اكتفا به حداقل بهره هاي دنيا:

حضرت علي(ع) در اين مورد آنچنان حساس می باشند كه كوچكترين لغزشي را  نمي پسندد.

عثمان بن حنيف، والي بصره در مهماني مجللي شركت كرده بود. حضرت طي نامه اي عتاب آميز، او را به تقواي الهي ترغيب كرد و از آتش جهنم برحذر داشت و دنيا را آن گونه كه هست، براي او تصوير نمود و از او خواست به حداقل ضروري بهره هاي دنيا اكتفا كند:

اي پسر حنيف! از خدا بترس و به قرص ناني اكتفا كن، تا از آتش جهنم بِرَهي.

اين مطلب در مورد ساير حاكمان نيز گفته شده است. به حضرت خبر دادند شريح قاضي، خانه اي به هشتاد دينار خريده و براي آن قولنامه نوشته است. حضرت براي او نامه اي نوشت و در آن تصوير حقيقي عمل او را ارائه داد و فناي دنيا و بقاي آخرت را بازگو نمود.

اين برخورد با حاكمان جامعه اسلامي نشانگر آن است كه مسئول بايد حال ضعفاي جامعه را رعايت كند و زندگي او - هر چند از راه حلال تهيه شود - تجملي و پر زرق و برق نباشد، همان طور  كه نبايد با ثروتمندان نشست و برخاست كند كه موجب دوري از مردم شود.

حضرت در باره خويش همين مطلب را مي فرمايد:

آيا به اين قناعت كنم كه گفته شود من امير مؤمنانم، اما در سختيهاي روزگار آنان شركت نكنم و در تلخي هاي زندگي براي آنها اسوه و نمونه نباشم؟

و در جاي ديگر مي فرمايد:

خداوند بر پيشوايان عدل واجب گرداند بر خود سخت گيرند و همچون طبقه ضعيف مردم باشند، تا ناملايمات فقر، به فقير فشار نياورد و او را هلاك نكند.

مقاومت در برابر وسوسه هاي نفساني و ياد مرگ براي خودسازي

اميرالمؤمنين علي(ع) در ابتداي عهدنامه مالك اشتر چندين بار به او فرمان مي دهد مواظب هواي نفساني خود باشد و آن را در هم شكند و مالك خواسته هاي خويش باشد:

اين فرماني است كه بنده خدا، علي اميرالمؤمنين به مالك اشتر مي دهد ... او را به تقوا فرمان مي دهد ... از او مي خواهد خواسته هاي نفساني خويش را در هم شكند و به هنگام وسوسه ها خويشتندار باشد، زيرا نفس همواره انسان را به بدي وا مي دارد، مگر آنكه رحمت الهي شامل حال او شود ... زمام هواي نفساني خود را در دست گير و از آنچه برايت حلال نيست، بخل بورز، زيرا اين بخل، در آنچه نفس دوست يا ناخوش مي دارد، راه انصاف است.

سفارش حضرت در مورد مواظبت و مقاومت در برابر وسوسه هاي نفساني، به سركردگان لشگري نيز به طور اكيد بيان شده است.

امام به "شريح بن هاني" فرمانده مقدمه لشگر در جنگ با معاويه مي گويد:

هر صبح و شام خداترس باش و از دنياي فريبنده بر نفس خويش بترس و در هيچ حال از آن ايمن مباش ... محافظ و مانع نفس خويش از هواي نفساني باش و به هنگام خشم و غضب، شكننده نفس خويش و غالب باش.

و در نامه ديگر پيروي از هواي نفساني را سبب عدول حاكم از وظيفه خويش، يعني بسط عدالت برمي شمرد:

اگر والي در پي هواي نفساني خويش باشد، از عمل به عدل در بسياري موارد باز مي ماند.

حضرت علي(ع) ياد مرگ را بهترين طريق براي خودسازي و به دست گرفتن زمام نفس مي داند و به مالك اشتر سفارش مي كند بسيار به ياد مرگ باشد، تا بتواند كف نفس كند:

هرگز نخواهي توانست زمامدار نفس خويش باشي، مگر اينكه بسيار به ياد قيامت و بازگشت به سوي پروردگارت باشي".

ارتباط عبادي دايم با خداوند

يكي از وظايف فردي مسئول، ارتباط عبادي دايم با خداوند است. هر چند وی بايد به امور مردم رسيدگي كند و اگر در اين راه نيت خويش را براي خداوند خالص گرداند، تمام كارهايش عبادت محسوب مي شود، ولي بهترين اوقاتش بايد در ارتباط عبادي با خداوند باشد:

نيز بر عهده تو كارهاست كه خود بايد انجام دهيد ... براي آنچه ميان تو و خداست، نيكوترين اوقات و بهترين ساعات را بگذار، هر چند همه كارها در همه وقت براي خداست، اگر نيت درست باشد و رعيت را از آن آسايش بود.

آنچه بر هر كس، مخصوصاً مسئول، در انجام اعمال عبادي واجب است، اخلاص مي باشد. حال شخص مسئول در مورد عبادات نبايد در ظاهر و باطن تفاوت كند، تا اخلاص را به دست آورد.

حضرت علي(ع) به كارگزاران خويش در امور صدقات چنين فرمان مي دهد:

موظف است در موارد اطاعت خداوند، عملي را در ظاهر انجام ندهد كه در پنهاني با آن مخالفت كند و هر كس ظاهر و باطن و عمل و سخنش يكسان باشد، امانت الهي را ادا كرده و عبادت را خالصانه انجام داده است.

انتهای پیام/224224