شیـــرازه - با دریده شدن پرده اخلاقیات بشری، فسادهای اخلاقی در قالب جنبش های اجتماعی پدید آمد، پیدایشی که اوج آن در جنبش "هیپی"های آمریکا نمایان شد. جنبشی که تعدادی از افراد برای جلب توجه آن را پدید آوردند و جهت مرتفع کردن خواهش های شهوانی و نیاز های بیمار گونه خود از مواردی همچون زندگی جنسی بدون تعهد استفاده می کردند و مدافع زندگی دختر و پسر بدون هیچ تعهدی در زیر یک سقف بودند. انفعال نهادهای مسیحی و رضایت حامیان دولت های غربی، در گذر زمان این فساد را تبدیل به فرهنگ غالب در بسیاری از جوامع غربی کرد. البته این فساد محدود به غرب نشد، بلکه در حال حاضر از یک سو با تسلط غرب و ابر سرمایه داران بر صنعت فیلم سازی و شبکه های اجتماعی و از سوی دیگر با سیاست صدور فرهنگ آمریکایی، این بیماری به دیگر مناطق جهان نیز سرایت کرده است. آنچه می خوانید گزارش مشرق است از این معضل اجتماعی - فرهنگی:

هم خانگی در غرب
آمارها نشان می‌دهد هم‌خانگی(Cohabitation) در 40 سال اخیر در کشورهای غربی افزایش چشمگیری داشته است. سرشماری‌ها نشان می‌دهد تعداد زوج‌های هم‌خانه امریکا در سال 1960، 439 هزار نفر بوده و در سال 2000، برآورد شده که در حدود پنج میلیون و 500 هزار نفر هم‌خانه هستند. بر اساس آمار دیگری نیمی از زوج‌هایی که سرانجام ازدواج می‌کنند، گزارش کرده‌اند که قبل از ازدواج با هم هم خانه بوده‌اند.

اکنون نظر عامه امریکایی‌ها زندگی مشترک قبل از ازدواج را یک ایده خوب می‌داند و هم خانگی به عنوان یک فرهنگ معرفی می‌شود. عامه بر این عقیده‌اند که هم خانگی به عنوان یک دوره امتحان برای مشاهده اینکه آیا رابطه خوب عمل می‌کند یا نه، مفید است. جامعه‌شناسان معتقدند همه‌گیر شدن این موضوع یک تأثیر مهم و طولانی‌ مدت بر ساختار جامعه امریکایی دارد.
اما با این وجود مطالعات روی آمارها نشان می‌دهد ازدواج‌هایی که زوج قبل از آن با هم هم‌خانه بوده‌اند نسبت به ازدواج‌هایی که زوج چنین سابقه‌ای نداشته‌اند، بیش از 50 درصد بیشتر با خطر طلاق مواجه است. به عبارتی دیگر بر خلاف باور عامه حتی در امریکا هم‌خانگی پیش از ازدواج نمی‌تواند دلیلی برای استحکام خانواده در آینده باشد.
     

هم خانگی در ایران و چرایی پیدایش آن
در چند وقت اخیر، پدیده هم خانگی در برخی از اقشار جامعه ایرانی دیده شده است به گونه ای که مرتضی طلایی رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران از افزایش زندگی مجردی دانشجویی بین دخترها و پسرها در محلات شمالي شهر تهران شهر خبر می دهد. اگرچه این معضل اخلاقی در حال حاضر جمعیت قابل توجهی را تحت پوشش ندارد و به بخشی مرفه و خاص از جامعه تعلق دارد، اما به هر حال این دسته از معضلات همچون ویروس می مانند که قابلیت توسعه و گسترش را در دراز مدت در بین لایه های مختلف جامعه پیدا می کنند.
در مورد چرایی ورود این معضل اجتماعی به ایران، دلایل و عوامل مختلفی وجود دارد، که بشرح ذیل است:

1-آمار بالای مهاجرت ایرانیان به کشور های غربی
بخشی از ایرانیان که به خارج از کشور مهاجرت کردند کم کم جذب فرهنگ جوامع مقصد شده و به تدریج با رفت و آمدهای خود به ایران باعث تزریق این دسته از عیاشی های اخلاقی به جامعه ایران شدند، در این بین دانشجویانی که برای تحصیل به خارج از کشور رفتند بیشترین نقش را دارند. این دسته اخیر از آنجا که غالباً مجرد هستند، لاجرم زوجی برای خود خواهند یافت که با توجه به فرهنگ غرب که اکثر آشنایی ها در نخست در قالب هم خانگی است، این زوج یابی دانشجویان ایرانی در غرب نیز در اکثر موارد در قالب هم خانگی است. و به این دلیل که بخش قابل توجهی از دانشجویان بعد از تحصیل به ایران باز می گردند محتمل است که این معضل اخلاقی را نیز با خود خواهند آورد.

