فریبا رضایی، مدیر سلامت روان معاونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفت و گو با خبرنگاره "شیرازه" با اشاره به آسیب خانه نشینی های اجباری بیان کرد:با توجه به آسیب های متعددی که در پی شیوع بیماری کرونا و خانه نشینی های اجباری پدید می آید ،علاوه بر نگرانی از ابتلاءبه این بیماری، کلافگی، بی تحرکی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیز در آن دخیل است.

وی افزود: به طور طبیعی تغییر ناگهانی شرایط زندگی و وقوع هر بحران، تغییرات رفتاری به دنبال داشته که با بوجود آمدن بیماری کرونا مردم را از دو منظر تحت فشار قرار می دهد، یکی نگرانی از ابتلاء به این بیماری و دیگری خود قرنطینگی و کلافه شدن ازخانه نشینی های اجباری است.
رضایی گفت:ویروس کرونا اختلالات و آسیب های زیادی را به بار می آورد و هراس و خشم یکی از مواردی بوده که در هر جامعه دچار بحران به 2 برابر می رسد،البته این مسئله در دیگر کشورها هم به اثبات رسیده است.


وی به پرهیز از شایعات فضای مجازی تاکید کرد و ادامه داد:برای مقابله با این آسیب ها و اختلالات به مداخله و پیشگیری نیاز بوده و لازم می باشد که مردم در خصوص اخبار و اطلاعات فقط به خبرگزاری ها،سایت های معتبر و مورد اعتماد دانشگاه علوم پزشکی اکتفا کرده و اطلاعات دقیق و واقعی را تنها از این طریق کسب کنند.
این مدیر سلامت روان معاونت دانشگاه علوم پزشکی به برخی راهکارها اشاره کرد وگفت : ترس و نگرانی افراد در ابتلاء به این بیماری قابل کنترل و پیشگیری می باشد، برای کاستن از این نگرانی  بهترین راه «در خانه ماندن»بوده، برای کاهش ترس و خشم در بیرون از خانه نیز حتما باید موارد بهداشتی را رعایت کنیم و در مواقع ضروری از مواد ضدعفونی کننده و دستکش استفاده نماییم اما به جز این موارد لازم بوده که برای رعایت اصول خود مراقبتی،دیدارهای غیرضروری و حتی خانوادگی را به حداقل برسانیم. اگر فردی این تکنیک ها و اصول را رعایت کند در بخش اول جایی برای نگرانی باقی نمی ماند.

برنامه ریزی متنوع برای در خانه ماندن های اجباری
رضایی ادامه داد:برای رفع مسئله دوم یعنی کلافگی از در خانه ماندن هم به برنامه ریزی های متنوع نیاز می باشد، مثلا عده ای تماشای فیلم های جذاب و دیدنی را ترجیح می دهند،برخی مطالعه کتاب های مورد علاقه خود یا نویسندگان مشهور را می پسندند.بعضی خواندن رُمان و یادگیری زبان انگلیسی را در اولویت می دانند و عده ای هم به ورزش های خانگی و گوش دادن موسیقی روی می آورند.

تصمیم قطعی برای ترک خشونت
وی با تاکید بر مدیریت خشم گفت: کاهش خشونت در ابتدا به تصمیم قطعی خودِ فرد برای ترک خشونت بستگی دارد تا او بتواند با مدیریت خشم از آسیب هایی که به خود و دیگران وارد می کند جلوگیری نماید و از بروز آن پیشگیری کند.به همین خاطر لازم بوده که زمینه های خشونت آمیز مثل رفتارهایی که فرد از قبل داشته یا ویژگی های شخصیتی و ژنتیکی خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با آموزش مهارت های زندگی از خشم و استرس روابط بین فردی و اجتماعی بکاهد.بر این اساس می توان با برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، عصبانیت و خشم را مدیریت کرد و از هیجانات منفی به سمت رفتارهای مثبت حرکت نمود.
رضایی افزود: علاوه بر این ها زمانی که فرد سریعا دچار خشونت می شود، باید بیندیشد که چرا و به چه دلیل خشمگین شده؟در مرحله بعد او می تواند به یکی از اعضای خانواده و یا دوستان که با او احساس راحتی می کند،مسئله را در میان بگذارد تا به احساس بهتری دست یابد.
وی به برخی عکس العمل های منفی در کاهش خشم اشاره کرد و گفت :با خشونت ترک کردن منزل مثل کوبیدن در یا داد و فریاد زدن خود موجب می شود که علاوه بر افزایش خشم خود ،خشم نهفته اطرافیان و دیگر اعضای خانواده را نیز آشکار کنیم.لذا اگر در خانه هستیم با ترک محل دعوا و خشونت مثل رفتن به پارکینگ، محوطه داخل آپارتمان یا حتی در یک اتاق دیگر از خشم خود بکاهیم و تا زمانی که از خشونت ما کاسته نشده با دیگر اعضای خانواده ارتباط برقرار نکینم.

