شیرازه - تقریبا این رسم غلط برای همه کشاورزان در سطح کشور به یک سنت! تبدیل شده است که پس از برداشت گندم‌، باقیمانده آن را که اصطلاحا «کاه و کلش» نامیده می‌شود، آتش می‌زنند. آن‌ها فکر می‌کنند که این کار باعث تقویت زمین قبل از کاشت بعدی خواهد شد اما واقعیت چیزی جز این است.

آسیب‌های آتش زدن کاه و کلش

آسیب‌های جبران ناپذیری که این سنت غلط موجب آن می شوند عبارت‌اند از:

- خارج شدن عناصر غذایی موجود در آنها به شکل گاز از قبیل گوگرد و ازت, کربن و در نهایت موجب فقیر شدن خاک از نظر عناصر می شود.

- از بین رفتن موجودات زنده مفید مخصوصا کرم خاکی در اثر تولید گرمای زیاد ودر نهایت موجب از بین رفتن ساختمان خاک و شرایط مساعد برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان می شود.

- سخت تر شدن خاک در اثر گرما و ایجاد سله که مانع از جوانه زدن بذرها و استقرار بوته ها و گسترش ریشه در خاک می شود.

- خاک در معرض فرسایش شدید آب و هوا قرار می گیرد و با از بین رفتن لایه های خاک زنده زمین زراعی قدرت حاصلخیزی و تولید محصول خود را از دست می دهد.

-با کاهش مواد آلی ,گیاهان زراعی تحمل خود را در برابر آفات, بیماریها, خشکی, گرما و سرما از دست می دهند.

 اما موارد فوق صرفا به مضرات این روش در خصوص خاک و زمین کشاورزی اشاره دارد و این در حالی است که آتش زدن کاه و کلش، موجب آسیب‌های دیگری از جمله آلودگی شدید هوا، پائین آمدن کاهش دید، گرم‌تر شدن هوا در آن منطقه،‌ تشديد مشكلات تنفسي ، تندي ضربان قلب، فشار مراكز خون ساز بدن بويژه سلولهاي مغز استخوان، تخريب زودرس گلبولهاي قرمز به خاطر تركيبات آلاينده اكسيد شده و همچنين عامل بروز سرطان ريه و تشديد بيماري هاي عفوني دستگاه تنفسي مي گردد.

مرودشت، سرزمین کاه و کلش آتش زده شده!

اما با همه این مضرات و با توجه به این‌که این موارد به اطلاع کشاورزان نیز رسیده است اما، این روزها برخی از کشاورزان استان فارس به خصوص در مرودشت (باتوجه به حجم بالای زمین‌های کشاورزی) اقدام به آتش زدن کاه و کلش زمین خود می‌کنند. این امر به گونه‌ای است که یکی از مشاهده‌کنندگان این آتش سوزی‌ها، اصطلاح «جاده‌ای وسط جهنم» را برای جاده‌ای شیراز - مرودشت مناسب دید چرا که از زمین‌های کشاورزی دو طرف جاده در شب، آتش شعله می‌کشیده است.

آلودگی هوای ناشی از این اقدامات مضر موجب شده است تا برخی از جانبازان شیمیایی این شهرستان برای در امان ماندن از این دودها و مواد آلاینده، برای مدت کوتاهی به مناطقی بروند که از این آلودگی‌ها به دور باشند. این درحالی است که علاوه بر جوانان و میان‌سالان، کودکان و کهنسالان در معرض تهدید جدی ‌ای قرار دارند.

چه کسی مسئول است؟

بدون شک، سازمان جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست استان فارس باید در این خصوص پاسخگو باشند.

رییس سازمان جهاد كشاورزی فارس در این خصوص گفته است که 850  دستگاه جمع آوری بقایای محصولات كشاورزی در استان مشغول فعالیت هستند. مهندس مهرزاد خرد گفته است که تعداد کشاورزانی که از آتش زدن برای امحای کاه و کلش استفاده می‌کنند در حال کاهش است. او مدعی است که این بقایا در تهیه خوراك دام، كود كمپوست و ... كاربرد دارد و بخشی از آن به خارج كشور صادر می شود كه این امر می‌تواند برای كشاورزان و گندمكاران محل درآمد جدیدی ایجاد كرده کند. او البته به برخورد با متخلفین نیز اشاره کرده و از تشکیل پرونده برای آنان سخن گفته است.

اما ابراهيمي كارنامي مدیرکل سازمان محیط زست استان فارس نیز در این زمینه اظهار داشته: در حال حاضر هماهنگي لازم با فرمانداريهاي ، دستگاههاي ذيربط مانند جهاد كشاورزي، مراكز بهداشتي، نيروي انتظامي و حوزه هاي قضايي بعمل آمده و از اين اقدام غير زيست محيطي بشدت جلوگيري مي نماييم .

او سپس گفته است: در حال حاضر با مقامات استاني نيز هماهنگي لازم بعمل آمده تا با كساني كه مبادرت به اين كار مي نمايند برخورد و تحت پيگرد قانوني قرار گيرند.

مسئولینی که موضع می‌گیرند و حکایتی که هم‌چنان باقی است ...

اگرچه نمی‌توان از برخی اقدامات مثبت مسئولین امر در این خصوص چشم‌پوشی کرد اما واقعیت این است که چندین سال می‌شود که  مسئولین موضع می‌گیرند و خط و نشان‌های بسیاری برای کشاورزان متخلف می‌کشند اما حکایت آتش زدن کاه و کلش، هم چنان باقی است و اعتراض مردم را واداشته است. به نظر می‌رسد عدم نظارت دقیق و البته شبانه روزی، یکی از ضعف‌های سازمان جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست استان فارس در این زمینه است. کشاورزان متخلف بسیار زیرکانه، نزدیک غروب و یا در شب، کاه و کلش زمین خود را به آتش می‌کشند و صبح روز بعد خیلی سریع آن را شخم می‌زنند و عملا هرگونه نشانی از آتش را از میان می‌برند.

 این کاهلی از سوی سازمان‌های مرتبط در حالی است که جدای از آسیب‌های غیرقابل جبرانی که این سنت غلط برخی کشاورزان به خاک وارد می سازد، این مردم هستند که باید هزینه ضعف نظارتی مسئولین را با تنفس در هوایی که به مراتب آلوده‌تر از ریزگردها است، بپردازند.

امسال که گذشت و کاه و کلش‌های بسیاری به آتش کشیده شد، باید دید مسئولین برای سال آینده چه تمهیداتی می‌اندیشند.