 این اثر گذاری در ایران ریشه طولانی دارد. برای مثال می توان به دوران قاجار اشاره کرده که افرادی معلوم الحال با اثر پذیری از غرب در داخل ایران شروع به تاختن علیه کیان اخلاقی و مذهبی جامعه کردند.

2-افزایش سفرهای توریستی ایرانیان به خارج از کشور
افزایش سفرهای توریستی ایرانیان به کشورهای خارجی و دیدن جذابیت ها و زرق و برق های موقتی ناشی از این سفرها،  باعث نوعی تسلیم شدن روانی در برابر فرهنگ غالب در این کشور ها می شود و بدنبال آن نیز این ناهنجاری اخلاقی در کنج ذهن بعضی از توریست های ایران بالاخص جوانان جا می گیرد.
 

 

3-گسترش مخاطبان شبکه های ماهواره ای و فیلم های خارجی در شبکه خانگی
استفاده از ماهواره و گسترش مخاطبان آن در بین جامعه ایران که آن نیز هم سطح گسترش فعالیت شبکه های فارسی زبان است، باعث ترویج زندگی به سبک آمریکایی است. در قالب این دسته از طریق مجموعه های تلویزیونی همچون "چگونه با مادرت آشنا شدم"، "راننده تاکسی" و... هم خانگی دختر - پسر نه تنها آسیب زا بلکه دارای جذابیت ها مختلف، شادابی و در نهایت مفید نمایش داده می شوند.
  

  
4-افزایش فعالیت فمینیسم
تفکر فمینیستی که یکی از اصول آن بی قید و تعهد بودن زن است در ذات خود معضل هم خانگی را دارد، زیرا که این تفکر همانطور که گفته شد خود را مدافع آزادی زنان می دانند، آزادی ای که به تعبیری همان فرار از قیود خانوادگی و تعهدات زناشویی است.

5-تحصیل دختران دانشجو دور از خانواده خود
تحصیل دختران در شهری دور از محل سکونت خانواده، بالاخص در مواردی که دختران از شهرستان های کوچک به کلان شهرهای همچون تهران می آیند، باعث به وجود آمدن تعارضات فرهنگی می شود که در نهایت در پاره ای از موارد تعارضات اخلاقی به بار خواهد آورد.
     

6-گسترش فعالیت های دین ستیزانه
در جامعه فعلی ایران، مجموعه عواملی همچون گسترش شبکه های ماهواره، گسترش فعالیت مبلغین مذاهب دیگر در قالب مواردی همچون کلیسای خانگی و افزایش فعالیت روشنفکر نماها، تبلیغات علیه اعتقادات اسلامی و کیان اخلاقی جامعه عده ای را جذب خود کرده که باعث از معیار افتادن ارزش های اخلاقی همچون ازدواج، رابطه دو جنس مخالف بر پایه عقود شرعی و ... شده است.
  

  
7-منطبق نبودن مبانی روانشناسی و جامعه شناسی با فرهنگ کشور
مبانی فکری و آکادمیک روانشناسی و جامعه شناسی در ایران بر پایه تفکرات صاحب نظران غربی همچون فروید پدید آمده که اساس روابط بشری را بر پایه روابط جنسی و دوران کودکی گذاشته اند، این دسته از تفکرات بدلیل این که در بعد جغرافیایی و فرهنگی متفاوتی پدید آمدند، تطابقی با فرهنگ و سنت ما ندارند.

8-بالا رفتن سن ازدواج
ازدواج در ایران بنا به دلایل مختلفی همچون پیدایش فرهنگ مدافع ازدواج در سن بالا، مسائل اقتصادی همچون بیکاری، بالا رفتن هزینه های زندگی و هزینه مراسم ازدواج، مجموع عللی مربوط به خود ازدواج مثل بالارفتن مهریه و... باعث شده است که ازدواج برای جوانان بسیار دشوار شود و از این جهت برخی از آن ها برای برآورده کردن نیاز های جنسی و عاطفی خود به سایر راه ها روی بیاورند.
     

