به گزارش سرویس اجتماعی شیرازه، نرخ جمعیت و میزان فرزند آوری در ایران هر سال در مقایسه با سال گذشته رو به کاهش است، آماری که سبب شده تا در آینده‌ای نزدیک در شهر‌های کشور جمعیت افراد میانسال در مقایسه با کودکان و جوانان چند برابر باشد، که این مسأله خود می‌تواند آسیب‌های غیر قابل جبرانی را برای اقتصاد، توسعه و فرهنگ جامعه به همراه داشته باشد.

«فرزند بیشتر، زندگی بهتر» در سال‌‌های دهه ۶۰ شعاری بود که در بسیاری از رسانه‌های رسمی و غیر رسمی کشور تبلیغ می‌شد و با توجه به شرایط کشور و تحقق آینده‌ای افتخارآمیز راه‌حلی هوشمندانه محسوب می‌شد. اما در دهه هفتاد با توجه به عدم فراهم سازی زیرساخت های مورد نیاز رشد جمعیت، سیاست های جمعیتی کشور به سوی «فرزند کمتر، زندگی بهتر» تغییر جهت داد و همین امر موجب شد سالیان متمادی و تا به امروز این شعار همچنان در اذهان تکرار شود به گونه ای که کشور رو به پیری جمعیت سوق داده شد.

از آنجا که جمعیت یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های پیشرفت سراسر جهان به شمار می‌رود و نیروی انسانی فعال، پیشران موتور کشور در مسیر رشد و توسعه به‌حساب می‌آید، در نتیجه پیشرفت و تعالی کشور بدون وجود این مؤلفه میسر نخواهد بود.

به اعتقاد کارشناسان و پژوهشگران، ۱۵ تا ۶۴ سال، سنی است که عمده فعالیت‌های مهم آدمی در این سنین انجام می‌شود و این بازه سنی به‌ اصطلاح سنین فعالیت در نظر گرفته می‌شود. همچنین جامعه‌ای که ۷۰ درصد جمعیت آن در سنین فعالیت باشد، در پنجره جمعیتی خود قرار دارد.

قرارگرفتن در پنجره جمعیتی یکی از نقاط عطف و سرنوشت ساز هر جامعه محسوب می‌شود. چرا که بسیاری از تغییرات عمده و پیشرفت‌های بزرگ جوامع مختلف پس از دوره های پنجره جمعیتی آنان رخ‌داده است. توسعه اقتصادی کشورهای بزرگی مانند ژاپن، درست زمانی رخ داد که بیش از ۷۰ درصد جمعیت آن را نیروی انسانی فعال تشکیل داد. فلذا می توان دریافت که داشتن جامعه ای جوان تأثیر بسزایی در آینده کشور دارد. از همین رو پرداختن به موضوع جمعیت و علل کاهش آن می تواند کمک موثری در این راستا باشد.

متأسفانه نرخ رشد جمعیت ایران در سالهای اخیر روند خوبی نداشته و اکنون به زیر ۱ درصد رسیده است و تخمین‌ها نشان می‌دهد در صورت ادامه شرایط فعلی، این عدد تا سال ۱۴۱۰ به صفر می‌رسد. این زنگ خطری است که اگر برای آن تمهیداتی اندیشیده نشود، می تواند مشکلات بزرگ اقتصادی،اجتماعی و حتی فرهنگی را به دنبال داشته باشد.

علی رغم تأکیدات مقام معظم رهبری در مقوله افزایش جمعیت و تکرار این موضوع در برهه های مختلف، تلاش چشمگیری از مسئولین در این حوزه دیده نمی‌شود.

کاهش نرخ رشد جمعیت ریشه در عوامل مختلفی مانند افزایش آمار فوتی‌ها، مهاجرت به خارج از کشور یا کاهش نرخ تولد در کشور دارد که هرکدام به‌تنهایی نیاز به ساعت‌ها بحث دارند.

