متن بیانیه بدین شرح است:      

اعضای گروه مطالعات شهری فاطر طی چهار سال گذشته تلاش داشته‌اند به عهد خود با مردم شریف شیراز پایبند بوده و در حد توان با نگاه تخصصی عملکرد مدیریت شهری را مورد ارزیابی قرار داده و فهم و تحلیل خود از مسائل اولویت‌دار شهر شیراز و نحوه مواجهه مدیران را صادقانه تقدیم همه همشهریان عزیز نمایند و مانع تضییع حقوق و منافع عمومی شوند. حال با پایان شورای چهارم و آغاز فصلی نو در مدیریت شهری عزم داریم با تلاشی مضاعف با سرلوحه قرار دادن امربه‌معروف و نهی از منکر مسئولین به‌عنوان مهم‌ترین اولویت در جامعه اسلامی، توفیق و افتخار همراهی با مردم شریف شیراز را داشته باشیم و از نقد و نظر همشهریان عزیزمان بهره‌مند شویم.

پایان 7 سال مدیریت غیرعلمی بر شهرداری شیراز و چالش‌های پیش روی مدیران آینده

شهرداری کلان‌شهر مهم و پرجمعیتی همچون شیراز، اساساً منصب پر چالشی است؛ خصوصاً آنکه میراث دار مدیرانی باشیم که با اداره سلیقه‌ای و تصمیمات تصادفی و غیرعلمی خود هرروز مشکلی بر مشکلات سابق افزوده باشند.
چالش‌های پیش روی شهردار جدید نسبت مستقیم با این میراث و نقاط ضعف و کاستی‌های گذشته داشته که عمده آن را می‌توان در مدیریت نیروی انسانی و مدیریت مالی خلاصه کرد. چرا‌که عمدهٔ ضعف‌ها و کاستی‌های تیم مدیریتی سابق در این دو حوزهٔ اصلی نمایان بوده و سایر امور، تبعی و فرعی محسوب می‌شود.

چالش‌های حوزه مالی:

حجم گستردهٔ بی‌انضباطی مالی و اقدامات فاقد منطق اقتصادی و توجیه مالی در شهرداری شیراز طی هفت سال گذشته به یک‌رویه تبدیل‌شده بود. علی­رغم اصرارهای بدون استناد و تکذیب‌های مکرر مدیران سابق، شهرداری شیراز با بدهی انباشتهٔ چند هزارمیلیاردی روبرو است. وام و اوراق مشارکت سررسید شده، پروژه‌های ناتمام مربوط به پروژه‌های سرمایه‌گذاری و اوراق مشارکت، املاک و دارایی‌های منجمدِ مربوط به معدود پروژه‌های خاتمه یافته که در شرایط رکود اقتصادی قابلیت نقد شوندگی ندارد، عمده زمین‌های مرغوب که طی سال‌های اخیر هزینه بلندپروازی‌های مدیران شهری شد و با چوب حراج زدن به سرمایه‌های ارزشمند شهر صرف تصفیه‌حساب وام، اوراق مشارکت و بدهی پیمانکاران شد. همه این‌ها در کنار رشد بی‌ضابطه تعداد پرسنل شهرداری شیراز طی سال‌های اخیر، عدم برنامه‌ریزی برای تحقق درآمد پایدار و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های جاری شهرداری و... که در بیانیه‌های پیشین به‌تفصیل به آن‌ها پرداخت‌شده، درمجموع شرایط سختی را برای آینده مدیریت شهری شیراز ایجاد کرده است.
چنانچه شهرداری شیراز باکلان نگری و اصلاح رویکردهای غلط گذشته برنامه‌ای جامع برای عبور از این شرایط بحرانی تدوین و اجرا نکند، شهری با مسائلی به‌مراتب پیچیده‌تر از امروز به مدیران آینده تحویل خواهد داد.

حوزهٔ مدیریت نیروی انسانی:

طی سال‌های گذشته، شیرازهٔ سازمان اداری و نیروی انسانی شهرداری شیراز ازهم‌پاشیده و سطوح مدیریتی متناسب با قامت منصوبین شهردار سابق، فرو کاسته شد. افراد با حداقل توانمندی‌های مرتبط در مناصبِ کلیدی و حساس گماشته شدند و متخصصین و افراد توانمند منزوی و بدون توجه به شایستگی‌ها حذف شدند. اکنون شهردار جدید با سازمانی به‌هم‌ریخته، بدون ساختار واقعی، به‌شدت بی‌انضباط و نامنظم، به‌غایت فربه و کُند روبرو است.

