸ کیلومتری شهر فسا و جزء روستاهای پیشتاز فرهنگی کشور است. 80 شهید را تقدیم انقلاب کرده و حالا سالهاست دیگر همه می دانند بزرگترین تعزیه میدانی کشور در ماه محرم در این روستا برگزار میشود. در زمینه هنر پیشکسوت سینما و تلویزیون مرحوم باقر صحرارودی هم اهل روستای ما بودند. صحرارود میزبان جشنواره استانی شعر روستا نیز بوده است.
از پیشینه اجرای تعزیه‌خوانی در روستای صحرارود برایمان بگویید؟
یادش بخیر مرحومه مادربزرگم تعریف می کرد که نقش حضرت رقیه را در تعزیه بازی می کرده،است . پیشنیه تعزیه در روستای فرهنگی صحرارود به بیش از 250 سال پیش می رسد. نسل اندر نسل مردم این روستا کار تعزیه خوانی را انجام می دانند و از سال 80 با سبک فعلی و به صورت میدانی کار این تعزیه خوانی را انجام می دهند.
تعزیه صحرارود سال ١٣٨٢ در فهرست آثار معنوی به ثبت رسیده و سال 92 توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان بزرگ ترین تعزیه میدانی کشور ثبت شده است.
چه شد به سمت تئاتر رفتید؟
در محله ما از قدیم تعزیه و تئاتر اجرا می شد و با استقبال زیادی هم روبرو بود، من هم چون علاقه زیادی داشتم وقتی به خانه می آمدم هرچه دیده بودم را اجرا می کردم که در نهایت با شکستن چیزی یا ضربه خوردن خودم تموم می شد!(با خنده)
تا اینکه اولین بار کلاس دوم راهنمایی توسط ابراهیم قربانی، محمد جواد یوسف پور و هادی پرهیزکار به گروه تئاتر مدرسه دعوت شدم؛ همان سال مجدداً توسط آقایان حمید حیدری و روح اله محبی به گروه تئاتر پایگاه هم دعوت شدم، برایم چیز کمی نبود چون صحرارود واقعاً نیروی فرهنگی پای کار زیاد دارد.
سال بعد یک معلم ریاضی به مدرسه ما آمد که تئاتر کار می کرد بنام مجید زارع که خیلی چیزها را از ایشان یاد گرفتم.
ورودم به تئاتر و تعزیه درواقع از دوران مدرسه بود.
ورودتان به تیم اصلی بازیگران تعزیه صحرارود از کی بود؟
سال ۱۳۸۲ از طرف مجتبی(بهمن)دستان تهیه کننده تعزیه بزرگ صحرارود پیشنهاد بازی در تعزیه شد و تا حالا خدا کمک کرده نوکری آقا امام حسین(ع) را از این طریق داشته باشم.
یکی از دوستان به شوخی میگفت چون تئاتر کار می کردم هیئت اجرایی گفته بودند این روح الله هم گنده هست هم صدایش وحشتناک ، همین به درد نقش شمر می خورد!
برخورد مردم بعد از اجرهایی که تاکنون داشته اید چطور بوده؟ و با کدام نقش بیشتر تو را می شناسند؟
بیشتر همیشه لطف داشته اند و من را به نام شمر می شناسند! با وجود اینکه موافق خوان هم بوده ام ولی خب نقش شمر را بیشتر پسندیده اند. خوشحالم که مورد رضایتشان بوده است.
تقریبا عادی شده و بعضی از دوستان به شوخی شمر صدایم می زنند و من هم برمی گردم میگویم: جان
یکی از دوستان اسم مرا در گوشی شمرابن ذالجوشن سیو کرده اند!
طی این سالها در تعزیه کدام نقشت را بیشتر دوست داشته ای؟
نقش حضرت حر، چون دوماه بعد که برای اولین بار به کربلا رفتم و گنبد را که دیدم همان دیالوگها را خواندم
سلام ای سید و مولای عالم
گرفتارم نگاهی کن به حالم...
امسال چه نقشی را ایفا می کنی؟
انا یزیدابن معاویه ابن ابوسفیان / خداوندگار جام و باده مقام بی پایان
طی این سالها مشوق شما در این راه چه کسانی بوده اند؟
مشوق های من مرحوم پدرم، خانواده و اهالی هنردوست صحرارود و دوستانم بودند.
مدیریت تشکیلات و تیم تعزیه صحرارود به چه صورت است؟
مدیریت این تشکیلات به صورت هیئت امنایی است و تحت نظر پایگاه مقاومت کربلا و حضرت زهرا(س) فعالیت می کند.
برای انتخاب موضوع تعزیه از چه مولفه‌هایی استفاده می‌کنید؟
واقعاً واقعه ی کربلا پر از درس است. انتخاب موضوع به عهده یک کارگروه است که سعی می کنند موضوعی متناسب و به روز را انتخاب کنند و طی سالیان گذشته با توجه به بیانات مقام معظم رهبری درطول سال موضوع انتخاب شده است.
بعد از انتخاب موضوع کارگروه تحقیق که اساتید دانشگاه های فسا،شیراز، تهران و قم هستند شروع به کار می کنند تا در نهایت، نمایشنامه به قلم استاد سیمکانی به رشته تحریر در بیاید.