به عقیده صالح قاسمی پژوهشگر تحولات جمعیت ایران و جهان برای ترغیب و تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری باید دو راهبرد مهم در دستور کار قرار گیرد. اوّل فرهنگسازی عمومی، بدین معنا که فرزندآوری باید به یک فرهنگ ارزشی و رفتار ارزشمند تبدیل شود و دوم اعطای مشوق‌های مالی و اقتصادی به خانواده‌ها، چرا که بسته‌های تشویقی می‌توانند سهم بزرگی در ترغیب خانواده‌ها برای فرزندآوری داشته باشند.اما به اعتقاد برخی پزشکان، در این میان راهبرد دیگری برای این امر وجود دارد که توجه به آن می تواند راهکار مناسبی جهت رشد جمعیت به شمار رود.

راهبرد بررسی و توجه به علل ناباروری در زوجین و حمایت مالی از این افراد می تواند راهکار مناسبی در جهت تشویق و ترغیب زوجین به فرزندآوری باشد، چرا که از طرفی هزینه های درمان این نقصان و از سوی دیگر عدم اطلاع از راه حل های جایگزین به گونه ای است که برخی زوجین را از رفتن به سمت درمان منصرف می کند.

ناباروری در ایران به روایت آمار

به زعم متخصصین، ناباروری اولیه، ثانویه و تک فرزندی یکی از علل کاهش نرخ رشد جمعیت در جامعه امروز ایران است.

بررسی‌ها پیرامون ریشه ناباروری در بین زوج‌های نابارور نشان می‌دهد در ۴۰ درصد مواقع مشکل از مرد، ۴۰ درصد مشکل از زن، ۱۰ درصد از هر دو نفر و ۱۰ درصد هم نامشخص است.

ناباروری یکی از مشکلات شایع در میان زوجین است که بنا به دلایلی مختلفی نمی توانند باروری به صورت طبیعی را تجربه کنند و باید از انواع راهکار های نوینی که در عرصه درمان ناباروی ارائه شده است کمک بگیرند. برخی از نازایی های بدون علت هستند و برخی دیگر به دلیل وجود بیماری های زنان که با اختلالاتی در رحم و لوله های رحمی و تخمدان ها، ایجاد می شود.

پارسا نژاد در ابتدا به ارائه تعریفی از ناباروری پرداخت و گفت:هرگاه زوجی پس از یک سال ازدواج و رعایت چند نکته در خصوص مراحل زناشویی موفق به بچه دار شدن نشدند حتماً باید به پزشک مراجعه کنند.

وی با بیان اینکه اگر سن زوجه (زن) بالای ۳۵ سال بود نیاز به صبر کردن و گذراندن بازه زمانی ۱ساله نمی باشد افزود: در چنین شرایطی پس از سه تا شش ماه بعد از ازدواج و رعایت چند نکته در خصوص مراحل زناشویی اگر بارداری صورت نگرفت نیاز به مراجعه به پزشک میباشد.

استاد  دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه با بیان اینکه دو مدل ناباروری اولیه و ثانویه وجود دارد عنوان کرد: ناباروری اولیه یعنی این که هیچگاه برای زن بارداری پیش نیاید و موفق به باردار شدن نشود، اما باروری ثانویه زمانی رخ می دهد که زن حتی یک بار در طول دوران زندگی مشترک و پس از رعایت مراحل زناشویی باردار شده باشد.

این پزشک متخصص زنان و نازایی اظهار کرد: این بدان معنا نیست که زوج حتما باید بچه دار شده باشند، چون بارداری می‌تواند خارج از رحم، بچه خوره،تخمدان خالی و یا پوچ باشد .

وی در ادامه به تاریخچه مختصری از درمان ناباروری در کشور اشاره کرد و گفت در سال ۱۳۶۸ مرکز ناباروری یزد به عنوان اولین و پیشروترین مرکز در کشور راه اندازی شد بلافاصله بعد از آن دانشگاه علوم پزشکی شیراز اقدام به راه اندازی چنین مرکزی نمود و سپس مراکزی مثل رویان و چند مرکز دیگر در کشور راه اندازی شد

پارسانژاد با بیان اینکه به لحاظ قدمت دانشگاه علوم پزشکی شیراز بعد از یزد دومین جایگاه را در این حوزه دارد افزود:به صورت رسمی در سال ۱۳۷۱ اولین درمان ناباروری در بیمارستان زینبیه شیراز انجام شد.

