گزارش شیرازه از کاه و کلش، ثروتی که می سوزد؛
خسارت به 212 هکتار در حوزه زراعی در سال زراعی جاری/متخلفین سوزاندن بقایای گیاهی به پرداخت جزای نقدی محکوم می شوند
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس آتش زدن کاه و کلش را بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک، مصوب سال ۹۶ جرم می داند و می گوید: سوزاندن بقایای گیاهی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع است و متخلف به پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.
به گزارش شیرازه، استان فارس یكی از استانهای مطرح در حوزه كشاورزی و تولید محصولات زراعی به خصوص گندم و جو است استانی که به دلیل چهار فصل بودن دارای اقلیم مناسبی برای کشت محصولات متنوع است از همین رو از دیرباز کشاورزان برای تسریع در کشت دوم ،اقدام به آتش زدن بقایای گیاهی زمین می کردند تا هم در زمان صرفه جویی کرده باشند و هم از شر کاه و کلش باقی مانده محصول خلاص شوند اما بی خبر از اینکه همین کاه و کلشی که فکر میکنند بی ارزش است خود یک سرمایه ملی و گرانبها محسوب میشود که با جمع آوری آن هم میتوانند کسب درآمدی برای خود کنند و هم موجب می گردد مواد عالی خاک حفظ شود.
هر چند سوزاندن باقی‌مانده محصول کشاورزی، رسمی دیرینه در میان کشاورزان به شمار می‌رود اما اکنون برخی از کشاورزان معتقدند برداشت کاه و کلش هم برای کشاورز و هم سازمان جهاد کشاورزی سودآور است و باید برای جمع‌آوری این کیمیا، وارد گود شوند.
مسعود صالح ، جوان سی دو ساله ای است که پیشه کشاورزی را از اجداد خود فرا گرفته اما با استفاده از آموزش از طریق فضای مجازی به این نتیجه رسیده است که روش نیاکان او بعد از برداشت محصول و شروع کشت دوم اشتباه است و اتش زدن بقایای گیاهی را کاری خسارت بار برای خود و زمین کشاورزی اش میداند.
او می گوید: پس از برداشت محصول اول، به کمک تجهیزات کشاورزی کاه و کلش را بسته بندی کرده و به دامداران می فروشد.
حاج مراد، کشاورز دیگری است که تا چند سال گذشته بیشتر به روش های سنتی اعتقاد داشته و پس از برداشت گندم زمینش را آتش می زده تا آماده کشت بعد کند اما حادثه تلخی را دلیل تغییر روش خود عنوان می کند و می گوید ابتدای شب بود که زمین را آتش زدیم تا دود آن اهالی روستا را اذیت نکند اما ناگهان باد تندی وزیدن گرفت و آتش به زمین مجاور افتاد و علی رغم تلاش بسیاری که کردیم تا صبح آنش سوزی ادامه داشت و تقریبا تمام محصول همسایه سوخت و خاکستر شد.
این کشاورز گفت:هر چند با وساطت اهالی و ریش سفیدان کار به دادگاه نکشید اما مجبور شدم تمام خسارت او را با برآورد کارشناس پرداخت کنم در نتیجه سودی که از زراعت آن سال نصیبم نشد،بلکه مبلغی هم به آن اضافه کردم تا تاوان یک اشتباه سهوی را پرداخت کنم.
عرب نژاد که یک دامدار و کشاورز نمونه است، درباره سوزاندن کاه و کلش می‌گوید: به آتش زدن زمین برای آماده سازی زمین قبل از کشت اعتقادی ندارم و معتقد هستم این کار جز ضرر و زیان برای محیط زیست و خاک چیزی به همراه ندارد پس از متولیان امور کشاورزی می‌خواهم از این روش ناپسند جلوگیری کنند.
و اما در میان تعداد نظرات مخالف با آتش زدن کاه و کلش، هنوز عده ای هستند که بهترین روش برای صرفه جویی در زمان و آغاز کشت دوم را آتش زدن زمین و بقایای گیاهی میدانند در این خصوص با یکی از کشاورزانی که هر ساله به این روش زمین خود را آماده کاشت محصول میکند گفتگو کردیم هر چند تمایلی به صحبت در این مورد نداشت اما در ابتدا و قبل از اینکه بداند خبرنگار هستم گفت هزینه و زحمت جمع اوری کاه و کلش برایم آنقدر زیاد است که رقبت و انگیزه ای برای این کار ندارم و از طرفی نیز این کار زمان بر است و چند روزی کشاورز را معطل می کند اما من بلافاصله پس از برداشت محصول، شبانه زمین را آتش میزنم و روز بعد آنرا آماده می کنم برای کاشت زراعت بعدی.