مراحل تحقیق و استخراج از منابع و انتخاب فرم اجرا در هر سال به چه صورت انجام میشود و چه افرادی بر آن نظارت دارند؟
این کار توسط اساتید تاریخ اسلامی، مداحی، طراحی ، تئاتر، موسیقی و ورزش های رزمی و... که اعضای آن همگی خبره کار و استاد حرفه خودشان هستند.
برایمان درباره کارگروه‌ها و واحدهای فعال در برنامه تعزیه بیشتر توضیح بدهید؟
کارگروه های مختلفی کار تعزیه را پیگیری می کنند. 16 کمیته تخصصی از تحقیق و طراحی دکور، گرفته تا عوامل فنی و هنروران که در مجموع امسال حدود 1200 نفر مجموعه را یاری می کنند که تماماً از اهالی روستای فرهنگی صحرا رود هستند.
برای اجرای برنامه در این مقیاس از چه زمانی فعالیت خود را شروع می‌کنید؟
به جد می توانم بگویم از فردای اجرای تعزیه. همین امسال بعد از اجرا برای آشنایی بیشتر با تعزیه های سنتی سفری داشتیم به خوانسار که خیلی تجربه خوبی بود.
خاطره ای از نقش هایی که در تعزیه بازی کرده اید؟
همه اش خاطره هست. تعزیه بهانه ای برای نوکری حضرت ارباب است.
تعزیه در بین مردم روستای صحرارود چه تاثیری داشته است؟
تاثیری که تعزیه بر روی مردم صحرارود داشته به نظرم در مرحله اول ایجاد اتحاد و یکدل شدن مردم است. از چندماه قبل از محرم در روستا وحدتی برای برگزاری و میزبانی تعزیه ایجاد میشود که مثال زدنی است.
خیلی ها دیگر ساکن صحرارود نیستند و حتی به استانهای دیگر رفته اند اما تعزیه باعث شده همه به طریقی به روستا برگردند و گوشه ای از کار را بگیرند. دوم ارتقاء جنبه های دینی و اخلاقی بچه های روستاست.
صحرارود بعد از اجرای تعزیه با سبک جدید خود، دوتا شهید مدافع حرم مدافع وطن تقدم کرده است. که این عزیزان از اعضای تعزیه بودند.
تعزیه باعث شده روستا در سطح استان به اسم روستای فرهنگی صحرارود شناخته شود.
نکته دیگر اینکه در روستا و حتی منطقه شاهد کاهش جرم و جنایت بوده ایم تا جایی که شورای حل اختلاف روستا تعطیل شده است.
اجرای تعزیه میدانی چند ساعت زمان می‌برد و هر ساله چقدر بازدیدکننده دارد؟
تعزیه در زمینی به مساحت 25 هکتار اجرا و حدود یک ساعت طول می کشد. به عبارتی زحمات یکساله کل گروه را مردم در یک ساعت می بینند.
سوالات را کمی شخصی تر کنیم تعزیه چه تاثیری در زندگی شخصی ات داشته است؟
امام حسین خیلی دستم را گرفته به جای اینکه مچم را بگیرد. آدم خودش خیلی چیزها را می فهد. خیلی لطف ها را درک میکند. چیزهایی که شاید دیگران متوجه نشوند. یا حتی خیلی وقت لطف اهل بیت طوری است که ممکن است خود فرد هم متوجه نشود.
من هم سعی کرده ام بخاطر اینکه اسم تعزیه را یدک می کشم حداقل حفظ ظاهر کنم.
از چه سالی به شیراز نقل مکان کردید؟
سال ۸۳ به خدمت سربازی رفتم و بلافاصله بعد از خدمت برای کار به شیراز مهاجرت کردم.
مشکلات کار و زندگی، مسافت زیاد باعث نشده قید تعزیه را بزنی؟
همه مشکل دارند. به نظرم تعزیه مشکل گشاست. انشالله که توفیق فعالیت در این راه را داشته باشم. همیشه هم خدمتی ها و همکارانم نهایت همکاری را کرده اند تا من به تمرین ها ، جلسه ها و اجراهایم برسم
به عنوان سوال آخر بفرمایید اداره فرهنگ و ارشاد تاکنون از تعزیه خوانها تقدیر و تجلیلی داشته است؟
چند سال پیش یکی از رسانه های محلی بعد از مراسم مفصل تجلیل از فعالین نمایش شهر، مطلبی را منتشر کرد که چرا از تعزیه که پر مخاطب ترین و رسانه ای ترین هنر شهرستان است تقدیر و تجلیل نشده است. در آن مقطع رئیس اداره ارشاد که هنوز هم در رئیس هستند گفتند به خاطر تعداد زیاد تعزیه خوانها در این برنامه فرصت وجود نداشته و قرار است بعد از محرم و صفر در برنامه ای مفصل این کار صورت بگیرد. الان حدود شش سال است منتظر این وعده هستیم!
چند سال پیش یکی از رسانه های محلی بعد از مراسم مفصل تجلیل از فعالین نمایش شهر، مطلبی را منتشر کرد که چرا از تعزیه که پر مخاطب ترین و رسانه ای ترین هنر شهرستان است تقدیر و تجلیل نشده است. در آن مقطع رئیس اداره ارشاد که هنوز هم در رئیس هستند گفتند به خاطر تعداد زیاد تعزیه خوانها در این برنامه فرصت وجود نداشته و قرار است بعد از محرم و صفر در برنامه ای مفصل این کار صورت بگیرد. الان حدود شش سال است منتظر این وعده هستیم!
نظرات بینندگان
