شب از خواب بیدار می‌شوید، درد دست کلافه‌تان کرده است، سعی می‌کنید تا سنگینی بدنتان را روی آن بیندازید، اما انگار خیال خوب شدن ندارد. احساس می‌کنید دستتان مثل یک تکه گوشت بی‌حس شده است. تلاش می‌کنید با تکان دادن دست، خواب رفتگی آن را برطرف کنید. با مراجعه به پزشک متوجه می‌شوید بیماری‌ای تحت عنوان سندرم «کانال کارپ» است که خواب را از شما گرفته است.

سندرم کانال کارپ در خانم‌ها 5 برابر بیشتر از آقایان است. این بیماری در اثر فشار به عصب میانی یا مدیان در کانال مچ دست به وجود می‌آید که از شایع‌ترین نمونه‌های فشار روی اعصاب محیطی بدن است. دکتر رضا شهریار کامرانی، متخصص جراحی استخوان و مفاصل با اشاره به این که این بیماری در بین مردم به تنگی کانال مچ دست معروف است، می‌گوید: کانال مچ دست تنگ نمی‌شود، بلکه قطر محتویات کانال‌ افزایش یافته و کانال را برای عناصر عبوری دیگر تنگ می‌کند. وی‌ می‌افزاید: 10 عنصر از کانال مچ دست عبور می‌کند، برای هر انگشت 2 تاندون و یک تاندون برای شست، یک عصب میانی یا مدیان که وظیفه آن ایجاد حس به انگشتان شست، سبابه، میانی و نیز عصب‌دهی به عضلات ناحیه برجستگی کف دست است. بنابراین به دنبال فشار طولانی‌مدت اختلال حسی و کم‌حسی در این ناحیه و ضعف در عضلات شست بروز پیدا می‌کند.

تغییر روش زندگی

این متخصص ارتوپد با اشاره به این که سندرم کانال کارپ، افراد را در سنین میانسالی درگیر می‌کند، می‌گوید: در کشورهای پیشرفته به علت استفاده متداول از رایانه و صفحه کلید و موس، سن بروز آن کاهش یافته و در سنین پایین‌تر دیده می‌شود که با تغییر روش زندگی در ایران هم با این روند مواجه هستیم.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به این که در ایران شکل کلاسیک این بیماری شایع است، تاکید می‌کند: در شکل کلاسیک، فرد بدون علت اولیه مثل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، دیابت، رماتیسم و ورم مفاصل یا سابقه شکستگی در مچ دست، درگیر سندرم کانال کارپ می‌شود.

خانم‌ها مراقب باشند

بیماری سندرم کانال کارپ در بین خانم‌ها، 5 برابر بیشتر از آقایان رواج دارد. دکتر کامرانی با اشاره به این موضوع می‌گوید: علت این مساله به درستی مشخص نیست، اما ابتلا به این بیماری در میان خانم‌های خانه‌داری که فعالیت‌های سخت و سنگین انجام می‌دهند یا افرادی که طولانی‌مدت از دست خود استفاده می‌کنند، بیشتر است.

وی می‌افزاید: از علل دیگر پدیدآمدن این مشکل می‌توان به تغییرات هورمونی در سن یائسگی و ورمی که در دوران بارداری در اندام ایجاد می‌شود، اشاره کرد. این بیماری در میان مردان در اکثر موارد با شغل آنها رابطه دارد، به طور مثال در مشاغلی مثل معدن مچ دست تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد و باعث ایجاد بیماری می‌شود.

خواب رفتگی دست هنگام خواب

به گفته این متخصص گزگز، مورمور و خواب رفتگی دست هنگام شب از علائم اصلی این بیماری است و معمولا با تکان دادن و مالیدن دست این بی‌حسی برطرف می‌شود، اما بیماری در این مرحله متوقف نمی‌شود و بیمار به مرور زمان متوجه می‌شود قدرت کنترل اجسام کوچک و سبک را ندارد. دکتر کامرانی می‌افزاید: به نوعی می‌توان گفت با پیشرفت بیماری، حس نوک انگشتان بخصوص در انگشتان سبابه و شست کاهش می‌یابد و بیمار بتدریج در برداشتن اجسامی از قبیل چوب کبریت، قاشق، نعلبکی و... مشکل پیدا می‌کند.

وی می‌گوید: معمولا بیماران هنگام مراجعه به متخصصین از خواب رفتگی دست هنگام نگهداشتن گوشی تلفن یا گرفتن چادر شکایت دارند.

بموقع به پزشک مراجعه کنید

مراحل درمانی‌‌ که می‌توان برای فرد انجام داد، در مرحله اول پیشگیری و در مرحله دوم درمان است و رعایت موارد تغذیه‌ای و حرکتی در پیشگیری از این بیماری نیز موثر است. دکتر کامرانی با اشاره به این موضوع می‌گوید: کنترل مصرف نمک و تغییرات هورمونی و سبک‌کردن فعالیت‌های روزانه موجب کاهش التهاب تاندون‌ها و کاهش ورم خواهد شد.

وی به بیماران مبتلا به سندرم کانال کارپ توصیه می‌کند: از انجام فعالیت‌های سنگین و بی‌وقفه با مچ دست خودداری کنند و اگر مجبور هستند این فعالیت‌ها را انجام دهند، لازم است از ابزاری برای حمایت از مچ دست استفاده کنند.

علائم این بیماری مرحله به مرحله خود را نشان می‌دهد و به مراتب درمان آن هم مرحله به مرحله است. این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه می‌دهد: در مراحل اولیه استفاده از مچ‌بند طبی و بی‌حرکت کردن مچ، فشار روی تاندون‌ها را کاهش می‌دهد و فضا برای عصب داخل مچ دست بازتر می‌شود. حال اگر عارضه بهبود نیابد در مرحله دوم تزریق کورتون داخل مچ دست بخصوص در افراد کم‌سن و سال توصیه می‌شود.

به گفته این پزشک ارتوپد، کورتون به عنوان یک داروی ضدالتهابی قوی علائم را برطرف می‌کند و معمولا جراحی آخرین راه است که در این مرحله رباط عرضی مچ دست برش داده می‌شود تا فشار روی عصب مدیان کاسته شود.

دکتر کامرانی با اشاره به این که گاهی بیمار زمانی برای درمان مراجعه می‌کند که عمل جراحی هم موثر واقع نمی‌شود، تاکید می‌کند: به افراد توصیه می‌کنیم در مراحل اولیه بیماری به پزشک مراجعه کنند، چراکه در این مرحله پاسخ به عمل جراحی معمولا سریع و کامل است، اما وقتی عوارض به صورت کم‌حسی و ضعف به صورت دائم خود را نشان داد، ممکن است بیماری پاسخ مناسبی به عمل جراحی نشان ندهد.

هانیه ورشوچی

منبع : روزنامه جام جم   24/11/1390