این موارد به‌مثابه شبکه‌ای درهم‌تنیده، وضعیت بغرنجی را ایجاد کرده است. شهرداری شیراز هم‌اکنون نیازمند شکافتن این پیله و اقدامات تحولی است. این پوست‌اندازی قطعاً هزینه‌هایی در بر خواهد داشت اما یقیناً از هزینه استمرار وضع موجود به‌مراتب کمتر خواهد بود.

انتخاب افراد شایسته و مسلط به دانش مدیریت منابع انسانی و تجدیدنظر اساسی در نحوهٔ مدیریت نیروی انسانی به‌قدری حائز اهمیت است که چگونگی شکل‌گیری آن، جهت‌گیری شهرداری در سال‌های پیش رو را مشخص خواهد کرد. چنانچه تیم مدیریتی بر اساس نیروهای سیاسی بیرونی، سهم‌خواهی، روابط و هر عاملی غیر از شایستگی‌های فردی شکل بگیرد، انتظار تغییر در روندهای بیمار گذشته و اصلاح نحوه مدیریت شهر، غیرواقعی و ناممکن خواهد بود.

دو حوزهٔ مذکور عمده چالش‌های پیش روی شهردار جدید شیراز خواهد بود، اما یکی از موارد مهم و تعیین‌کننده، اسیر نشدن در دام فضاسازی‌های‌ رسانه‌ای است. طی این سال‌ها بسیار تلاش شد که به رویکرد و شیوه‌ای که با اجرای پروژه‌های عمرانیِ ویترینی بیشترین لطمات را برای شهر شیراز به بار آورد، تعابیری ارزشی همچون سازندگی، خدمت و مدیریت جهادی اطلاق شود و وابستگان و مسببان وضعیت امروز، قهرمان سازندگی و خدمت معرفی شدند! جذابیت‌های این تعابیر غیرواقعی و برساخته رسانه‌ها به حدی اغواکننده است که امکان متمایل شدن شورای پنجم و مدیران آینده بدان رویکرد نیز وجود دارد. در این میان تشویق‌های اطرافیان و نزدیکان شهردار جدید شیراز می‌تواند نوعی مقایسهٔ تطبیقی با اقدامات نمایشیِ سابق را رقم زند و درنتیجه مسیر غیرعلمی گذشته را برای مدیریت شهری آتی نیز ریل‌گذاری کند. چنانچه شورای پنجم و شهردار شیراز مسیر تصمیم گیران سابق شهر را برگزینند، بازی دو سر باختی را آغاز کرده‌اند، چراکه شرایط مالی و اقتصادی امروز به‌کلی با شرایط هفت سال اخیر متفاوت است و امکان ادامه روندهای گذشته با توجه به مضیقه‌های مالی موجود علاوه بر نامطلوب بودن غیرممکن و دست‌نیافتنی است. مدیریت صحیح، علمی، فراجناحی و غیرسیاسی، بهره‌گیری از دانش‌های مرتبط، خدمت صادقانه و پرهیز از نمایش‌های بی‌حاصل برای حل مسائل شهر و شهروندان می‌تواند محصولی به بار آورد که طعم شیرین مدیریت شهری منضبط و کار آ را به مردم شیراز بچشاند.

از وعده انتخاباتی اتاق شیشه‌ای تا عدم اعمال حداقل‌های شفافیت

با تلاش‌های صورت گرفته طی سال‌های گذشته و روشن شدن اهمیت و ضرورت شفافیت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بسترهای پیشگیری از فساد و ارتقاء کارآمدی در ساختارهای حاکمیت، در انتخابات اخیر این مهم به‌عنوان یکی از حقوق اساسی مردم با کلیدواژه‌های «اتاق شیشه‌ای» و «شهرداری تمام شیشه‌ای» به گفتمان حاکم بر فضای انتخابات و یکی از مهم‌ترین وعده‌های انتخاباتی بدل شد. با آغاز جلسات غیررسمی پنجمین دوره شورای اسلامی شهر شیراز و پخش زنده ارائه برنامه‌های گزینه‌های شهرداری از صحن شورا امکان تحقق این وعده و آغاز دوره‌ای متفاوت از مدیریت شهری را نوید می‌داد؛ اما باگذشت بیش از یک ماه از آغاز شورای پنجم ضمن تعطیل شدن پخش زنده این جلسات حداقل شفافیت‌های ساختاری شورا ازجمله ارائه دستور جلسات، مصوبات و حتی به‌روز شدن وب‌سایت شورا علی‌رغم وعده‌های انتخاباتی متأسفانه تاکنون محقق نشده است.

گروه مطالعات شهری فاطر با توجه به اهمیت شفافیت شورای شهرهای کشور در ساختارهای نظام و جلوگیری از شعارزدگی و تحقق شفافیت واقعیِ عملکرد اعضای شورای شهر و ساختار شوراها به طراحی «سامانه روشن» باهدف رصد اظهارات و عملکرد اعضای شوراها در سطح ملی اقدام نموده است که به‌زودی جزئیات آن اطلاع‌رسانی خواهد شد.

اولین آزمون شورای پنجم و چالش انتخاب شهردار

بی‌شک اولین و مهم‌ترین تصمیم شورای شهر انتخاب شهردار است. با اعلام نتایج انتخابات و مشخص شدن ترکیب شورای شهر شیراز و راه‌یابی افرادی عمدتاً با گرایش‌های سیاسی، انتخاب گزینه تصدی مسئولیت شهرداری از بین چهره‌های مطرح سیاسی کاملاً محتمل به نظر می‌رسید. علی‌رغم توصیه‌ها و پیشنهاد‌های دلسوزانه و ضرورت توجه به دیدگاه‌های کارشناسی، اعضای شورای شهر شیراز بدون در نظر گرفتن شاخص‌های کلیدی و توانمندی‌های ضروری، بنا به سلایق حزبی و سیاسی گزینه‌هایی را برای این جایگاه پیشنهاد دادند و درنهایت امر، منتخب شورا مطابق پیش‌بینی‌های صورت گرفته پس از گذشت بیش از چهل روز از سوی وزارت کشور مورد تأیید قرار نگرفت.

عامل اصلی این وضعیت که متأسفانه برای اولین بار در ادوار شورا در شهر شیراز به وقوع پیوست درروند انتخاب و نحوه گزینش از سوی اعضا نهفته است. وجود معیارها و شاخص‌های سنجش از مقدمات و لوازم ضروری هر انتخاب صحیح و قابل دفاع است که در فرآیند انتخاب شهردار موردتوجه اعضای شورای پنجم قرار نگرفته است. درهرحال امید است که این فرصت سوزی اولیه با شتاب دادن به تصمیم‌گیری‌ها در خصوص موضوعات مهم و اولویت‌دار شهر شیراز در ادامه جبران گردد.

شورای پنجم و بی‌توجهی به اولویت‌های اصلی شهر در آغاز راه

تا زمان نگارش این بیانیه شورای پنجم سیزده جلسه برگزار نموده است که با مرور رسانه‌ها تنها می‌توان اخبار مربوط به هشت جلسه را یافت! استمرار این امر و عدم رعایت حقوق اولیه مردم و ایجاد محرمانگی در مواجهه با افکار عمومی در کنار عدم اطلاع‌رسانی در خصوص دستور جلسات و مصوبات کمیسیون‌ها و چگونگی انتخاب کارشناسان و مشاوران یکی از تهدیدهای جدی پیش روی شورای پنجم است. در صورت عدم‌اصلاح فوری این روند و تبدیل‌شدن آن به رویه حاکم بر شورای پنجم، می‌تواند آفت‌های ادوار شورا در این دوره نیز بازتولید شود.

مرور اخبار جلسات، مصوبات و دستور جلساتی که به‌صورت غیررسمی منتشرشده، نشان‌دهنده آن است که شورا بدون جامع‌نگری و داشتن برنامه کلان پا به عرصه سیاست‌گذاری شهر گذاشته است و دور بودن از چالش‌های اصلی شهر و پرداختن به مسائل حاشیه‌ای با ارائه طرح‌های دوفوریتی بدون اولویت همچون اقدام به مساعدت‌های مالی، بررسی مصوبات ماه‌های پایانی شورای چهارم و مناقصات شهرداری شاهدی بر این بلاتکلیفی است.

بی‌توجهی به اصلاح فرآیندها در ساختار شورا و ترجیح دستورالعمل‌هایی مبهم همچون نحوه به‌کارگیری کارشناسان و مشاوران شورا به طراحی ساختارهای چابک، مستقل و قانون پذیری مانند مرکز پژوهش‌ها، کمیته‌های تخصصی و بیم حاکم شدن مجدد سلیقه‌های شخصی درروند تصمیم‌گیری امری نگران‌کننده است که هوشیاری هرچه بیشتر دلسوزان و نظارت مؤثر مردمی را می‌طلبد.

امید است اعضای شورای پنجم در ادامه مسیر با پاسخگویی شفاف نسبت به انتقادهای مطرح‌شده و مواجهه صحیح با منتقدان و اصلاح روندهای معیوب گذشته امکان حرکت صحیح مدیریت شهری در مسیر جدید را فراهم نماید.