یکی از سوالات درباره القاب امام حسین علیه‌السلام این است که چرا به امام حسین (ع) ثار الله می‌‌‌گویند و چه کسی این لقب را به ایشان داده است؟

پاسخ:

«ثار» در لغت هم به معنی خون آمده است، و هم به معنی طلب و انتقام گرفتن از خون کسی که به دست دیگران کشته شده است. (1)

ثار الله از دو واژه «ثار» و «الله» تشکیل یافته و یکی از القاب امام حسین علیه‌السّلام است که در زیارت عاشورا آن حضرت را با این لقب مورد خطاب قرارمی‌دهیم. ثارالله: یعنی (طلب دمه الله) کسی که طالب خون او خداست و انتقام از قاتلین او را خداوند خواهد گرفت. (2)

ثارالله به کسی که خود و خویشانش در راه خدا کشته شوند نیز گفته می‌شود.

مرحوم مجلسی نوشته است: «وتر الله ای الفرد المتفرد فی الکمال من نوع البشر فی عصره الشریف او المراد ثار الله ای الذی الله تعالی طالبُ دَمِه و الموتور قتیلُ له، قتیلُ فلم یدرک بدمهِ»: یعنی فردی که از لحاظ رسیدن به کمال در دوران خویش یگانه و بی همتاست، و یا مراد از آن همان ثار الله است که به معنی کسی است که طالب خون او خداوند است، و موتور به معنای کشته شدن در راه خداوند و کشته‌ شده‌‌ای است که انتقام خونش را نگرفته باشند. (3)

و احتمال دارد معنای ثارالله چنین باشد، خونی که صاحب آن خداوند است و ولیّ دم او خداوند است. چون خون حسین (ع) در راه خدا و برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شده این خون و این شهیدان، خدائی هستند. بنابراین انتقام آن نیز باید از طرف خداوند باشد‌، یا اینکه چون امام حسین علیه‌السّلام حجت خداوند بر زمین و ولی مطلق حق بود و مردم او را کشتند بنا بر این خداوند انتقام حجتش را از قاتلین او خواهد گرفت.

و احتمال دارد به این معنا باشد که جان و خون امام حسین (ع) چنان متعالی و حقانی است که به خداوند استناد دارد و از شرافت ویژه‌ای برخوردار است مثل: بیت الله، یوم الله، ید الله، و ...

امّا درباره اینکه این لقب را چه کسی به امام حسین علیه‌السّلام داده است باید گفته شود که این لقب در زیارت معتبر عاشورا آمده است و چون سند زیارت عاشورا قدسی است، یعنی زیارت عاشورا که زیارت امام حسین علیه‌السّلام است از طرف خداوند به ائمه رسیده است و‌ آنرا پیامبر اکرم از جبرئیل گرفته و جبرئیل آن را از خداوند یاد گرفته است و از طریق معصومین به ما آموخته‌‌اند تا آن حضرت را زیارت کنیم (4) بر این اساس این لقب را خداوند به امام حسین علیه‌السّلام داده است. (5)

پاورقی‌ها:

1. عبدالسلام محمد هارون، مقابیس اللغه، ج1.

2. ابن المنظور، لسان العرب، ج4، واژه ثار.

3. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج98، ص154.

4. ر.ک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان، و سید بن طاووس، اقبال، قم، مرکز نشر تبلیغات اسلامی، 1416، ج3، ص 55. و دریایی، محمدرسول، حماسه سیاسی تاریخی زیارت عاشورا، تهران، انتشارات جعفری، 1371، ص12 ـ 13.

5. مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم.