در همایش چیستی و چگونگی تحول در علوم انسانی مطرح شد؛
رویکرد سیستمی رهبر انقلاب سرلوحه مسئولین قرار گیرد/ عدم تحول در علوم انسانی موجب بر باد رفتن دستاوردهای انقلاب می‌شود/برخی جریان‌های سیاسی با تحول در علوم انسانی مخالف‌اند
معاون پژوهش و آموزش دفتر حفظ و نشر آثار رهبری گفت: ساختار بورکراتیک و نهادینه شده نظام آموزشی مدارس، عالی و حوزه‌های علمیه به‌گونه‌ای است که در ذات خود هرگونه تحول و آزاداندیشی و نوآوری علمی را نمی‌پذیرد.
به گزارش شیرازه؛ اولین همایش ملی "چیستی و چگونگی تحول در علوم انسانی از دیدگاه آیت ا... خامنه ای"با حضور آیت الله ایمانی نماینده ولی فقیه در استان فارس، سرپرست دانشگاه شیراز و دکتر حداد عادل در تالار حکمت دانشگاه شیراز برگزار شد.
رئیس شورای تحول در علوم انسانی کشور گفت: ایجاد تحول در علوم انسانی مسئله بسیار مهمی است. البته راهبردهایی که شورای تحول دنبال می‌کند ممکن است صد سال بعد به نتیجه برسد اما برای جامعه امروز امری ضروری است و اگر این کار صورت نگیرد گویی انقلابی نیز در این کشور رخ نداده است و دست آوردهای انقلاب هدر خواهد رفت.
برخی جریان‌های سیاسی با تحول در علوم انسانی مخالف‌اند
غلامعلی حداد عادل افزود: برخی جریان‌های فکری و سیاسی که سالهاست برمناصب گوناگون کشور تکیه زده‌اند با تحول در علوم انسانی موافق نبود و به طرق گوناگون با این موضوع مخالفت می‌کنند و سعی دارند این موضوع علمی را یک امر سیاسی در راستای افزایش قدرت عده‌ای خاص جلوه دهند که در برخورد با آن‌ها باید هوشیار بود. کمبود امکانات، ضعف نظریه‌پردازی و تلقی‌های نادرست از اسلامی شدن علوم از جمله دیگر مواردی است که مانع این امر شده که لازم است نیش و کنایه برخی دوستان را هم به این موارد اضافه کرد.
رئیس شورای تحول در علوم انسانی کشور افزود: شورای تحول سعی دارد نتایج همایش‌ها و کارگاه‌هایی که در حوزه تحول علوم انسانی برگزار می‌شود در کلاس‌های دانشگاهی مطرح شود تا ذهن اساتید و دانشجویان با محتویات و ملزومات تحول در علوم درگیر شده و تفکر تحقیقات دانشگاهی به این سمت سوق پیدا کند. یکی از اصلی‌ترین اهداف ما ایجاد آمادگی در وزارت علوم برای پذیرش این تحول بزرگ است. البته مطمئنا در این مسیر با مشکلات و ناهمواری‌های متعددی مواجه خواهیم شد که با سعه صدر و صبر قابل حل خواهد بود.
غلامعلی حداد عادل گفت: با گذشت 40 سال از عمر انقلاب اسلامی و پس از 83 سال از تأسیس دانشگاه تهران هیچ فعالیتی به اندازه اقدامات شورای تحول در حوزه علوم انسانی انجام نشده و بسیاری از اساتید بر این موضوع معترف هستند. در طول هشت سال گذشته 140 جلسه تشکیل شده که 60 برنامه کاربردی در آن به تصویب رسیده و از دل آن 300 کتاب در دست تألیف شده است. همچنین ده‌ها همایش در سراسر کشور برگزار شده است.
حداد عادل در پایان تصریح کرد: شورای تحول اختیارات وسیعی دارد و در چهار حوزه برنامه‌های آموزشی و پژوهشی، استادان، دانشجویان و سامان دادن مقاله‌ها و مجلات وارد عمل شده است. در این زمینه معاونت امور شوراها،اساتید، امور تألیف، دانشجویی مرتبط با این عرصه را پوشش می‌دهد.
فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی و پژوهشی از موانع تحول در علوم انسانی
رئیس شورای تحول در علوم انسانی کشور گفت: ایجاد تحول در علوم انسانی مسئله بسیار مهمی است. البته راهبردهایی که شورای تحول دنبال می‌کند ممکن است صد سال بعد به نتیجه برسد اما برای جامعه امروز امری ضروری است و اگر این کار صورت نگیرد گویی انقلابی نیز در این کشور رخ نداده است و دست آوردهای انقلاب هدر خواهد رفت.