وقتی پرسیدم چرا شبانه زمین را آتش میزنید، گفت:قدیم ترها، اینکار نه خلاف بود نه جریمه ای داشت اما حالا عده ای قانون جدید وضع کرده و مانع این کار میشوند وقتی شبانه کار را انجام دهیم کسی متوجه نمیشود.
هر چند تحلیل این کشاورز و اقدام شبانه ی او و کشاورزان هم عقیده با وی اصلا صحیح نیست اما به نظر میرسد هنوز آنچنان که لازم است جهاد کشاورزی و مراکز ترویج نتوانسته اند تبلیغات اقتاعی انجام دهند تا زارع را قانع کنند کارشان هم به ضرر زمین و خاک است و هم مشکلات زیست محیطی دارد و مهم تر اینکه یک منبع درآمد را به آتش می کشند.
سوزاندن بقایای گیاهی زراعی ممنوع و متخلف به پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس نیز در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار شیرازه آتش زدن کاه و کلش را بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک، مصوب سال ۹۶ جرم می داند و می گوید: سوزاندن بقایای گیاهی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع است و متخلف به پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.
محمد مهدی قاسمی افزود:امکان برخورد با افرادی که بقایای محصولات کشاورزی و گیاهی را آتش می زنند در این قانون آمده و علت آن هم این است که بر اساس نظریه کارشناسان، آتش زدن کاه و کلش باعث از بین رفتن میکرو ارگانیسم های خاک، ساختمان آن، کم شدن نفوذ پذیری و قابلیت نگهداری آب در خاک همچنین بالا رفتن فرسایش خاک می شود.
قاسمی افزود: از طرفی اگر این بقایا را به خاک برگردانیم ماده آلی خاک که امروزه یکی از نواقص خاک های ما به شمار می رود برطرف میشود.
وی با بیان اینکه دستگاه هایی مانند حفاظت سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد که می تواند کمک کند کشاورزان دست به این امر نزنند، اما کشاورزان به صورت سنتی یاد گرفتند که حتماً باید بقایای محصول را آتش بزنند تا کشت دوم را انجام دهند،ابراز داشت: خصوصاً در مناطقی که برنج کاری می شود بیشتر به این کار مبادرت می ورزند.
قاسمی با تاکید بر اینکه توسط سازمان جهاد کشاورزی، محیط زیست، فرمانداری‌ها، فضای مجازی، صدا و سیما و رسانه های مختلف اطلاع رسانی لازم انجام شده که با این افراد برابر قانونی برخورد می شود،گفت: برای آنها پرونده قضایی تشکیل شده و به دادگستری و قوه قضاییه ارسال میشود همچنین دادستانی هم در این راستا با افراد متخلف برخورد می کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس افزود: اما اول به آنها اطلاعات اولیه و ترویجی و آگاه سازی داده می شود تا بدانند این کار زیان آور است و جرم محسوب می شود و بعد کسانی که با همه اطلاع رسانه هایی که شده بقایای محصولات کشاورزی را آتش میزنند به دادگاه معرفی میشوند.
6 میلیارد تومان خسارت آتش سوزی در حوزه زراعی و باغی در سال گذشته در استان فارس
رئیس اداره مدیریت بحران وکاهش مخاطرات سازمان جهاد کشاورزی فارس نیز در این خصوص عنوان کرد:
آتش زدن بقایای گیاهی اصولاً پس از برداشت محصولات شتوی بخصوص زراعتهای گندم و جو اتفاق می افتد و در مناطقی که کشت دوم مصطلح است مثل برنج و ذرت کشاورزان پس از برداشت برای اینکه بتوانند زمین را آماده کنند برای کشت بعدی از این روش استفاده می کنند که بسیار کار غیر علمی و نادرستی است.
نادر محمودی با بیان اینکه این اقدام برای حفظ ارزش و حاصلخیزی خاک مضر است و باعث ناپایداری تولید در سالهای بعد میشود،افزود: با این کار علاوه بر اینکه زمین به شدت رطوبت خود را از دست میدهد از لحاظ میکروارگانیسم های خاک هم ضررهای جبران ناپذیری را به زمین زراعی می زند و خاک ارزش واقعی خود را از دست میدهد که این رویه در سالهای گذشته خصوصاً تا ۱۰ سال پیش بسیار رواج داشت که آن هم بیشتر به خاطر روان آب ها و بارندگی هایی بود که وجود داشت که با کاهش بارندگی و سطح زیر کشت و مدیریت ترویج، باعث کاهش شدید شد.
