شیرازه – سرویس فرهنگی؛ تنها پنجاه روز نیاز بود تا سرنوشت یک ادعای مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس مشخص شود. حالا شهر حافظ و سعدی و علم و هنر، حتی در لیست ده شهر برگزیده طرح «پایتخت کتاب ایران» هم قرار ندارد.

اوایل دی‌ماه بود که دکتر مریدی گفت «استان فارس شایستگی انتخاب پایتخت کتاب ایران را دارد» و بر ضرورت تشکیل ستاد استانی برای پیوستن به دبیرخانه‌ای که به این منظور در تهران شکل گرفته بود، تاکید کرد. اواخر همین ماه، او دوباره با اشاره به شایستگی‌های شیراز برای کسب عنوان «پایخت کتاب ایران»، از تشکیل چنین ستادی خبر داد: «ستادی در ابتدای دی در اداره فرهنگ و ارشاد فارس تشکیل شد تا با اتصال به دبیرخانه جشنواره، دستیابی به این عنوان را تسهیل کند.» او افزود: «فراخوانی از سوی ارشاد فارس داده شده تا علاقه‌مندان پیشنهادات نو و ابتکاری و کارهای پژوهشی خود را برای کسب عنوان پایتخت کتاب ایران ارائه دهند.» نتیجه این فراخوان، بیش از 20 اثر بود. مریدی هم‌چنین تشکیل اداره چاپ و نشر را یکی دیگر از کارهایی دانست که اداره کل تحت هدایت او، برای کسب این عنوان انجام داده.

با وجود این اقدامات ارشاد فارس، نامی از شهرهای استان در لیست نهایی و قطعی کاندیداهای کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» دیده نمی‌شود. آن‌گونه مرضیه مرآت‌نیا دبیر اجرایی این طرح گفته، 63 شهر از 22 استان کشور برای پایتخت کتاب ایران شدن، مشارکت کرده‌اند که پس از داوری مقدماتی بر اساس شاخص‌های تعیین شده در فراخوان اولیه، 10 شهر به مرحله دوم راه یافتند که اسامی آن‌ها به ترتیب حروف الفبا به این شرح است: اهواز، بوشهر، تبریز، شهرکرد، قم، کاشان، کرمانشاه، گنبد کاووس، نیشابور و یزد. مرآت‌نیا گفته که از این 10 شهر، سه شهر به عنوان نامزد نهایی به مرحله پایانی داوری راه می‌یابند و از بین آن‌ها یک شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی و از دو شهر دیگر تقدیر خواهد شد.

اعتباری که می‌رود، منابعی که نمی‌آید

شیراز از حضور در میان 10 شهر کاندیدای کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» بازماند. شهری که مدعی عنوان «پایتخت فرهنگی ایران» است و بارها برخی مسئولان برای کسب چنین نامی، خود را به آب و آتش زده‌اند، حالا و در رقابت با سایر شهرها و کلان‌شهرها، نتوانست سردم‌دار کتاب باشد. این شهر چگونه می‌خواهد پایتخت فرهنگ باشد؟

آن‌گونه که مریدی گفته، یکی از دلایل ضرورت کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران»، این است که علاوه بر لوح تقدیر و افتخار فرهنگی، اعتبار و منابع فرهنگی ویژه‌ای هم به استانی که این نام را کسب کند، داده می‌شود. او حتی این را هم گفت که کسب این عنوان، مقدمه‌ای برای حضور در رقابتی است که در آن یوونسکو، پایتخت جهانی کتاب را انتخاب می‌کند.

همه این‌ها حالا دست نیافتنی شد. برخلاف گفته مریدی که «فارس شایستگی پایتخت کتاب ایران را دارد»، هیچ شهری از استان در فهرست 10 شهر کاندیدای کسب این عنوان قرار نگرفت تا ادعای مدیرکل ارشاد بیشتر شبیه یک خیال‌پردازی باشد. با وجود بیش از 130 ناشر در استان و هم‌چنین سرانه مطالعه ظاهرا بالاتر از میانگین کشور، اعتباد مادی و معنوی «پایتخت کتاب ایران» شدن، از آسمان شیراز و استان فارس پر کشید. اما اگر روزی بخواهند از تلاش‌گران برگزاری کنسرت تقدیر کنند، احتمالا مریدی در صف‌های ابتدایی خواهد ایستاد. این است داستان فرهنگ در استان فارس ...