برخی جریان‌های سیاسی با تحول در علوم انسانی مخالف‌اند
غلامعلی حداد عادل افزود: برخی جریان‌های فکری و سیاسی که سالهاست برمناصب گوناگون کشور تکیه زده‌اند با تحول در علوم انسانی موافق نبود و به طرق گوناگون با این موضوع مخالفت می‌کنند و سعی دارند این موضوع علمی را یک امر سیاسی در راستای افزایش قدرت عده‌ای خاص جلوه دهند که در برخورد با آن‌ها باید هوشیار بود. کمبود امکانات، ضعف نظریه‌پردازی و تلقی‌های نادرست از اسلامی شدن علوم از جمله دیگر مواردی است که مانع این امر شده که لازم است نیش و کنایه برخی دوستان را هم به این موارد اضافه کرد.
رئیس شورای تحول در علوم انسانی کشور افزود: شورای تحول سعی دارد نتایج همایش‌ها و کارگاه‌هایی که در حوزه تحول علوم انسانی برگزار می‌شود در کلاس‌های دانشگاهی مطرح شود تا ذهن اساتید و دانشجویان با محتویات و ملزومات تحول در علوم درگیر شده و تفکر تحقیقات دانشگاهی به این سمت سوق پیدا کند. یکی از اصلی‌ترین اهداف ما ایجاد آمادگی در وزارت علوم برای پذیرش این تحول بزرگ است. البته مطمئنا در این مسیر با مشکلات و ناهمواری‌های متعددی مواجه خواهیم شد که با سعه صدر و صبر قابل حل خواهد بود.
غلامعلی حداد عادل گفت: با گذشت 40 سال از عمر انقلاب اسلامی و پس از 83 سال از تأسیس دانشگاه تهران هیچ فعالیتی به اندازه اقدامات شورای تحول در حوزه علوم انسانی انجام نشده و بسیاری از اساتید بر این موضوع معترف هستند. در طول هشت سال گذشته 140 جلسه تشکیل شده که 60 برنامه کاربردی در آن به تصویب رسیده و از دل آن 300 کتاب در دست تألیف شده است. همچنین ده‌ها همایش در سراسر کشور برگزار شده است.
حداد عادل در پایان تصریح کرد: شورای تحول اختیارات وسیعی دارد و در چهار حوزه برنامه‌های آموزشی و پژوهشی، استادان، دانشجویان و سامان دادن مقاله‌ها و مجلات وارد عمل شده است. در این زمینه معاونت امور شوراها،اساتید، امور تألیف، دانشجویی مرتبط با این عرصه را پوشش می‌دهد.
فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی و پژوهشی از موانع تحول در علوم انسانی
در ادامه برنامه، معاون پژوهش و آموزش دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری گفت: در حوزه چرایی تحول در علوم انسانی فرضیات بسیاری مطرح شده و برخی فرضیات غلط اساسا چرایی لزوم این مسئله را زیر سوال برده که لازم است به طور علمی و مستند پاسخ داده شود. زیرا ما دستاوردهای علوم انسانی و تجربیات بشری را نادیده نمی‌گیریم اما با توجه به اینکه بخش عمده مشکلات جهان و انسان امروز به دلیل سیطره علوم انسانی بر دنیای امروز است بنابراین لازم است مبانی این علوم مورد بررسی علمی قرار گیرد و علمی با توجه به مبانی دینی و فرهنگی خود تولید کنیم.
حجت الاسلام ذو علم افزود: در حوزه چگونگی تحول در علوم انسانی می‌توان به فرآیند و روش‌های رسیدن به هدف اشاره کرد. اگر چه در سال‌های اخیر تلاش فراوانی جهت تحقق این امر انجام شده اما تاکنون شاهد یک حرکت نظام‌مند موصول به هدف نبوده‌ایم که لازم است یک برنامه‌ریزی جامع هدفمند با نتیجه مشخص در این زمینه انجام شود. در حوزه چگونگی تحول در علوم انسانی باید روش‌شناسی، فرآیند‌های علمی مورد پژوهش در علوم انسانی مورد توجه قرار گیرد. همچنین باید نهادهای سیاست‌گذار درتعیین راهبرد و طرح‌ریزی این مقوله را مد‌نظر داشته باشند که این دو امر در حوزه ایجابی جای می‌گیرد.
حجت الاسلام ذو علم افزود: در حوزه چگونگی تحول در علوم انسانی می‌توان به فرآیند و روش‌های رسیدن به هدف اشاره کرد. اگر چه در سال‌های اخیر تلاش فراوانی جهت تحقق این امر انجام شده اما تاکنون شاهد یک حرکت نظام‌مند موصول به هدف نبوده‌ایم که لازم است یک برنامه‌ریزی جامع هدفمند با نتیجه مشخص در این زمینه انجام شود. در حوزه چگونگی تحول در علوم انسانی باید روش‌شناسی، فرآیند‌های علمی مورد پژوهش در علوم انسانی مورد توجه قرار گیرد. همچنین باید نهادهای سیاست‌گذار درتعیین راهبرد و طرح‌ریزی این مقوله را مد‌نظر داشته باشند که این دو امر در حوزه ایجابی جای می‌گیرد.
