گزارش «شیرازه» از وضعیت طلاق در استان فارس/ آمارها و فاکتورها چه می‌گویند؟
یک کارشناس ارشد مشاوره خانواده در شیراز با استناد به سایت ثبت احوال استان فارس که به ظاهر دقیق‌ترین آمار را ارائه می‌دهد، گفت: طبق سامانه ثبت احوال استان، در بهار ۱۳۹۹ حدود ۶۹۵۱ ازدواج و ۱۹۳۶ طلاق در استان به ثبت رسیده است، یعنی از هر شش ازدواج یک مورد آن منجر به طلاق شده، همچنین در تابستان سال جاری نیز ۹۶۳۸ ازدواج و ۲۷۱۵ طلاق ثبت شده است.
به گزارش سرویس اجتماعی شیرازه، انسان‌ها در فراز و نشیب‌های زندگی همواره از دردها و آسیب‌های بسیار رنج برده‌اند و همیشه در جستجوی راهی برای یافتن علل و انگیزه های آن بوده اند به همین دلیل علمی پدید آمد به نام آسیب شناسی اجتماعی که عبارت است از مطالعه و شناخت و ریشه یابی بی نظمی های اجتماعی، در واقع می توان گفت آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد، فقر، بیکاری، خودکشی، طلاق و... همواره بر اثر بروز ناهنجاری هایی در بخشی از جامعه و یا خانواده به وجود می‌آید.
برای بررسی و یافتن راهکارهایی در جهت پیشگیری و مقابله با آنها ابتدا باید به مطالعه پیرامون آن ناهنجاری و آسیب پرداخت، به همین خاطر در این گزارش ابتدا به بررسی مفهوم طلاق و انواع آن می پردازیم و سپس به سراغ علل به وجود آورنده آن و راهکارهای موجود در جهت کاهش طلاق در جامعه می رویم.
طلاق چیست؟
طلاق کلمه عربی است که از واژه تطلیق گرفته شده است که به معنای گسستن پیوند زناشویی و در زبان فارسی به معنای جدایی است، طلاق به معنی پایان قانونی ازدواج و جدا شدن زن و شوهر از یکدیگر است و معمولاً وقتی اتفاق می افتد که استحکام رابطه زناشویی از بین می‌رود و میان زن و شوهر ناسازگاری و تنش به وجود می آید.
انواع طلاق
اگرچه در قانون مدنی و بر اساس ماده ۱۱۴۳ طلاق بر دو قسم بائن و رجعی دسته بندی می شود اما از گذشته های دور، نوع دیگری از ارتباط بین زن و شوهر وجود داشت که بنا به اجبار و معذوریت هایی که دارند مجبور به کنار هم زیستن هستند اما در اصل به لحاظ عاطفی هیچ وابستگی به یکدیگر ندارند که به این نوع طلاق، طلاق عاطفی گفته می شود که متاسفانه در سال های اخیر بیشتر از گذشته شاهد آن هستیم.
طلاق عاطفی
امروزه به دلیل مشکلات اقتصادی و دید افراد جامعه نسبت به خانواده هایی که طلاق در آنها انجام شده و همچنین عدم امنیت زنان مطلقه، طلاق رسمی کمتر انجام می‌گیرد و خانواده‌هایی که دچار مشکلات و تنش می باشند، ترجیح می‌دهند در کنار هم اما دور از هم زندگی کنند که این موضوع باعث رواج نوع دیگری از طلاق به نام طلاق عاطفی شده که زن و شوهر رسماً و شرعاً زیر یک سقف با هم زندگی می کنند اما هیچ گونه روابط عاطفی و زناشویی با یکدیگر ندارند.
اگر چه زوجین به دید خود بنیان خانواده را حفظ کرده و مانع سردرگمی فرزندان خود بین پدر یا مادر شده‌اند اما این نوع طلاق ها خطراتی بس جدی‌تر برای خانواده و فرزندان به دنبال دارد چرا که عدم وجود و محبت بین والدین باعث سردی آنها شده و قطعاً ارتباطی کلامی و مشورت و همفکری بین آنان از بین می‌رود که این خود باعث بروز مشکلات روانی و عاطفی فرزندان در جامعه می گردد.
وقتی فرجام یک ازدواج منجر به طلاق می شود نتیجه و اثرات آن تا حد زیادی مشخص است اما در خانواده‌هایی که شکل ظاهری خود را حفظ کرده و والدین هنوز به طور صوری کنار هم زندگی می کنند طلاق عاطفی به وجود آمده که گاه اثرات بسیار مخربی بر روی فرزندان به جا می گذارد.