وی در ادامه به ارائه راهکارهای درمان ناباروری پرداخت و تصریح کرد: مهمترین اقدام در راستای درمان ناباروری مراجعه زوجین به صورت همزمان با هم به پزشک متخصص است چراکه در این نوع درمان حتماً زن و شوهر با هم باید در جلسات درمانی حضور داشته باشند تا این ذهنیت برای مرد پیش نیاید که حتماً زن در این ناباروری مقصر است، از طرفی نیز این آرامش قلب و اطمینان خاطر برای زن حاصل می شود

این پزشک متخصص نازایی  با بیان اینکه در ۴۰ درصد موارد ناباروری ممکن است از سوی شوهر اتفاق افتاده باشد عنوان کرد جهت درمان در گام اول مرد باید آزمایش دهد تا مشخص شود مشکل از چه کسی است و سپس طی مراحل متفاوتی زن تحت بررسی درمان قرار می گیرد.

وی در خصوص علل ناباروری زنان عنوان کرد: پس از بررسی و آزمایش مرد، زنان باید تحت بررسی کامل قرار گیرند، چون ممکن است از نظر رحم، لگن، واژن و یا باز و بسته بودن رحم همچنین به لحاظ ابتلا به تیروئید، شرایط مغز و اعصاب و دیگر علل دچار مشکل باشد.

پارسانژاد ادامه داد گاهی پس از بررسی‌ها و آزمایشات کامل و دقیق علت ناباروری معلوم نیست که به این نوع ناباروری، ناباروری ناشناخته گفته می‌شود.

این پزشک متخصص درمان ناباروری به انواع روشهای درمان در این زمینه اشاره کرد و گفت: یک زن ممکن است اصلا رحم نداشته باشد یا رحمش توان نگهداری جنین را ندارد در این صورت از رحم اجاره ای یا رحم جایگزین استفاده میشود یعنی با انجام مراحل علمی و در محیط آزمایشگاهی لقاح صورت گرفته و نطفه حاصل از این لقاح در رحم زن دیگری جهت طی دوران حاملگی گذاشته می شود.

پارسانژاد در پاسخ به این سوال که برخی برای استفاده از رحم جایگزین به لحاظ شرایط فقهی مردد می‌باشند عنوان کرد: گرچه شرایط و موارد فقهی این نوع درمان را باید مراجع تقلید و علما مشخص کننده اظهار کرد اما در کشور ما این مورد بسیار بررسی و تحقیق شد در نهایت استفاده از رحم جایگزین توسط علما و فقها بلامانع اعلام شد چرا که در این نوع روش هیچ خونی بین فردی که جنین را در رحم نگهداری میکند و جنین رد و بدل نمی‌شود و جنین کاشته شده در رحم به وسیله جفت کاملا مانند مرز از رحم جایگزین جدا می باشد و فقط آب و غذا و... را از بدن فرد دریافت میکند.

وی در ادامه با بیان اینکه هر موجود زنده‌ای برای تولید مثل از اولین جا و مکانی که خط می گیرد محیط است، اظهار کرد: محیط یعنی نور، تاریکی، سرما، گرما، گرسنگی، استرس، آلودگی، موج ماهواره، ضد ماهواره، گرد و خاک و ده ها مورد دیگر که در محیط اطراف وجود دارد و عوامل محیطی محسوب می‌شوند که همه اینها بر روی قشر مغز اثر می گذارد، یعنی زمانی که این قشر اطلاعات را دریافت می کند آنها را به چند روش از جمله روش موج الکتریکی، الکترونیک، هورمون، آنزیم و... به قسمت های دیگر بدن ارسال می کند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز اضافه کرد: اولین جایی که این اطلاعات را دریافت می‌کند هیپوتالاموس می باشد و در این قسمت هر نوع هورمونی که در بدن تشکیل می‌شود باید از این بخش عبور کند و به دیگر نقاط بدن صادر گردد تا در نهایت یک تخمک سالم ساخته شود که منجر به تولید مثل گردد.

وی در پایان با بیان اینکه عوامل محیطی می‌تواند بر نوع و زمان حاملگی اثرگذار باشد عنوان کرد این که چه عللی باعث شده که این اتفاق بیفتد درد درمان ناباروری موثر است راه حلهای مختلفی دارند که هر کدام باید بررسی شود.

 انتهای پیام/س