از شهیدان حجاب چه می‌دانید؟+ انیمیشن
انیمیشن کوتاه "قیام مسجد گوهرشاد" در سه قسمت به کشتار مدافعان حجاب و عفاف در صحن حرم امام رضا (ع) در 20 و 21 تیرماه 1314 می پردازد.
حکومت
پهلوی از سال ۱۳۱۴ و پس از بازگشت رضاشاه از سفر به ترکیه، مرحله جدیدی را
در مسیر نهادینه کردن کشف حجاب و اجباری شدن کلاه بین المللی(شاپو) شروع
کرد و جشن هایی را با حضور مقامات بلندپایه کشور به پا می کرد تا به این
اندیشه غربی رسمیت بخشد.
به گزارش شیرازه به نقل از فرهنگ نیوز؛ این امر، موجب مخالفت روحانیون و مراجع در شهرهای مختلف می شد. در این میان، آیت الله حاج آقا حسین قمی از روحانیون مشهد، به قصد مذاکره با رضا شاه به تهران می رود که بازداشت می شود. پس از آن، مسجد گوهرشاد که از چند روز قبل محل اجتماع و سخنرانی علیه اقدامات جدید رژیم بود، حال و هوای دیگری به خود می گیرد.
بنا
بر اسناد تاریخ به دستور رضاشاه در روزهای ۲۰ و ۲۱ تیر ماه ۱۳۱۴ شمسی مسجد
گوهرشاد که مملو از جمعیت معترض بود مورد حمله قشون قزاق قرار گرفت و مسجد
گوهرشاد به خاک و خون کشیده شد . بیش از دو هزار تا پنج هزار تن به شهادت
رسیدند و حدود هزار و پانصد نفر به اسارت نیروهای قزاق در آمدند.
در
این مورد ارتشبد سابق، حسین فردوست می نویسد: «در مشهد یک روحانی به نام
بهلول به شدت با اقدامات رضاخان مخالفت می کرد و در سخنرانی هایش به
شدت به او حمله می نمود، عده زیادی از مردم در حرم حضرت رضا علیه السلام
متحصن شدند و اعلام کردند تا مسئله کشف حجاب حل نشود، ما از اینجا خارج
نمی شویم، فرمانده لشگر مشهد به نام سرتیپ ایرج مطبوعی [که بعد از
انقلاب در تاریخ دوم مهر ۱۳۵۸ به خاطر این جرم و جرمهای دیگر، اعدام شد]
در این باره به رضاخان گزارش داد، رضاخان
دستور داد سربازان به صحن حرم وارد شوند و مردم را تهدید کنند، و اگر مردم
خارج نشدند تیراندازی کنند… رضاخان برای تشدید کار، سرتیپ البرز را به
مشهد فرستاد، به دستور مطبوعی و البرز، واحدهای لشگر مشهد وارد صحن شده و
مردم را به گلوله بستند.»
سرتیپ
مطبوعی در دادگاه انقلاب دراین خصوص می گوید: «به من دستور داده شده بود
که فورا عده ای نظامی را در اختیاراستاندار مشهد قرار دهم، من در حدود
۲۵۰ سرباز در اختیار او گذاشتم… در همین
هنگام سرتیپ البرز همراه دادستان ارتش، وارد مشهد شدند و لشگر در اختیار
سرتیپ البرز قرار گرفت، او اسدی نایب التولیه آستان قدس را [به جرم عدم
جلوگیری ازمبارزین] اعدام کرد… سرهنگ قادری همراه سربازان از راه پشتبام
وارد صحن شده و با افراد متحصن گلاویز شدند، در این جریان حدود ۲۵ نفر از
مردم کشته و چهل نفر مجروح شدند.»
نظرات بینندگان