به نظر می رسد که در طلاق قانونی همه اعضای خانواده تکلیف خود را روشن دانسته و دچار استیصال کمتری هستند در حالی که این گمگشتگی در طلاق عاطفی ادامه دارد و عموماً ماهیت وجودی فرزندانی که در محیط خالی از محبت بزرگ می شوند به وسیله سنجش میزان عقب ماندن آنها از سیر تکاملی رشد تبیین می شود.
پس از بررسی انواع طلاق لازم است به بررسی راهکارهای کاهش طلاق و یا علل و عوامل دخیل در این پدیده تلخ بپردازیم.
اما قبل از بررسی علل و عوامل و راهکارهای طلاق به نظر می رسد پاسخ به چند سوال از سوی خانواده‌ها ضرورت بسیاری دارد سوالاتی که هر خانواده اگر قبل از تصمیم به جدایی کمی بر روی آنها فکر کند ممکن است مسیر تصمیم‌گیری و زندگی آنها به کلی تغییر پیدا کند.
آیا طلاق تنها راهکار برای حل اختلاف زوجین به شمار می‌رود؟
در مسئله طلاق زن بیشتر دچار آسیب می‌شود یا مرد؟
تاثیرات طلاق بر روی فرزندان به چه صورت است و آیا آنان دچار اختلالات رفتاری می شوند؟
قطعاً پاسخ به این سه سوال در تصمیم گیری خانواده ها نقش بسیار مهمی ایفا می کند چرا که در مسئله ای مثل طلاق تنها طرفین نیستند که آسیب می بینند بلکه آسیب جدی اول معطوف فرزندان و سپس اطرافیان و در نهایت جامعه است، پس لازم است قبل از هر تصمیمی مشورت و گفتگو با صاحب نظران این حوزه انجام شود.
طلاق مرگ تمدن کوچک خانواده است
به گفته برخی از جامعه شناسان هر طلاق مرگ تمدن کوچک خانواده است زیرا هر انسانی قبل از ورود به جامعه و تاثیرپذیری از محیط پیرامون خود در خانواده زندگی می کند که خود جامعه کوچک است و نهادی است که در آن بنیان و ریشه اصلی شخصیت فرد شکل می گیرد پس می توان گفت شیوه زندگی گفتار و رفتار والدین در شکل‌گیری فرهنگ و تمدن فرزندان نقش بسزایی دارد.
قطعاً وجود تنش ها مشاجرات و لحن گفتار والدین قبل از طلاق در خانواده تاثیرات مخربی را در به وجود آمدن فرهنگ شخص ایجاد می‌کند که با طلاق و جدایی والدین از یکدیگر این تمدن به طور کامل از بین رفته و به نوعی طلاق والدین منجر به مرگ تمدن کوچک می شود که قبل از به ثمر نشستن محکوم به نابودی است.
اگر چه بررسی و واکاوی تاثیرات منفی و مخرب طلاق بر روی فرزندان از اهمیت بسیاری برخوردار است اما از آنجا که پرداختن به این مبحث مهم نیاز به مجال کافی دارد و در یک گزارش نمی توان به آن پرداخت لذا به سراغ یک مشاور خانواده رفته و پیرامون علل طلاق و راه کارهای پیشگیری از این پدیده شوم به گفتگو نشستیم.
در استان فارس به ازای هر شش ازدواج یک طلاق رخ می دهد
محمد آشوری کارشناس ارشد مشاوره خانواده در پاسخ به درخواست خبرنگار شیرازه مبنی بر ارائه آمار طلاق در استان فارس با توجه به پرونده هایی که به این مرکز مراجعه میکنند، گفت: به عقیده بنده به آمارهای ارائه شده از سوی سامانه ثبت احوال و دیگر مراجع ذی ربط چندان نمی توان اعتماد کرد زیرا هیچ وقت یک آمار دقیق و درست ارائه نم شود.
وی با استناد به سایت ثبت احوال استان فارس که به ظاهر دقیق ترین آمار را ارائه می دهد، عنوان کرد: طبق سامانه ثبت احوال استان، در بهار ۱۳۹۹ حدود ۶۹۵۱ ازدواج و ۱۹۳۶ طلاق در استان به ثبت رسیده است، یعنی از هر شش ازدواج یک مورد آن منجر به طلاق شده، همچنین در تابستان سال جاری نیز ۹۶۳۸ ازدواج و ۲۷۱۵ طلاق ثبت شده است.