ورزش های خانگی و هوازی
این کارشناس با بیان این که همه احساس هایمان از قبیل شادی و غم، عصبانیت و خشم قابل کنترل بوده و می توان بر آن مسلط شد، ادامه داد:زمانی که فرد بر رفتارهای خشونت آمیز مدیریت ندارد می تواند با راهکارهای بلند مدت و کوتاه مدت بر آن فائق آید.از این رو آن ها باید سبک زندگی خود را تغییر دهند، اگر در وضعیت اقتصادی ضعیف هستند ،می توانند با چند راهکار ساده برنامه ریزی کرده و با انجام ورزش های خانگی و هوازی انرژی خود را تخلیه نمایند یا این که ساعتی از روزها که خیابان خلوت بوده به مکان های کم رفت و آمد بروند و پیاده روی کنند.

استفاده از تکنیک های «تن آرایی» و «ریلکسیشن»
رضایی با اشاره به این که می توان با استفاده از تکنیک های «تن آرایی» و «ریلکسیشن» خشم خود را کنترل کرد، گفت:یکی از روش های بسیار مفید نفس عمیق کشیدن از راه بینی یا دم و باز دم عمیق بوده که لازم می باشد، در طول روز به طور مداوم انجام شود.چرا که وقتی دچار هیجانات نامطلوب شویم،هورمون «کورتیزول» برای دفاع از بدن افزایش می یابد و عضلات به شدت دچار انقباض می شود، پس هر زمان فرد با این حالت مواجه شود، باید در ابتدا نفس عمیق بکشد و تغییر حرکت دهد مثلا اگر نشسته، روی مبل، کاناپه یا هر جا که احساس راحتی می کند لم داده و لباس های تنگ و زمخت را از تن خود بیرون آورد. برای شل کردن عضلات هم لازم بوده که گردن، صورت، دست و پا را به مدت 5 ثانیه منقبض کرده و سپس آن را رها کند.البته دوش گرفتن چند دقیقه ای با آب ولرم نیز تاثیر بسزایی دارد.

گوش دادن به موسقی و آهنگ های آرام
وی با اشاره به تاثیر موسیقی های آرامبش بخش در جلوگیری از خشونت ادامه داد: در این مدت زمان که مردم به قرنطینه اجباری روی آورده اند و خانه نشین شده اند، گوش دادن به موسقی و آهنگ های آرام در مدت زمان 15 تا 20 دقیقه ای مفید است.
این مدیر به تاثیر جملات مثبت انگیزیشی اشاره کرد و گفت:یکی از راهکارها در این خصوص این بوده که می توان یک جمله مثبت انگیزیشی را روی آینه و یا هرجایی که در طول روز با آن بیشتر سرو کار داریم مثل گوشی موبایل یادداشت یا آویزان کنیم تا مدام آن جمله را به یاد داشته باشیم،طولی نمی کشد که فرد متوجه می شود ساعت ها و حتی در طول یک روز عصبانی و خشمگین نشده است.

زمانبندی مشخص برای خواب کافی
رضایی افزود:روش بعدی برای کاستن از استرس و اضطراب مدیریت خواب می باشد که برای مقابله با پرخاشگری موثر بوده از این رو افراد می توانند برای خواب زمانبندی مشخصی در نظر بگیرند تا با فعالیت های روزانه خواب کافی و مناسبی داشته باشند.

تاثیر تغذیه مناسب در کاهش خشم/ مصرف سبزیجات و حبوبات
وی به تاثیر تغذیه مناسب در کاهش خشم اشاره کرد و گفت: تغییر بعدی در سبک زندگی جدید تغذیه مناسب بوده چرا که مصرف انواع خوراکی ها ارتباط مستقیمی با هیجانات، استرس و افسردگی دارد.آنچه متخصصین تغذیه بر آن معتقد هستند این بوده که مصرف به اندازه و کافی سبزیجات، حبوبات و میوه ها برای مدیریت خشم مفید بوده و تاثیر گذار می باشد.البته این امکان نیز وجود دارد که مواد پروتئینی مثل تخم مرغ و حبوبات که هزینه مناسبی دارد را جایگزین مواد پروتئینی مثل گوشت و ماهی کنیم.

