جوان 32 سالهای که در 16 آبان سال 1340، با حرکت قهرمانانه خود در مسیر راه آهن تبریز - تهران هنگامی که متوجه ریزش کوه و مسدود شدن مسیر راه آهن شد، با از خود گذشتگی، کت خود را با شعله چراغ دستی آشنا کرد و با آتش زدن آن، لکومو‌تیوران قطار را با صدها مسافر، از مسدود شدن و ریزش کوه با خبر کرده و از یک فاجعه هولناک جلوگیری کرد.
این اقدام قابل ستایش، شکوه و عظمت یک جوان را نشان می‌دهد که چگونه احساس مسئولیت کرده و در شرایط نامناسب و با کمترین امکانات، هشدار به موقع و سرنوشت ساز و حیات بخشی را به هموطنان خود می‌دهد.
متن اصلی درس دهقان فداکار در سالهای گذشته
این روایت دلنشین و ارزشمند از یک هموطن مهربان و نوع دوست، خالق یکی از بهترین محتواهای گران سنگ کتب آموزشی و تربیتی میلیون‌ها دانش‌آموز است و مصداق عملی ایثار و از خود گذشتگی.
گر چه این مرد بزرگ رفت، اما مرام و معرفت او هیچ وقت از ذهن‌ها پاک نمی‌شود و اقدام ارزشمند او، در گنجینه ذهنی همگان می‌ماند و سینه به سینه منتقل می‌شود.
در این میان، این از خود گذشتگی سالهاست که به کتاب درسی دانش‌آموزان پایه سوم ورود پیدا کرده و دانش‌آموزان با فرهنگ فداکاری و نوع دوستی به خوبی و با نمونه عینی و برجسته آن، آشنا می‌شوند.
اما روایت جرح و تعدیل این روایت مردانگی در کتب درسی، خود داستان مطرح این روزهای رسانه‌ها و محافل آموزشی و فرهنگی شده است و با درگذشت این شخصیت قهرمان در چند روز گذشته، و گلایه‌های قابل توجه فرزندش نسبت به حذف محتوای کامل داستان از کتب درسی، پرسش‌های زیادی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است و اظهار نظرهای مختلفی از سوی مسئولان ارشد وزارت آموزش و پرورش در خصوص حذف و یا عدم حذف این درس مطرح شده است.
آنچه در این میان مشاهده می‌شود، حذف درس مستقل و اختصاصی این روایت آموزنده از کتاب فارسی دبستان است و گنجاندن مختصری از آن در درس «فداکاران» کتاب فارسی پایه سوم دبستان در کنار تعداد دیگری از قهرمانان ملی و دفاع مقدس این سرزمین است.
اشاره کوتاه به داستان دهقان فداکار در کتاب فارسی سوم دبستان سال تحصیلی جاری
درج نام اشتباه چندین ساله دهقان فداکار در کتاب درسی و بی توجهی آموزش و پرورش
موضوع مهم دیگر این است که به رغم گذشت سالها از وقوع این حادثه و روایت آن در کتب درسی، نام این قهرمان هنوز هم به شکل اشتباه در کتاب عنوان شده است و به جای ذکر نام اصلی او که «ازبر علی حاجوی» است، نام «ریزعلی خواجوی» ذکر شده است و آموزش و پرورش نیز هیچ تلاشی نکرد تا نام واقعی او را در کتب درسی بیان کند.
دو روایت متناقض از زبان وزیر آموزش و پرورش در خصوص حذف یا عدم حذف دهقان فداکار از کتاب درسی در فاصله یکروز
سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش یازدهم آذرماه امسال در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما در خصوص «حذف دهقان فداکار از کتب درسی»، بیان داشت: «مفاهیمی که در کتاب‌های درسی وجود دارد، هر از چند گاهی مورد بازبینی قرار می‌گیرد و درس دهقان فداکار کتاب سوم دبستان هم جای خود را به نمادهای دیگری داده است».
بطحایی در فاصله کمتر از یکروز، در همایش تجلیل از خادمان نماز در این وزارتخانه، در پاسخ به پرسش خبرنگاران در این خصوص، اظهار داشت: «در حال حاضر این موضوع از کتاب درسی حذف نشده است و تحت عنوان درس سیمای فداکاران اشاره‌ای به وی و برخی از فداکاران دیگر در کتاب درسی شده است».
وی افزود: «در تاریخ، هرچه جلو می‌وریم مصادیق متعددی از فداکاران در کشور می‌بینیم که حقی بزرگ بر گردن ما دارند؛بنابراین در کتب درسی به تناوب از همه فداکاران نام می‌بریم».
این اظهارات متناقض در فاصله کمتر از یکروز از سوی وزیر آموزش و پرورش نشان داد که وی اطلاعات درستی از حذف و یا عدم حذف آن از کتاب درسی ندارد.
دو پرسش مهم در این خصوص مطرح است که:
اولاً اینکه؛ چرا باید چنین موضوع آموزنده‌ای که در بر گیرنده والاترین ارزش‌های انسانی و اخلاقی است، از دایره محتوای کتاب درسی دانش‌آموزان حذف شده و تنها اشاره کوتاهی، آن هم در قالب یک مجموعه از نمونه‌های دیگر فداکاری مطرح شود.
قابل ذکر است که وزارت آموزش و پرورش نیز می‌تواند این موضوع را در شکل‌های دیگر آموزشی، تربیتی و در قالب هنری شعر، داستان کوتاه و ... برای دانش‌آموزان بازنمایی و فرهنگ سازی کند.
ذکر این نکته نیز مهم است که فقط وظیفه اصلی نشر چنین فرهنگ انسانی و شخصیت محوری آن، تنها برعهده وزارت آموزش و پرورش نیست، بلکه دستگاه‌های دیگر فرهنگی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما نیز مؤظف هستند در اشکال و قالب‌های مختلف هنری، نظیر داستان، شعر، کلیپ و مستند، مخاطبان به ویژه دانش آموزان را با این فرهنگ و شخصیت قابل ستایش آن، آشنا کنند.
دوم اینکه؛ چرا علی رغم گذشت سالها از انتشار این روایت در کتاب درسی که به عنوان مهمترین محتوا و مکتوب آموزشی و تربیتی میلیون‌ها دانش‌آموز است، آموزش و پرورش زحمت مشخص کردن نام واقعی این مرد فداکار را به خود نداد و نام او با عنوان ناصحیحی سالها در کتاب درسی درج شد؟