این مشاور خانواده با اشاره به اینکه وقتی دقت می‌کنیم می‌بینیم نرم و فرایند آمارگیری دقیق نیست، اظهار کرد: باید ببینیم در چه سالی آن ازدواج ثبت شده و ازدواج ها بر اساس چه فاکتورهایی اتفاق افتاده و یا طلاقی که انجام شده ازدواج آن در چه سالی صورت گرفته است و همین عوامل باعث شده که خروجی آمارها غیر قابل اعتماد باشد.
آشوری با بیان اینکه وقتی حرف از ازدواج و طلاق زده می شود باید ابتدا سال ازدواج ها را بررسی کنیم و سپس در گام بعدی ببینیم چه علل و عواملی باعث طلاق در آن ازدواج ها شده است، تصریح کرد: باید دید در راستای کاهش طلاق ها در کشور و استان فارس چقدر متناسب با واقعیت‌های جامعه حرکت کرده ایم.
طلاق دغدغه مسئولین شده اما اقدامات خروجی مناسبی ندارد
وی با بیان اینکه طلاق دغدغه همه مسئولین و مردم شده اما متاسفانه هیچ کجا اقدام مثمرثمر و موثری انجام نمی‌شود، گفت: همه ادعا می کنند که میخواهیم طلاق را کاهش دهیم و در حال انجام اقدامات مناسبی هستیم اما در عمل می‌بینیم که خروجی اقدامات چندان قابل قبول نیست و همچنان این اتفاق روز به روز بیشتر می شود، ازدواج هایی شکل می گیرد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن منجر به طلاق می شود.
سواد های ارتباطی زوجین بسیار پایین است
این مدرس مراکز مشاوره قبل از ازدواج با بیان اینکه چند فاکتور مهم و جدی سنگ بنای تمام طلاق های کشور و استان فارس است، گفت: اول اولین فاکتور این که سواد های ارتباطی زوجین بسیار پایین است، یعنی زوج های ما سواد و مهارت های کافی برای ارتباط با یکدیگر را ندارند و یا مهارتهای ساده ده گانه زندگی بین بسیاری از زوجین آنقدر ضعیف است که آنها را دچار ضعف کرده است، به گونه ای که برخی از زوجین حتی یک دیالوگ ساده زن و شوهری را نمی توانند به راحتی بیان کنند و همین امر باعث شده که بسیاری از روابط بین یک زن و شوهر دچار چالش شود.
پایین بودن سواد عاطفی دومین علت طلاق در جامعه
آشوری در ادامه دومین فاکتور را پایین بودن سواد عاطفی بین زوجین عنوان کرد و افزود: نداشتن سواد عاطفی یکی از معضلات امروز جامعه است، حتی در فرایندهای آموزشی در مدارس می‌بینیم که هیچ آموزش درستی به فرزندان ما داده نمی‌شود که بُعد عاطفی را در آنها رشد دهد و سطح آگاهی افراد را نسبت به خودشان بالا ببرد.
وی تصریح کرد: اگر افراد نسبت به عواطف و احساسات فردی خود آشنایی داشته باشند می توانند در ارتباط با دیگران نیز این عواطف را به کار برده تا دچار مشکلات و چالش‌های جدی نشوند.
نداشتن سواد رسانه‌ای فاکتوری مهم در جدایی زوجین
این کارشناس خانواده نداشتن سواد رسانه ای را به عنوان سومین فاکتور و یا عامل طلاق های امروز جامعه دانست و ادامه داد: پایین بودن سواد رسانه یکی از عوامل مهم طلاق است چون امروزه درصد زیادی از افراد جامعه بدون اطلاع و آگاهی کافی در فضای مجازی سیر می کنند و همین امر موجب بروز مشکلاتی می شود.
آشوری از اینستاگرام به عنوان بمب تخریبی خانواده‌ها یاد کرد و افزود: این فضا باعث شده که سبک زندگی خانواده ها عوض شده و سبک زندگی ها وارداتی شود.
وی به سرانه ناچیز مطالعه در کشور اشاره کرد و گفت: متاسفانه شاهد هستیم که آمار مطالعه در کشور ما بسیار پایین است به طوری که در سالهای اخیر آمار سرانه مطالعه در کشور به ازاء هر نفر ۱۵ دقیقه در سال است که متاسفانه همین امر موجب شده که سواد رسانه ای و اطلاعات خانواده ها آن چنان در سطح پایین قرار گیرد که دچار مشکلات زیادی شوند، چون بیشتر اوقات خانواده ها در فضایی سپری می‌شود،که انواع و اقسام اطلاعات نادرست به خورد آنها داده می‌شود و همین موضوع نیز می تواند تاثیر قابل توجهی بر روابط زوجین و ارتباط اعضای خانواده بگذارد.
