طبیعت‌گردی؛
از توصیه به بهره مندی از منابع طبیعی تا وعده عذاب برای متعرضان طبیعت
اهمیت طبیعت و محیط زیست در دین مبین اسلام مورد تاکید قرار گرفته و قرآن مجید و ائمه معصومین(ع) نیز نسبت به این مهم اهتمام ویژه ای داشته اند.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»،طبیعت دوستی در نزد ایرانی ها از قدیم الایام زبانزد خاص و عام بوده و به همین دلیل است که در تقویم ملی ما نیز یک روز به نام «طبیعت» نامگذاری شده است. البته اهمیت طبیعت و محیط زیست در دین مبین اسلام مورد تاکید قرار گرفته و قرآن مجید و ائمه معصومین(ع) نیز نسبت به این مهم اهتمام ویژه ای داشته اند؛ با مرور صفحات تاریخ به ویژه صدر اسلام به این نکته پی می بریم اهمیت کشاورزی، حفظ منابع طبیعی، منابع آب و خاک، درختکاری و بهره مندی از طبیعت بارها و بارها از سوی بزرگان دین به انحاء مختلف بیان شده است.
طبیعت و منابع طبیعی از نعمت‌های بزرگ خداوند به مخلوقاتش است و در قرآن کریم نیز نسبت به آن تاکید شده آنجا که که خداوند متعال فرموده «وَ أنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأنبَتنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهجَةٍ»؛ و برای شما از آسمان آبی فرو آورديم و به وسيله آن باغ‌های سرورانگيز رويانديم. (سوره نمل آیه60)
امروزه به یُمن پیشرفت علوم، پژوهش‌های بسیاری در زمینه‌های مختلف از سوی دانشمندان و پژوهشگران صورت گرفته که شاید برای بشریت جذاب باشد اما دین مبین اسلام با پیشینه بیش از هزار و 400 ساله، یافته‌های دانشمندان امروز را هزار سال پیش در کلام و منش بزرگان خود داشته است.
شادابی در نگاه کردن به سبزه
اگر امروز از منظر روانشناسی، حضور در دل طبیعت را مایه آرامش و نشاط می‌دانیم و نسبت به آن هم تاکید داریم؛ معصومین(ع) هزار سال پیش این مهم را به مردم روزگار خود توصیه فرموده اند، آنجا که وجود مقدس مولای متقیان علی(ع) در این رابطه می فرمایند: «النَّظَرُ إلَي الخُضرَةِ نُشرَةٌ»؛ نگاه كردن به سبزه موجب شادابی است.(نهج البلاغه،حکمت40)
و یا در حدیث دیگری از وجود نازنین حضرت امام صادق(ع) که می فرمایند: « لاتَطيبُ السُكني إلّا بِثَلاثٍ : الهَواءِ الطَّيِّبِ وَ الماءِ الغَزيرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ»؛ زندگی با سه چيز خوش می شود: هوای پاک، آب فراوان گوارا و زمين نرم و سست [آماده زراعت]. (تحف العقول، صفحه 320)
و همچنین کلام امام موسی کاظم(ع) که در شمارش اموری که چشم را روشنی می بخشد نگاه به سبزه و همچنین نگاه به آب جاری را بیان فرموده اند. این احادیث، تنها بخشی از کلام معصومین(ع) در باب اهمیت به طبیعت است که نشان از ژرف اندیشی نگاه عمیق بزرگان دین ما نسبت به ریزترین مسائل است.
کشاورزی؛ محبوب خداوند
زندگی ما وابسته به کشاورزی و باغداری است و امروزه پیشه مردم در بسیاری از شهرهای کشورمان به این امر گره خورده است؛ این پیشه برای ما مسلمانان مقدس است چرا که ائمه اطهار(ع) خود نیز به این کار مشغولیت داشته و زندگی شان را با کشاورزی و باغداری اداره می کردند. بنابراین حرفه کشاورزی نیز از اهمیت ویژه ای نزد بزرگان دین برخوردار است تا آنجا که امام صادق(ع) می‌فرمایند: «گنج های الهی در زمین نهفته است و هیچ کاری نزد خداوند، محبوب تر از زراعت و کشاورزی نیست. تمام پیامبران خدا کشاورز بودند، جز ادریس که کارش دوزندگی بود.»