ذو علم ادامه داد: اما موضوعی که باید امروزه در آن تامل نمود موارد سلبی است زیرا وقتی تمام مقدمات امری فراهم باشد اما موانع برطرف نشود، نمی‌توان به پیشبرد امور امید داشت. بنابراین از جمله ملزومات تحول در علوم انسانی تضعیف موانع سر راه است. یکی از این موانع فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی و پژوهشی است که بعنوان سدی در تحول علوم مشکل ایجاد می‌کند. ساختار نهادینه شده و بورکراتیک نظام آموزشی مدارس، عالی و حوزه‌های علمیه در ذات خود هرگونه تحول و آزاداندیشی و نوآوری علمی را نپذیرد. بنابراین نگرش ما نسبت به علم و آموزش باید تغییر کند.
وی تصریح کرد: شرکت و کسب رتبه برتر کنکور، نمره به محفوظات، مقلد بودن اساتید و غیره از جمله مواردی است که در فرهنگ آموزسی ما نهادینه شده و راه را بر هر آزاداندیشی، تفکر و تامل و مباحثه با اساتید را سد می‌کند. رهبر انقلاب اولین عنصر در تحول علوم انسانی را تفکر و اندیشه‌نامیدند و علم را پس از اندیشه در نظر گرفته‌اند. متاسفانه اکنون ساختار علمی حاکم بر مجامع علمی ما از این چشم‌انداز فاصله بسیار زیادی دارد لازم است باب گفتگو و مباحثه و روحیه نقدپذیری علمی باز شود. فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی و پژوهشی ما تاب تعامل فکری و شنیدن سخنان مخالف را ندارد.
معاون پژوهش و آموزش دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری گفت: کار فکری گروهی، تلاش علمی روزافزون، خودباوری علمی، سعه صدر و استقبال از قول مخالف از جمله ملزومات بستر علمی است. یکی از مهم‌ترین موانع در تحول علوم انسانی، فرهنگ نادرست پژوهشی و آمورشی است که بر نظام آموزشی کشور سایه افکنده است و علاج این مسئله جز از طریق فرهنگی صورت نمی‌گیرد. زیرا معضلات فرهنگی با تدوین بخش‌نامه و آئین‌نامه حل نمی‌شود بلکه باید اندیشمندان و اساتید و دانشجویان پیشقدم شوند تا مناظره‌های علمی و آزاداندیشی در جامعه و نسل‌های آینده تقویت شود. همچنین نوع تعامل حوزه‌های علمیه و دانشگاه از حمله موارد بسیار مهمی است که در این باره باید مورد توجه قرار گیرد.
رویکرد سیستمی رهبر انقلاب سرلوحه مسئولین قرار گیرد
ابراهیم گشتاسبی‌راد، رئیس دانشگاه شیراز ضمن تشکر از حضور اندیشمندان و نماینده ولی فقیه، گفت: همایش چیستی و چگونگی تحول در علوم انسانی پس از دو سال تلاش چند تن از اساتید علوم انسانی دانشگاه شیراز برگزار شده است و امیدواریم مباحث مربوط به این موضوع ادامه پیدا کند تا بتوانیم از نظر اندیشمندان استفاده کرده و با تبدیل کردن اندیشه‌ها به دستورالعمل و یاری رسانه‌ها در جامعه فرهنگ‌سازی کنیم. چرا که تحول در علوم انسانی و فرهنگ را نمی‌توان بدون یاری نخبگان و جامعه پیش برد.
رئیس دانشگاه شیراز ادامه داد: از جمله مسائلی که در این زمینه باید بدان توجه نمود؛ نگرش و عملکرد سیستمی است. ما ایرانی‌ها معمولا به سه گونه فردی، هیئتی و اجتماعی عمل می‌کنیم. از خصوصیات رهبر انقلاب رویکرد سیستمی است حتی ایشان در مسئله ولایت فقیه هم نگرش سیستمی دارند که لازم است سرلوحه همه مسئولین قرار گیرد. همیشه شاهد بودیم رهبر انقلاب با مشورت گرفتن از افراد و اندیشه‌های مختلف ایده‌هایی ارائه می‌دهند که حقیقتا بسیار تاثیرگذار و قابل استفاده است که همایش امروز هم با توجه به رویکرد ایشان در تحول علوم انسانی برگزار می‌شود.
ابراهیم گشتاسبی‌راد افزود: وقتی به تاریخ انقلاب برمی‌گردیم و در نحوه مدیریت آیت‌ا... بهشتی تامل می‌کنیم در عملکرد ایشان می‌توان رویکرد سیستمی را دید. مرحوم بهشتی قوانین را تدوین نمود و یکی از اصلی‌ترین پایه‌های تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی بود. همچنین زمانی که در راس قوه قضائیه قرار داشت یک دستگاه که میراث زمان طاغوت بود به ایشان واگذار شد که با استفاده از اندیشه مجتهدین و افراد آشنا به فقه، این سیستم را اسلامی و در کل کشور راه‌اندازی کرد. زیرا مرحوم بهشتی سیستمی می‌اندیشیدو عمل می‌کرد.
نظرات بینندگان