به عقیده این کارشناس ارشد مشاوره خانواده؛ فضای مجازی با خوراک های متنوع و بسته بندی های فانتزی و شیکی که به جوانان ما ارائه می دهد، خوراک فکری آنها را مهیا کرده و سیر فرهنگی و سبک زندگی کردن خانواده را آنگونه که خود دوست دارد تغییر می دهد و همین امر باعث شده که مردم ما از فضای مجازی آسیب های بسیاری ببینند.
وی تاکید کرد: خیانت ها، طلاق‌های عاطفی، سرد شدن روابط بین زن و مرد از همین فضای مجازی نشأت گرفته است.
پایین بودن آگاهی در حوزه ارتباطات زناشویی یکی دیگر از عوامل اصلی طلاق
نداشتن سواد جنسی و پایین بودن آگاهی در حوزه ارتباطات زناشویی در جامعه یکی دیگر از عوامل اصلی طلاق در جوامع امروزی است که آشوری از آن به عنوان یکی از فاکتورهای اصلی یاد کرد.
سونامی خیانت در جامعه در حال شکل گیری است
فاکتور مهم دیگری که امروزه موجب طلاق های بی شماری در جامعه شده سونامی خیانت است که هر روز بیش از روز گذشته رو به افزایش است.
آشوری به این عامل مهم نیز اشاره کرد و افزود: به جرأت می‌توان گفت سونامی خیانت در کشور در حال رخ دادن است تا حدی که اگر آمار مختصری از مراکز مشاوره سطح شهرستان های استان فارس گرفته شود به راحتی می توان دریافت که از ۱۰ تماس روزانه که مرتبط با مشکلات خانوادگی و طلاق است ۵ تماس به موضوع خیانت اختصاص دارد.
وی با بیان اینکه خیانت محصول خروجی یکسری اتفاقات دیگر است، عنوان کرد: نداشتن سواد رسانه‌ای، عاطفی و جنسی و یکسری معیارهای دیگر باعث می شود که فرد در زندگی خود به آنچه که می‌خواهد دست پیدا نکند و خواسته های درونی خود را در بیرون از منزل و در وجود دیگری جستجو کند که همین عوامل و طرز تفکر باعث بروز خیانت های زوجین و در نهایت طلاق می شود.
فقر و بیکاری و تورم ۱۵۰ درصدی عامل دیگری برای طلاق های موجود در جامعه
کارشناس ارشد مشاوره خانواده فقر و بیکاری و تورم ۱۵۰ درصدی امروز جامعه را عامل دیگری برای طلاق های موجود در بین زوجین برشمرد و گفت: وقتی فقر و نداری به یک زندگی وارد می‌شود، رسیدگی به دیگر نیازها و فکر کردن در مورد آنها چندان معنی و مفهومی برای اعضای خانواده ندارد، چون مهمترین هدف سرپرست خانواده سیر کردن شکم فرزندان است و دیگر فرصتی برای آموزش های لازم و دریافت مهارت های زندگی پیدا نمی کند.
وی با بیان اینکه فقر عاملی برای از هم پاشیده شدن زندگی ها است، تصریح کرد: همچنین عاملی شده که جوان ها نتوانند ازدواج کنند، چرا که جوانی که امروز در ابتدایی ترین نیازهای اولیه مادی خود مانده است نمی‌تواند به ازدواج فکر کند و زمانی که قادر به ازدواج نباشد برای پاسخگویی به نیازهای عاطفی و جسمی خود به سراغ ارتباطات نادرست می رود و در نهایت موجب افزایش آمار خیانت در خانواده‌ها و جامعه می شود.