9-نبود ساختاری جهت ترویج ازدواج موقت
با توجه به دشواری های موجود برای ازدواج، تنها راه حل موجود که دارای وجهات شرعی و اخلاقی است، ازدواج موقت می باشد که این راه حل نیز در صورت باب شدن با مشکلات خاص خود، من جمله مورد پذیرش نبودن این دسته از ازدواج ها در بین عامه روبرو است. که این دسته از علل به خودی خود باعث شده بخشی از جامعه به راه حل های غیر شرعی و غیر اخلاقی برای ارتباط با جنس مخالف روی بیاورند.

 
تبعات و نتایج هم خانگی
معضل هم خانگی همانطور که مجموع علل مختلفی دارد، مجموعی نتایج و تبعات مخصوصی را به همراه دارد که در ذیل بیان می شود.

1.سوء استفاده این دسته از زوج ها از یکدیگر
 زوج‌هایی که هم‌خانه هستند بیشتر از زوج‌های ازدواج کرده از همدیگر سوء استفاده می‌کنند. تحقیقات زیادی نشان می دهد که حملات جسمی در بین زوج‌های هم‌خانه نسبت به زوج‌هایی که ازدواج کرده‌اند بسیار رایج‌تر و شدیدتر است. مردان معمولاً به این دلیل هم‌خانگی را انتخاب می‌کنند که با آسودگی از رابطه برخوردار شوند در حالی‌که زنان با این امید هم‌خانه می‌شوند که رابطه‌شان به ازدواج منجر شود. هم خانگی رابطه‌ ای را می‌سازد که در آن مرد بیشتر احتمال دارد که در موقعیت قدرت بر زنی قرار گیرد که از رابطه‌اش بیشتر از آنچه که هست انتظار دارد. این موضوع زنی که هم‌خانگی را انتخاب کرده در موقعیت خطرناکی قرار می‌دهد.

     

2.پیدایش مسائل و مشکلات مختلف پس از ازدواج
فعالیت جنسی زودهنگام و بدون قید و بند منجر به مشکلات شدید رفتاری می‌شود. این دسته از روابط جنسی که در اغلب موارد همراه با افسار گسیختگی جنسی است، باعث می شود که فرد در دراز مدت سلایق جنسی نامعقول و نامعمولی پیدا کند، که نتیجتاً نمی تواند برآورده کردن آن را از کسی که نقش همسر واقعی او را در آینده خواهد داشت، انتظار داشته باشد. این مسئله خود باعث سرکوب های جنسی و مشکلات روانی- عاطفی پس از آن می شود.

 
3.مشکلات روانی
آن هایی که هم‌خانه هستند بیشتر از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند. زن ازدواج نکرده‌ تحریک‌پذیرتر، مضطرب‌تر، نگران‌تر و افسرده‌تر از زن ازدواج کرده است. در حقیقت این دسته از زنان در دراز مدت دچار حس پوچی و نا امیدی می شوند، این زنان پس از مدتی هم جنس های خود را می بینند که رو به رابطه جدی و تعهد آور با ضمانت های شرعی و اخلاقی می آورند، در صورتی که رابطه ی که خودشان در آن قرار دارند، هیچ گونه ضمانت اجرایی ندارد و وحشت اینکه هم خانه شان به راحتی آنان را رها کند، همواره با این دسته از زنان هست. این دسته از عوامل و مجموعه ای از سایر علل باعث پیدایش مشکلات روحی و روانی در این دسته از زنان می شود.

4.کم کردن اشتیاق به ازدواج
 آن هایی که هم‌خانه هستند کمتر احتمال دارد که با هم ازدواج کنند. نتیجه یک تحقیق ملی تطبیقی در امریکا از خانواده‌ها و خانوارها با حجم نمونه 13 هزار نفری نشان داد که در حدود 40 درصد از زوج‌های هم‌خانه در امریکا بدون آنکه به ازدواج برسند از هم جدا می‌شوند. نیمی از این افراد در طول زندگی چندین هم‌خانه داشته‌اند.

5.بالابردن آمار طلاق
آن هایی که قبل از ازدواج با هم زندگی می‌کنند بعد از ازدواج میزان جدایی و طلاق بیشتری دارند. تحقیقات دکتر نیل بنت، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه ییل، نشان می دهد که زنان هم‌خانه نسبت به زنانی که قبل از ازدواج با همسرشان زندگی نکرده‌اند، 80 درصد بیشتر احتمال دارد که از همسرشان طلاق بگیرند. تحقیقی دیگر در امریکا نشان داد که زوج‌هایی که با هم‌خانگی شروع کرده‌اند در مقایسه با افرادی که با ازدواج شروع کرده بودند، تقریباً دوبرابر بیشتر احتمال دارد که طی 10 سال از هم جدا شوند. (57 درصد در مقابل 30 درصد).