کسب مهارت های ارتباطی از طریق شبکه های مجازی و مطالعه
دکتر کاظم احمدیان، روانشناس و روانپزشک نیز با بیان این که این روزها افراد زیادی با سوابق پرخاشگری و افسردگی به ما مراجعه می کنند که چگونه با شرایط قرنطینگی سازگار شوند؟گفت:این افراد معتقد هستند که خشونت های خانوادگی شان در این روزها زیادتر شده و این دعواها تا جایی پیش رفته که به برخورد های فیزیکی انجامیده است.وی افزود:به طور طبیعی افرادی که دچار رفتارهای وسواسی یا افسردگی و خشونت هستند در این ایام خشونت بیشتری از خود نشان داده و لازم بوده که از طریق شبکه های مجازی یا مطالعه ،خدمات روانشناختی و مشاوره دریافت کنند چرا که با توجه به سوابق پرخاشگری که داشته اند، رفتارهای غیرارادی در بروز خشونت دارند.
دکتر احمدیان گفت:وقتی قرار بوده که با ورژن و سبک جدیدی زندگی کنیم لازم بوده که تغییر بزرگ را در خود و سبک زندگی ایجاد نماییم.هرچند در ابتدا ذهن برای تغییر مقاومت می کند باید آن را از عادت ها و زندگی روزمره تهی کنیم؛به فرض مثال: خانم خانه با این مسئله مواجه می شود که همسر و فرزندانش این روزها مدام در خانه هستند که لازم به سازگاری دارد.این روانشناس توضیح داد:در مواجهه با این مشکل در ابتدا ذهن مقاومت و مخالفت می کند که با نبود آموزش های لازم به عصبانیت و پرخاشگری تبدیل می شود ،لذا مهم ترین راهکار این بوده که خانواده ها برنامه های مفرح و لذت بخشی مثل بازی های آپارتمانی و گفت و گوهای مورد علاقه را با مشارکت فرزندان در طول هفته اجرا کنند.
وی با بیان این که یکی از مهم ترین و پیچیده ترین مهارت ها مهارت های ارتباطی می باشد ،گفت:برای انجام هر کاری نیاز به مهارت آموزی خاص آن بوده، که در شرایط کنونی اهمیت بیشتری می یابد. به فرض مثال خانواده هایی که به سفر می روند به انعطاف پذیری نیاز دارند،خانواده هایی که میزبان بوده نیز به همین شکل و مهم تر از این ها مربوط به خانواده هایی می شود که مجبور هستند در یک دوره طولانی مدت در کنار یکدیگر بمانند و همدیگر را تحمل کنند.

جامعه ما هنوز برای تجربه سبک زندگی جدید آماده نیست
این روانشناس با اشاره این که جامعه ما هنوز برای تجربه سبک زندگی جدید آماده نیست،ادامه داد:متاسفانه جامعه ما هنوز خود را برای تجربه و زندگی با سبک جدید آماده نکرده و در این شرایط نیز قرار نگرفته است.از این رو نیاز بوده که هر یک از افراد با صبوری و انعطاف بیشتری به زندگی خود ادامه دهند. لذا سازگاری با این شرایط در اولویت بوده تا با تغییر سبک زندگی با مشکلات ارتباطی مواجه نشوند.

با اعضای خانواده همدلی کنیم
وی با تاکید بر توجه ویژه به اعضای خانواده گفت :این روزها لازم بوده که بیش از گذشته با اعضای خانواده همدلی کنیم و بیش از پیش به نیازهای عاطفی ،علایق و خواست آن ها احترام گذاریم و توجه کنیم.

نظم خواب را بر هم نزنیم
دکتر احمدنیا با تاکید به فعالیت های روزانه افزود:می دانیم که هورمون خواب در یک ساعت فعال می شود و به شدت به آرامش افراد کمک می کند، اگر این سیکل به هم بخورد عامل خشونت و پرخاشگری می شود. از این رو لازم می باشد که حتما نظم خواب را رعایت کنیم و این طور نباشد که به خاطر بی برنامگی و بیکاری به خود و دیگران آسیب روحی و روانی وارد نماییم.وی در پایان گفت:با وجود شیوع این بیماری و دوران کسالت بار قرنطینگی باید این موقعیت را به یک فرصت طلایی تبدیل کنیم و به کارهای عقب مانده،باهم بودن های خانوادگی و دورهمی های بانشاط بپردازیم.