امام صادق(ع) نیز در اهمیت حرفه کشاورزی می‌فرمایند: «ما فِی الأعمالِ شَی ءٌ أحَبُّ إلَی اللَّهِ تَعالی مِنَ الزِّراعَةِ.»؛ در میان کارها، کاری محبوب تر از کشاورزی، در نزد خدای متعال نیست. (مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۱)
حفظ و حراست از مراتع و منابع طبیعی وظیفه‌ای همگانی است و تک تک افراد جامعه وظیفه دارند نسبت به طبیعت خدادادی اهتمام ویژه داشته باشند؛ امری که مورد تاکید اهل بیت(ع) بوده و همگان را نسبت به حفظ و حراست از منابع طبیعی توصیه فرموده اند. آنچه در روز طبیعت لازم و ضروری است دقت در حفظ طبیعت است؛ متاسفانه برخی افراد فارغ از این وظیفه ذاتی با شکستن تنه درختان و یا روشن کردن آتش، اقدام به نابودی منابع خدادادی می کنند.
وعده عذاب الهی برای نابودکنندگان طبیعت
رسول خدا(ص) این کار افراد بی مسئولیت را سرزنش کرده و فرموده اند: «لا تُحرِقُوا النَّخلَ و لا تُغرِقوهُ بِالماءِ و لا تَقطَعُوا شَجَرَةً مُثمِرَةً و لا تُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّکُم لا تَدرونَ لَعَلَّکُم تَحتاجُونَ إلَیهِ.»؛ نخل را نسوزانید و آن را در آب غرق نکنید. درخت بارور را قطع نکنید و زراعت را به آتش نکشید؛ زیرا شما نمی دانید، شاید در آینده به آن نیازمند شوید. (الکافی، ج ۵، ص ۲۹).
امام ششم شیعیان نیز با نهی کردن نابودی طبیعت با تخریب درختان مثمر می فرمایند: «لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَبعَثَ اللَّهُ عَلَیکُم العَذابَ صَبًّا.»؛ درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر شما عذاب فرو می ریزد. (الکافی، ج ۵، ص ۲۹۴)
پاداش غرس کنندگان درخت
توصیه اهل بیت(ع) به حفظ منابع طبیعی در روایات متعددی دیده می‌شود که صرفاً به چند مورد آن اشاره کردیم اما نکته جالب تر این است که ائمه اطهار(ع) در کنار حراست از طبیعت، توصیه‌هایی نیز به کاشتن درخت هم داشته اند به نحوی که در میان احادیث زیبا از معصومین(ع) به روایتی از پیامبر اسلام(ص) برخوردیم که برای غرس کننده نهال پاداشی از سوی خداوند متعال نوشته می شود.
«ما مِن رَجُلٍ یَغرِسُ غَرساً إلاّ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما یَخرُجُ مِن ثَمَرِ ذلِکَ الغَرسِ.»؛ هر که نهالی بکارد، خداوند به مقدار میوه ای که از آن درخت به دست می آید، در نامه اعمال او پاداش می نویسد. (کنزالعمّال، ح ۹۰۵۷)
و یا حدیث دیگری که از قول پیامبر(ص) آمده: «ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرسَاً أو یزَرَعُ زَرعَاً، فَیأکُلُ مِنهُ إنسانٌ أوطَیرٌ أو بَهیمَةٌ إلاّ کانَت لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ.»؛ هر مسلمانی درختی بنشاند یا کِشته ای بکارد و انسان یا پرنده یا چارپایی از آن بخورد، برای او صدقه محسوب می شود. (مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۰)
متاسفانه هر ساله در گوشه‌ای از کشور شاهد آتش سوزی مراتع و یا تخریب عرصه‌های طبیعی همچون جنگل‌ها هستیم که خواسته یا ناخواسته از سوی مردم به وقوع می‌پیوندد. با وجود روایات بسیار از سوی بزرگان دین در باب پاسداری از طبیعت و حفظ منابع طبیعی، آنچه مسلم است فرهنگ سازی و ترویج این مسئله مهم به عموم جامعه است که این مهم نیز وظیفه نه یک گروه و افراد خاص بلکه وظیفه‌ای همگانی بوده و عموم مردم باید نسبت به این مسئله عزم جدی داشته باشند.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