از سوی دیگر آن هایی که قبل از ازدواج از لحاظ جنسی فعال هستند احتمال بسیار بیشتری دارد که طلاق بگیرند. تحقیقات نشان می‌دهند که دخترانی که ارتباطات نامشروع داشته‌اند احتمال طلاقشان تا حدود 60 درصد افزایش پیدا می‌کند.

6.ترویج خیانت
آن هایی که رابطه جنسی پیش از ازدواج دارند احتمال بیشتری دارد که بعد از ازدواج به همسرشان خیانت کنند. زیرا که آن هایی که هم‌خانه هستند احتمالاً به جای یک رابطه پایدار ماجرای عاشقانه ی زودگذری دارند. یک ماجرای عشقی شبیه به داشتن یک رابطه پایدار نیست. روابط در زمان شکل می‌گیرند و گسترش می‌یابند و حفظ می‌شوند. ماجرای عاشقانه بدون رابطه پایدار در بهترین حالت یک مواجهه کوتاه است. نتیجتاً این دسته از روابط باعث می شود که افرادی که وارد آن می شوند نتواند در دراز مدت خود را در یک رابطه طولانی مدت، متعهد ببینند و پس از آنکه دچار حس روزمرگی می شوند برای فرار آز آن روی به رابطه خارج از خانواده می آورند.

7.فراهم شدن زمینه گسترش همجنس گرایی
ارتباط هم خانگی فقط محدود به دو جنس مخالف نخواهد شد، بلکه فساد اخلاقی، ویروسی است که با سرعت در حال شیوع است و با سیر زمان خانواده خود را بزرگتر می کند و اعضای جدیدتری را می پذیرد. یکی از این اعضای جدید فساد هم خانگی، فراهم شدن زمینه هم جنس گرایی است، در حقیقت با توسعه هم خانگی سایر قبح های اخلاقی نیز فرو خواهند ریخت، که باعث پدید آمدن سایر معضلات اخلاقی همچون هم جنس گرایی در سطح یک جامعه می شود.

     

8.پدید آمدن نسل فرزندان نامشروع و تبعات اجتماعی ناشی از آن
در حقیقت همانطور که یکی از آثار هم خانگی رابطه جنسی بی قید و بند ناشی از آن است، محتمل است که فرزندان نامشروعی نیز پدید  آیند، معضلی که با گسترش هم خانگی در لایه های جامعه، در دراز مدت باعث ایجاد نسلی از فرزندان نامشروع خواهد شد. پیدایش این دسته از نوزادان در دراز مدت، پیدایش نابهنجاری های اجتماعی و نا امنی های جنایی را به همراه دارد. تحقیقات در مناطق مختلف جهان نشان می دهد که بخشی قابل توجهی از مجرمین خطرناک از این دسته فرزندان هستند.
     

چگونگی دفع این بحران اخلاقی در حال ظهور
درست است که این معضل اخلاقی در حال حاضر در کشور ما حضور چندانی ندارد و فعلاً در سطوحی از اقشار مرفه و روشنفکر باقی مانده است اما همانطور که گفته شد این فساد اخلاقی همچون سایر فساد ها همچون ویروسی عمل کرده و در دراز مدت با سرعت بالایی خود را در لایه های مختلف جامعه تکثیر می کند. از آنجا که گسترش این فساد همانطور که گفته شد تبعات منفی بدنبال خواهد داشت، می بایست در همین ایامی که هنوز این فساد اخلاقی دارای پایگاه اجتماعی نشده است، آن را دفع کرد. مقابله با این فساد راه حل های مختلفی دارد که در بردارنده تمام ابعاد فرهنگی، اقتصادی و... می شود، در ذیل سعی می شود پاره ای از این راه حل ها توضیح داده شوند:

1.وضع قوانین جدید پیرامون مدیریت ساختمان ها
فساد هم خانگی، فسادی است که در یک مکان فیزیکی امن به نام خانه میسر می شود، با توجه نوع مناطقی که این فساد در آن رو به توسعه است، به شکلی که می شود گفت این فساد در آپارتمان ها و برج ها بیشتر است، خود این موضوع مزیتی جهت مهار این بحران اخلاقی است. در حقیقت با وضع یک مجموع قوانین آپارتمان نشینی پیرامون اینکه مدیر ساختمان موظف است وضعیت تأهل زوجین را قبل از اسکان پی گیری کند، می توان سدی بزرگ در روبروی این بحران در حال ظهور قرار داد.