آشوری با بیان اینکه همه عوامل به صورت زنجیر وار به یکدیگر مرتبط می شوند، اظهار کرد: مرتفع کردن یک عامل و رسیدگی مناسب و درست به یک فاکتور می‌تواند به خودی خود دیگر عوامل را تحت تاثیر قرار دهد
یک نسخه واحد آموزشی برای تمام افراد راهکاری اشتباه است
این مشاور خانواده در ادامه با اشاره به آموزش هایی که امروزه در جامعه در راستای مهارت آموزی تربیت فرزند، مهارت آموزی ارتباط زوجین، سواد رسانه ای و دیگر موارد، گذاشته می شود عنوان کرد: متاسفانه در جامعه آموزش های جمعی یکی از راهکارهایی است که برای کل جامعه تعمیم داده می شود و به نوعی یک نسخه را برای همه می پیچند و این در حالی است که افراد با دیدگاه های مختلف، سبک زندگی های متفاوت، قومیت های متعدد و حتی منطقه جغرافیایی محل زندگی شان در آموزش ها و دریافت مهارت ها با یکدیگر متفاوت هستند.
وی با تاکید بر اینکه باید ابتدا نیازسنجی کنیم و هر بخش از جامعه شهر و استان را بنا به نیاز آن منطقه تحت آموزشهای لازم قرار دهیم، اظهار کرد:چون هر یک از اقوام و قومیت های مختلف، فرهنگ و آداب و رسوم مختص به خود را دارند و پیچیدن یک نسخه واحد برای همه راهکار اشتباهی است.
این مشاور خانواده به این نکته نیز اشاره کرد که اگر قرار است آسیب‌شناسی شود و سپس به ارائه راهکار و آموزش بپردازیم، باید نیاز هر منطقه به درستی بررسی و شناسایی و سپس محتوای آموزشی و نسخه‌های مورد نیاز هر منطقه طراحی و اجرا شود.
نادیده گرفتن فاکتور سن عالمی برای طلاق های زود هنگام
آشوری در ادامه به فاکتور سن در ازدواج ها و طلاق های امروز جامعه نیز اشاره کرد و گفت: بسیاری از افرادی که برای مشاوره ازدواج به مراکز مشاوره مراجعه می کنند این فاکتور مهم را یا نادیده گرفته یا قبول ندارند به همین خاطر اینگونه ازدواج ها در سالهای اول منجر به طلاق می شود، چون یا تفاوت سنی زوجین آنقدر زیاد است که همدیگر را نمی فهمند یا عده‌ای نیز بزرگ بودن زن از همسرش را چندان مسئله مهمی نمی پندارند، در حالی که فاکتور سن در دوام و استحکام ازدواج نقش مهمی را ایفا می کند.
وی در ادامه با تاکید بر فاکتورهای ذکر شده به عنوان علل اصلی طلاق های استان و کشور، اظهار کرد: علاوه بر این چهار فاکتور اصلی و مادر، تورم، اقتصاد، کرونا و دیگر دلایل نیز به آن افزوده می‌شود و باعث پایین آمدن سیستم ایمنی زندگی ها و از هم پاشیده شدن ارتباط زوجین می شود.
آموزشهای متناسب، دقیق و منطبق بر مباحث منطقه‌ای راهکار حل مشکلات
این مشاور خانواده راهکار اصلی را آموزشهای متناسب، دقیق و منطبق بر مباحث منطقه‌ای حتی گاهی طایفه‌ای عنوان کرد و گفت: در ارائه راهکار باید بوم، فرهنگ، آداب و رسوم و دیگر معیار ها را در نظر بگیریم و سپس آموزش دهیم.
آشوری در پایان اظهار کرد: وقتی آموزش افزایش پیدا کند خط آگاهی جامعه نیز افزایش پیدا کرده و سپس فیلترهای شخصی پا به عرصه میدان می گذارد، یعنی هر کسی خود فیلتر رفتاری خود شده و از یک سری خطاها و آسیب ها دوری می کند و در نهایت این امر موجب تداوم ارتباطات و ادامه زندگی می‌شود.
حرف آخر اینکه به اعتقاد کارشناسان و متخصصان علم روان شناختی، باورهای مذهبی در جامعه کاهش یافته، ازدواج های غلط صورت‌میگیرد، سبک‌های زندگی ها بسیار تغییر کرده، همچنین در حوزه جنسی نیز ناسازگاریهای بسیاری رواج پیدا کرده است و موجب شده خانواده را به حاشیه ببرد و همه این عوامل باعث افزایش حجم طلاق در کشور و به طبع استان فارس شده است به گونه ای که اگر فکر اساسی و راهکار مناسبی در نظر گرفته نشود در آینده ای نه چندان دور شاهد بروز مشکلات، چالش ها و آسیب های اجتماعی بسیاری خواهیم بود که گریبان تک تک مان را خواهد گرفت.
انتهای پیام/س / م
نظرات بینندگان