دکتر حمید بختیاری ،کارشناس مسئول بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم با اشاره به خانه شینی های اجباری در کنار برخی اعضای خانواده که به بیماری کرونا مبتلا شده اند و با تاکید بر رعایت موارد بهداشتی گفت: تا حد امکان خود را مراقبت کنيد،از افراد با بيماري هاي زمينه اي و سالمند تا حد امکان دور باشيد و محل هايي از اتاق که شما مکرر با آن ها در تماس هستيد را به طور مکرر ضدعفوني کنید.
وی با اشاره به تلاش براي عدم ابتلاء اعضاء خانواده افزود:بر اساس مطالعات سازمان بهداشت جهاني هر بيمار داراي عفونت حاد تنفسي شديد، بايستي در بيمارستان بستري شود. ولي افرادي که بيماري آن ها خفيف بوده طبق نظر پزشکان ،مي توانند جهت ادامه درمان و مراقبت در منزل بستری شوند که رعایت اصول بهداشتی ضروریست.دکتر بختیاری گفت: در صورتي که تصميم بر مراقبت بيمار در منزل گرفته شد بايستي ابتدا ارزيابي از محل زندگي و مراقبين بيمار انجام پذيرد تا مشخص شود که آيا محل زندگي فرد براي ارائه خدمات در منزل مناسب است؟

توصيه هاي لازم جهت پيشگيري و کاهش انتقال عفونت
وی با اشاره به توصيه هاي لازم جهت پيشگيري و کاهش انتقال عفونت ادامه داد:لازم بوده که بيمار در يک اتاق تنها داراي تهويه مناسب قرار داده شود و در و پنجره هاي اتاق نیز قابل باز شدن باشد. کارشناس مسئول بیماری‌های واگیر گفت:حتي المقدور ساير افراد خانواده در يک اتاق مجزا باشند. در صورتي که اين شرايط امکان پذير نباشد، بيمار بايستي حداقل يک متر از دیگر افراد فاصله داشته باشد.

رفع مشکلات و کدورت ها با گفت و گوهای صمیمانه
دکترآروین هدایتی، روانپزشک هم با اشاره به شیوع بیماری کرونا و آثاری که به دنبال دارد،گفت:خانه نشینی اجباری موجب می شود ،اعضای خانواده ای که سال ها در شرایط عادی، ساعات زیادی را به «دور از هم» و هر یک در محدوده شخصی خود در حال فعالیت بوده اند دچار مشکل شوند.اما بهتر است که زمان بیشتری را به صحبت با هم اختصاص دهند و مدت کمتری را در فضای مجازی سپری کنند.
وی به تغییر سبک زندگی اشاره کرد و افزود:این تغییرات برای خانواده هایی که از قبل با هم دچار تنش بوده اند یا به ظاهر مشکلات خانوادگی را مدیریت می کردند، مسائل جدتری به بار می آورد. چون امکان اجتناب و بهانه تراشی برای بیان این که فرصتی برای صحبت کردن ندارند یا  خسته هستند و نمی توانند برای حل مشکلات خانوادگی وقت بگذارند،باقی نمی گذارد.

خواسته های خود را به وضوح مطرح کنیم
دکتر هدایتی گفت: می توان برای انتقاد کردن، حل تعارضات،صحبت کردن معمولی و گوش دادن به یکدیگر با کسب مهارت های لازم بسیاری از مشکلات را رفع کرد.چرا که یک بحث کوچک می تواند یک جرقه برای اختلاف عمیقی باشد که متاسفانه منجر به بروز خشونت های خانگی و حتی خودکشی شود. این مساله هم در جوانان و هم در بزرگسالان به دنبال درگیری ها و بحث های خانوادگی دیده می شود.از این رو لازم بوده که در این موقعیت در ارتباط با یکدیگر رو راست و قابل اعتماد باشیم و انتظار نداشته باشیم سایر اعضای خانواده خودشان از خواسته های ما آگاه باشند چراکه حتما باید در مورد خواسته هایمان به وضوح با آن ها صحبت کنیم.
انتهای متن/
«بهاره یاری»