     

2.وضع قوانینی جهت بومی سازی تحصیل در محل زندگی برای دختران
همانطور که گفته شد، تحصیل دختران شهرستانی در کلان شهرها به خودی خود، باعث پیدایش تعارضات اخلاقی و در بستر آن، سوء استفاده از این دختران می شود. پس بهتر است که قوانین جدیدی جهت بومی سازی تحصیل و سهمیه دادن به دختران در محل تحصیل شان وضع شود.

3.وضع قوانین جدید و فرهنگ سازی در حوزه تسهیل نکاح و ازدواج موقت
در بعضی موارد که پشتوانه قانونی و شرعی دارند همچون مهریه، برداشت غلط فرهنگی از آنان خود موجب سخت تر شدن ازدواج در ایران و بدنبال آن روی آوردن به سایر راه ها همچون هم خانگی شده است.

خواهش مهریه های سنگین و امثالهم باعث اجتناب حداکثری پاره ای از مردان از ازدواج گشته است. از این رو پیشنهاد می شود با وضع سقف حداکثری برای مهریه و امثالهم، این دسته از موانع را برداشت تا بتوان سن ازدواج را پایین آورد و از طریق آن استقبال از فساد هم خانگی را کاهش داد.

از سوی دیگر یکی از راه کارهای کار آمد جهت مقابله با این بحران اخلاقی، تسهیل ازدواج موقت است، در باب ازدواج موقت بیشتر از این که مانع قانونی وجود داشته باشد، مانع فرهنگی وجود دارد، فرهنگ بخشی از جامعه ایران این نوع از ادواج را نمی پذیرد.که بهتر است با روشنگری و آگاه سازی در راستای فواید آن و بخشی از دوران نامزدی دانستن اش، بتوان از این راه کار شرعی جهت جلوگیری از اشاعه فساد استفاده کرد.
 
4.ایجاد راه کارهای اقتصادی جهت سهولت ازدواج
ازداوج و تجملات آن با توجه فرهنگ جامعه ایرانی، نیازمند یک توانایی مالی ابتدایی است که دولت ها می توانند با اتخاذ راه کار-هایی همچون وام ازدواج، تخصیص بخشی از مسکن مهر به دختران و پسرانی که نامزد هستند و مواردی از این دست، سبب شوند از این راهکار شرعی جهت تخفیف و تعدیل نیازهای مختلف جوانان استفاده شود تا از روی آوردن آنان به روش های خلاف اخلاقی همچون هم خانگی جلوگیری به عمل آید.
 

 

  
5.آگاه سازی معایب هم خانگی در مدارس و دانشگاه ها
فساد هم خانگی برای مرتکبین آن پیامدهایی در زندگی آتی شان به همراه خواهد داشت، بهتر است در دوران تحصیل در دانشگاه ها و دبیرستان در قالب کلاس هایی همچون پرورشی و شکوه همسرداری(تنظیم خانواده سابق) از معایب و پیامدهای منفی این سبک غلط زندگی برای دختران و پسران سخن گفت، تا پیامدهای منفی آن تبدیل به یک هشدار ذهنی برای آنان شود و در نهایت وجدان پنهان، آنان را از ارتکاب این فساد بر حذر دارد.

6. برخورد تأمینی و کیفری علنی با مرتکبین فساد هم خانگی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فتح مکه، به جای اینکه نیروهای تحت امرشان را به شهر بفرستند، وحشت را به دل کفار مکه انداختند و آن را وادار به تسلیم کردند. در حقیقت همین سیاست "النصر بالرعب" می تواند یکی از عوامل غلبه بر این فساد و بی عفتی در حال ظهور باشد، با کشف این خانه های فساد و معرفی آنان به جامعه و اجرای مجازات حدی آنان در سطح جامعه، این خوف را به دل آنان که ممکن است تسلیم غرایزشان شوند انداخت و از گسترش این فساد در سطوح بیشتری از جامعه جلوگیری کرد.
در نهایت باید متذکر شد که این فساد در حال حاضر جمعیت اندکی را به خود مبتلا کرده است و مناطقی که این معضل اخلاقی در آن حضور دارد، مشخص است. پس بهتر است قبل از اینکه این ویروس اخلاقی پخش شود و یا به عبارتی هم چون بعضی از معضلات اخلاقی مانند روابط دختر- پسر که تقریباً در لایه های مختلف جامعه حضور دارد، محسوس شود، در همین ابتدای امر با یک سلسله برخورد های قهر آمیز، فرهنگ سازی و قانون گذاری از شیوع بیشتر این قسم بی عفتی در جامعه اسلامی ایران جلوگیری گردد.