محمودی ادامه داد: از طرفی نیز استفاده از اندوخته پس از برداشت محصول و ارزش مالی که پیدا کرد باعث شد عده ای از کشاورزان در حقیقت به سمت جمع آوری این کاه و کلش روی آورند و مابقی را به خاک بر گردانند که علاوه بر حفظ ارزش مواد آلی خاک درآمدی هم برای آنها داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اصولاً این آتش زدن بقایای گیاهی به دلایل مختلف اتفاق می افتد،ابراز کرد: یکی به صورت عمدی ، یکی سهوی و یا بر اثر خطاهای انسانی یا اینکه در مسیری که تردد خودروها زیاد است سهل انگاری انسانی و افراد باعث آتش سوزی می شود .
او در خصوص علت عمدی بودن این اقدام، عامل موثر زمان را هم یکی دیگر از علت آتش زدن کاه و کلش عنوان کرد و گفت: در برخی مناطق چون سطح زیر کشت و محصول زیاد است و بعد از برداشت می خواهند کشت دوم با سرعت انجام شود به دلیل کم بودن زمان به آتش زدن این بقایا مبادرت می ورزند که هر چند غیر معقول است و صدمه زیادی به خاک وارد میکند اما برخی کشاورزان این روش را به عنوان اولین گزینه انتخاب کرده که با این کار علاوه بر آسیب به خاک و محیط زیست، گاهی به محصولات برداشت نشده زمین های مجاور نیز خسارت وارد میشود.
محمودی در ادامه با بیان اینکه آتش زدن بقایای گیاهی بیشتر در مناطقی که محصولاتی مثل برنج کشت می شود اتفاق می‌افتد، ابراز داشت:در شهرستان هایی مثل رستم و ممسنی که برنج کاری بیشتر است و یا در برخی مناطق شهرستان مرودشت نیز این اتفاق رخ میدهد که هرچند نسبت به گذشته کاهش چشمگیری داشته است اما هنوز شاهد این اتفاق هستیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا قانون بازدارنده و یا توبیخی در سازمان جهاد کشاورزی برای کشاورزان متخلف وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: ماده 20 قانون هوای پاک وجود دارد که در آن آمده آتش زدن بقایای گیاهی جرم محسوب میشود و جرایم خاصی دارد که در صورت مشاهده دادگستری و دستگاه قضایی با این جرم برخورد قانونی خواهد کرد.
او همچنین ابراز داشت: دادگستری استان فارس در سنوات گذشته کمک های بسیاری در این راستا با سازمان جهادکشاورزی کرده است،همچنین امیدواریم با اطلاع رسانی هایی که در فضای مجازی انجام شده شاهد کاهش اینگونه اقدامات باشیم.
وی در ادامه با اشاره به اینکه سال گذشته حدود 6 میلیارد تومان خسارت آتش سوزی در حوزه زراعی و باغی داشتیم،عنوان کرد: چیزی حدود 228 هکتار در حوزه زراعی و حدود 1300هکتار در حوزه باغی در کل استان خسارت داشتیم که منشأ بیشتر آنها سهل انگاری و عامل انسانی ذکر شده است.
رئیس اداره مدیریت بحران وکاهش مخاطرات سازمان جهاد کشاورزی فارس ادامه داد: در سال زراعی جاری نیز چیزی حدود 212 هکتار خسارت در حوزه زراعی وارد شده که 205 هکتار در شهرستان کازرون اتفاق افتاده و در حوزه باغی هنوز خسارتی نداشته ایم و مابقی در دیگر شهرستانها بوده است.
محمودی در پایان با بیان اینکه تاکنون یک هزار و 624 هکتار هم در حوزه منابع طبیعی اتفاق آتش سوزی افتاده است،گفت: به بهره برداران و کشاورزان توصیه دارم که توجه داشته باشند برای حفظ پایداری تولید در کشت های دوم و سوم همچنین حفظ مواد عالی خاک از آتش زدن بقایای گیاهی محصول پرهیز کنند.
در پایان باید گفت گر چه به گفته مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان سیر سوزاندن بقایای گیاهی یک روند نزولی و رو به کاهش داشته است اما با توجه به افزایش آتش سوزی ها در مراتع و مزارع به نظر هنوز عده ای نه توجهی به خطرات زیست محیطی این کار دارند و نه اطلاعی از سرمایه ای که به دست خود آن را به آتش می کشند چون این کاه و کلش علاوه بر مصرف در امور دام میتواند استفاده دیگری داشته باشد همانطور که برخی تولید گران حوزه کشاورزی با استفاده از همین بقایای به ظاهر بی ارزش کود کمپوست تولید کردند که امروزه استفاده های بسیاری در صنعت کشاورزی و تولید قارچ دارد./
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
